Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
14>cultuur<br />
Krap twee maanden nu prijken de<br />
foto’s van de Hagenaars Henri Brekveld<br />
(49) en Peter van Beek (47) in de<br />
etalage van het door stichting Anna<br />
beheerde Boekhorststraat 139. Tijdens<br />
Hoogtij#32, de rondgang langs<br />
kunstenaarsinitiatieven en culturele<br />
instellingen op vrijdag 8 maart, is de<br />
officiële opening van hun expositieruimte<br />
annex studio B139. Allereerst<br />
dus met deze foto’s van Roma, later<br />
krijgen ook studenten fotografie van<br />
de Koninklijke Academie hier een<br />
podium.<br />
Door Saskia Herberghs<br />
Knapperig houtvuur, gitaarmuziek en<br />
dans hebben de fotografen vaak aangetroffen<br />
bij de Roma in Roemenië. Van<br />
Beek: “Maar als je ziet hoe Roma worden<br />
gehaat, is van romantiek geen sprake”. Er<br />
wordt op hen neergekeken, zegt Brekveld.<br />
“Roma worden gezien als dieven”.<br />
Dat de fotografen inderdaad zijn bestolen,<br />
komt volgens hen ook omdat ze wijken<br />
hebben bezocht waar de gemiddelde<br />
Roemeen geen stap zou zetten. Het pakje<br />
koffie dat meeliftende Roma wegnamen<br />
werd gemist, maar de fotocamera<br />
die achterover werd gedrukt, veel meer.<br />
Dat de Roma moeten strijden om hun bestaan,<br />
laten de foto’s goed zien. Er valt<br />
niet veel te lachen. Zelfs op de bruiloft<br />
waarvoor de fotografen werden uitgenodigd,<br />
was jolijt ver te zoeken. De bruid<br />
hebben ze niet eenmaal zien lachen. En al<br />
waren ze er op uitnodiging, om hun honger<br />
en dorst te stillen moesten de Hagenaars<br />
om een drankje en eten vragen. Van<br />
Beek staat nog levendig voor ogen hoe<br />
een man zijn mondharmonica bespeelde,<br />
die in zijn zak stak en vertrok. Nooit meer<br />
terug gezien. Stelen van Gadje (niet-Roma)<br />
wordt getolereerd, en met de verkoop<br />
van ijzer, petflessen of plastic kratten<br />
is niet veel te verdienen. De wereld<br />
spuugt toch wel op de Roma. Brekveld:<br />
“Het is een vicieuze cirkel”.<br />
Brekveld en Van Beek reizen sinds 2004<br />
geregeld samen af naar de Roma in Roemenië.<br />
Op zoek naar ‘het kleurrijke, het<br />
bizarre, het fantastische en het schrijnende’<br />
van de grootste minderheidsgroepering<br />
in Europa. Volgens Amnesty Interna-<br />
tional wonen hier tien miljoen Roma,<br />
meest in het Oosten. Van Beek, die ook<br />
Roma in de voorsteden van Parijs heeft<br />
gefotografeerd, zag dat ze daar in precies<br />
dezelfde krotjes wonen als elders. “Met<br />
tapijten aan de wanden, daarnaast posters<br />
met ‘lekkere wijven’ en ergens een<br />
groot kruisbeeld”.<br />
Ratten<br />
De foto’s die tot begin april zijn te zien, tonen<br />
een hele eigen wereld die ver afstaat<br />
van dat van de gemiddelde Nederlander.<br />
Toch is Van Beek niet tevreden. “We maken<br />
prachtige foto’s maar om echt dichtbij<br />
te komen, moet je het leven daar ruiken,<br />
proeven, de ratten zien lopen en vooral de<br />
haat in de ogen van de anderen zien”. Hij<br />
vindt het jammer dat ze nooit met een<br />
journalist en tolk zijn afgereisd om een<br />
completer beeld neer te zetten.<br />
