3 - Den Haag Centraal

10>interview
Vilan
Wisselwoning
xxxxx
Elke ochtend begrijp ik niet waar
ik Vilan ben. van Dan de daagt Loo het besef: o, de
wisselwoning. Vervolgens leg ik
het uit aan mijn kleine rode kater
Tim, die het ’s morgens evenmin
weet. Zo hebben we steun aan elkaar,
en dat is hard nodig.
Laat ik eerst zeggen dat ik opgelucht
ben uit de renovatie-herrie
te zijn. Vooral toen de mannen
vanuit de onderwoning een gat
in de muur boorden naar mijn
bovenwoning, was ik een instorting
nabij. Ongelukkig genoeg
stond ik toen net op de trap en ik
bleef staan waar ik stond, eerst uit
nieuwsgierigheid (wat gebeurt
daar toch?), daarna uit ontzetting
(ze gaan door de muur!) en
vervolgens omdat ik moest huilen
(dit komt nooit meer goed). Een
gebrekkig Nederlands sprekende
Turkse klusman aaide me met
mededogen over mijn arm en
ik snikte iets tegen hem over de
kwetsbaarheid van mijn Indische
damesromans. Hij knikte eens.
Dus het is voor iedereen beter dat
ik in een wisselwoning zit.
En ik moet ook zeggen, ik leef hier
in principe in luxe. Het is gemeubileerd
en gedecoreerd. Ik heb een
halve meter flatscreentelevisie.
Er staat een leren bank met twee
bijpassende fauteuils. En er is een
moderne keuken met magnetron,
heel wat anders dan mijn oude
gasfornuis waar inmiddels slechts
één pit nog werkt. In de badkamer
vond ik een droger en een
wasmachine. De gebruiksaanwijzing
van beide apparaten is voor
mij vooralsnog hogere wiskunde.
Het mooiste is: dit huis heeft vier
kamers, en in mijn eigen huis heb
ik er twee. Dus het is een enorme
vooruitgang, op zich.
Maar ik ben ongelukkig. Dat komt
door Tim. Hij is bang in dit grote
huis. Het trapgat vindt hij te diep
en het laminaat is hem te glad.
Ook al liggen er inmiddels overal
tapijtjes en kussens, hij is het liefste
op de slaapkamer. Die is veilig.
Daar kom ik dus een paar keer per
dag, om te aaien en samen te spelen
met zijn lievelingslintje. Twee
keer is hij naast me door de gang
gelopen, met een lage rug en een
zwiepend staartje. Inmiddels nemen
we alletwee druppeltjes, hij
tegen de angst en ik om sterk te
blijven, voor hem. Want we moeten
dóór.
Nog twee maanden mag ik wonen
in dit rustige huis. ’s Avonds zit ik
in de huiskamer te tikken, terwijl
Tim zich in de slaapkamer verschuilt.
Wat heeft een mens toch
aan luxe, als een klein dier zich
niet thuis voelt?
Vilan van de Loo
Miranda van Kralingen, ‘een beetje per ongeluk’ artistiek leider
‘Tussen film en
opera mag geen groot
verschil bestaan’
Wars van glamour of diva-opsmuk beweegt operadirecteur, annex coach,
performer en sopraan Miranda van Kralingen (53) zich door een druk
muzikaal leven. Samen met man tjitte, hun twee golden retrievers en twee
katten verplaatst zij zich in een onverbiddelijk ritme van en naar hun Friese
boerderij, het bovenhuis in de Haagse Archipelbuurt en een kleine kamer in
Maastricht, de stad waar zij als artistiek leider over Opera Zuid waakt. ‘Drie
diensten per dag’ draait ze nu zij met Pagliacci bij Opera Zuid ook nog haar regiedebuut
maakt. Donderdag 14 maart staat Pagliacci in het Lucent Danstheater in
eigen stad Den Haag.
Door Vera de Jonckheere
Miranda van Kralingen studeerde in
1987 cum laude af aan het Sweelinck
Conservatorium; vijf jaar tevoren had
zij haar man, steun en toeverlaat, altviolist
Tjitte de Vries, leren kennen.
Een succesvolle internationale opera-
en concertcarrière volgde, waarin zij
ook theaterprogramma’s en master
classes verzorgde. Haar stem beweegt
zich soepel tussen jazz, klassiek zestiende
eeuws (Monteverdi) en twintigste
eeuws (Messiaen) repertoire.
Muziek is haar bron van vreugde en
troost vanaf het moment dat zij haar
stem ontdekte bij het studentencabaret
in Groningen, waar zij enige tijd
Frans studeerde. Na zeventien jaar
kuste zij in 2004 het operabestaan
als solist voorlopig vaarwel om Opera
Zuid naar een ander plan te tillen.