De mannen redden het tot nu toe met<br />
hun kennis van het Roemeens. Ze beginnen<br />
bijna elke fotosessie met een bezoek<br />
aan het plaatselijke zigeunercafé of bij de<br />
ijzeropkoper. Dat leidt al gauw tot een ge-<br />
sprek, maar ook in de auto raken de mannen<br />
geïnspireerd. “Soms zien we van ver<br />
een prachtig tafereel maar wanneer we<br />
eraan komen rijden, raakt alles verstoord.<br />
Dan moeten alle kinderen op de foto en<br />
worden baby’s voor de lens gehouden,’’<br />
zegt Van Beek. “Pas als het nieuwe eraf is,<br />
gaan ze weer hun eigen gang. Dan begint<br />
het pas voor ons”. Brekveld: “Ze zijn niet<br />
gewend aandacht te krijgen, zeker niet<br />
van Westerlingen”. Een uitgestoken<br />
hand wordt met verbazing geschud. “Ook<br />
dat zijn ze niet gewend”.<br />
<strong>Den</strong> <strong>Haag</strong> <strong>Centraal</strong> > Vrijdag 8 maart 2013<br />
Roemeense Roma scherp in beeld<br />
De Stichting voor Kamermuziek <strong>Den</strong><br />
<strong>Haag</strong> houdt niet alleen de kunst van<br />
de grote meesters uit het verleden in<br />
ere. Er wordt naar gestreefd daaraan<br />
telkens iets nieuws en bijzonders toe<br />
te voegen. Bij het Rubens Kwartet<br />
bijvoorbeeld, dat twee stukken van<br />
Joey Roukens introduceert. Eén<br />
daarvan is de weergave van een<br />
denkbeeldige zeereis.<br />
Door Aad van der Ven<br />
De ‘composer in residence’ valt niet<br />
meer weg te denken. Het is meestal<br />
een symfonieorkest, dat met een componist<br />
overeenkomt dat hij gedurende<br />
een bepaalde periode in overleg muziek<br />
schrijft voor dat ensemble en bij<br />
de voorbereiding en uitvoering betrokken<br />
is. De meeste componisten<br />
juichen een dergelijke samenwerking<br />
van harte toe. Je isoleren als scheppend<br />
kunstenaar is ook niet alles.<br />
In ons land heeft ook een strijkkwartet<br />
de ‘composer in residence’ geïntroduceerd.<br />
Dankzij financiële steun van het<br />
Fonds voor de Podiumkunsten kon het<br />
Rubens Kwartet in 2009 een afspraak<br />
maken met Joey Roukens (1982), één<br />
Fotografen Brekveld en Van Beek reizen sinds 2004 samen om Roma in Roemenië te portretteren.<br />
Rubens Kwartet toont veelzijdigheid<br />
Het zeegat uit met Joey Roukens<br />
van de meest opvallende Nederlandse<br />
componisten van zijn generatie. Roukens<br />
schreef voor het viertal enkele<br />
stukken die niet alleen bij de musici in<br />
goede aarde vielen. Twee daarvan<br />
brengt het Rubens Kwartet mee wanneer<br />
het voor de Stichting voor Kamermuziek<br />
in Diligentia optreedt.<br />
Roukens, geboren in Schiedam, trekt<br />
al geruime tijd de aandacht door het<br />
energieke temperament en de veelzijdigheid<br />
van zijn muziek. Van zijn leraar<br />
Klaas de Vries heeft hij de openheid<br />
overgenomen die hem in staat<br />
stelde de strengheid en beperktheid<br />
van de meeste na-oorlogse moderne<br />
muziek – Roukens spreekt van ‘intolerante<br />
esthetiek’ – van zich af te schudden.<br />
Waarbij hij overigens veel verder<br />
is gegaan dan zijn gerespecteerde docent<br />
aan het Rotterdams Conservatorium<br />