De rol van coach is haar op het lijf
geschreven. Jonge getalenteerde zangers,
regisseurs, ontwerpers, dirigenten
en theatermakers begeleiden om
het beste in zichzelf te ontdekken.
“Voor veel ensembleleden is Opera
Zuid de eerste stap op weg naar internationale
podia”.
Regiedebuut
Tijdens het coachen en ontwikkelen
van talenten boort zij ook in zichzelf
steeds nieuwe laagjes aan. Vorig jaar
nam Van Kralingen, artistiek leider
van Opera Zuid, ‘een beetje per on-
geluk’ de regie van de opera Pagliacci
uit 1892 van Ruggero Leoncavallo op
haar schouders. Alsof haar agenda nog
niet voldoende gevuld was.
“Eigenlijk verliep dit regiedebuut
op dezelfde manier als mijn start bij
Opera Zuid in 2004. Bestuursvoorzitter
Henk Kivits nodigde mij uit om
in Maastricht ideeën uit te wisselen
over Opera Zuid. Het bedrijf maakte
lastige tijden door. Aan het eind van
het gesprek was ik ineens de leider
van het gezelschap”. Zij is nu gelukkiger
dan als de betrekkelijk eenzame
solo-artiest die van het ene internationale
podium naar het andere reisde.
Haar leiderschap is in die negen jaar
steeds meer gaan bestrijken. Naast
bedrijfsvoering, repertoirekeuze en
productie- en podiumteams samenstellen,
omvat het ook het inspreken
van spotjes, de eindredactie van programmaboekjes,
flyers, het samenstellen
van boventiteling tot uitgebreid
politiek lobbyen aan toe. Ze
‘Zó moest het
overal, en
vervolgens waren
we vier ton lichter’
doet het er bij: alles wat werkt voor
het bedrijf bij het huidig economisch
laagtij. “We waren eerst bijna weg
en nu zijn we er ondanks ingrijpende
bezuinigingen nog. Aan het zogeheten
opschudden was dit gezelschap
helemaal niet toe: we deden al
waanzinnig veel voor weinig. Zozeer
zelfs dat de toenmalig staatssecretaris
ons een voorbeeld voor anderen
noemde. Zó moest het overal, en
vervolgens waren we vier ton lichter.
We zijn beschaafd gebleven, hebben
niet gevloekt en getierd, maar zijn in
plaats daarvan op deuren gaan kloppen.
Het kost een paar wallen, en ik
heb er kleine oogjes van gekregen,
maar we zijn er nog en gaan dóór. Met
steun van de provincies Limburg en
Brabant hopen we de huidige drie
producties per jaar te kunnen behouden”.
Opera Zuid is talentontwikkeling,
is het motto van Miranda van
Kralingen. “We willen jonge mensen
een kans bieden door middel van
praktijkervaring; de ontwikkeling
van oudere zangers naar een zwaarder
stemvak slaan we ook beslist niet
over”. Daarnaast voelt zij zich verantwoordelijk
voor de banen van mensen
op kantoor bij Opera Zuid.
Pagliacci
Dingen komen op haar weg. Niets
wat zij heeft gedaan, is gestoeld op
ambitie. Ook het regisseren vloeit logischerwijs
voort uit alles wat zij ge-
Den Haag Centraal > Vrijdag 8 maart 2013
>Foto: Piet Gispen
speeld, gezien en meegemaakt heeft.
De Duitse operaregisseur Harry Kupfer
– haar grote voorbeeld – suggereerde
haar al eerder om zelf te gaan regisseren.
Als geen ander nam hij waar
hoe Van Kralingen – secuur op muziek
en regie – rollen in zich opzoog
en ze vervolgens zonder operapathos,
‘normaal’ geloofwaardig neerzette.
‘Mach’s wenn’s brennt’, zei hij, maar
de vlam laaide destijds nog niet hoog
genoeg op. Nu brennt het als een tierelier,
maar ze moest over de streep
getrokken worden. “Tjitte heeft me
altijd gestimuleerd om het kleinschalige
regiewerk dat ik al verrichtte verder
uit te breiden. Alles komt in regie
samen. Spelen en kijken. Mijn liefde
voor muziek, filmverslaving, bühneervaring
en de behoefte om mensen
op de juiste plek tot hun recht te laten
komen. Tussen film en opera mag
wat mij betreft geen groot verschil
bestaan. Ik houd niet van de grote
galmende gebaren, maar gelukkig
zijn die bij de tegenwoordige opera
al minder dan vroeger”. Collega Richard
gaf de doorslag. “Ik wilde graag
‘Pagliacci’ op het programma hebben.
Het verhaal vol liefde, overspel en
jaloezie, met een crime passionel als
ontknoping, leent zich uitstekend
voor een podiumspektakel. ’s Nachts
lag ik wakker om een vorm te vinden
voor alle beelden die op mijn netvlies