ooit heeft kunnen dromen. Want<br />
Joey Roukens ziet er geen probleem in<br />
tonale akkoorden en populaire deuntjes<br />
tot zijn muziek toe te laten.<br />
Hij zegt zelf dat hij respect heeft voor<br />
de grote voorbeelden van het modernisme<br />
als Stockhausen en Boulez,<br />
maar dat het tijdperk dat zij vertegenwoordigen<br />
voorgoed is afgesloten. Hij<br />
heeft zich afgekeerd van een ‘modernistische<br />
wijze van denken’ en richt<br />
zich op een meer eclectische en directe<br />
aanpak, waarbij hij overigens uit de<br />
buurt van ‘naïeve neo-stijlen’ wil blijven.<br />
Net als veel van zijn Nederlandse<br />
generatiegenoten bevindt hij zich<br />
dichter bij de Amerikaanse muziek<br />
(John Adams in het bijzonder) dan bij<br />
de <strong>Centraal</strong>-Europese.<br />
Joey Roukens is een productief componist.<br />
Binnenkort horen we meer<br />
van hem. Hij schreef de muziek voor<br />
de vrolijke familie-opera ‘Mr Finney’,<br />
die eind april in de Koninklijke<br />
Schouwburg in première gaat. Het<br />
werk is gebaseerd op het boek ‘Mr Finney<br />
en de wereld op zijn kop’, geschreven<br />
door Laurentien van Oranje, met<br />
illustraties van Sieb Posthuma.<br />
Nadruk<br />
In het algemeen ligt bij Joey Roukens<br />
de nadruk op instrumentale muziek,<br />
zowel voor orkest als in kamermuziekverband.<br />
Daarbij neemt ‘Visions<br />
at Sea’, geschreven voor het Rubens<br />
Kwartet, een belangrijke plaats in. De<br />
titel is begrijpelijk als we weten dat<br />
het stuk ontstond naar aanleiding van<br />
Joey Roukens. >Foto: PR<br />
de heropening van het Scheepvaartmuseum<br />
in Amsterdam in oktober<br />
2011.<br />
De muziek wekt de indruk de luisteraar<br />
mee te voeren over het water naar<br />
onbestemde verten. Begin en einde<br />
zijn sereen en contemplatief, daartussen<br />
ontstaat onrust en treden woelige<br />
episodes op. Luchtige accenten zijn er<br />
in de vorm van aan zeemansliederen<br />
ontleende, dansachtige melodietjes,<br />
die vanuit het niets tevoorschijn komen.<br />
Als totaal is de muziek uitgesproken<br />
evocatief en sfeervol, waarbij van<br />
de violistes Sarah Kapustin en Tali<br />
Goldberg, de altviolist Roeland Jagers<br />
en de cellist Joachim Eijlander vooral<br />
Binnen de Roma bestaat ook een hiërarchie.<br />
Naast de Roma die met krakkemikkig<br />
paard en wagen rondrijden zijn er de<br />
Roma die in dure auto’s rijden en behangen<br />
zijn met goud. Hun ruim bemeten<br />
villa’s zijn geïnspireerd op bouwstijlen<br />
in India, waar ze oorspronkelijk vandaan<br />
komen. Deze rijke Roma kijken neer op<br />
de nomaden die in dezelfde huifkar slapen<br />
als hun kalkoenen. “Maar ook zij<br />
verblijven ’s winters in een huis,’’ zegt<br />
Van Beek, die in 2015 een boek wil uitbrengen<br />
over Roma. Dan is het tien jaar<br />
geleden dat binnen de EU werd afgesproken<br />
dat Roma binnen Europa zouden<br />
worden geaccepteerd en geïntegreerd.<br />
“Maar ik denk dat er sindsdien weinig<br />
vooruitgang is geboekt. Er is nog steeds<br />
veel agressie tegen Roma”.<br />
Meer informatie: www.B139.nl<br />
www.petervanbeek.com<br />
www.henribrekveld.com<br />
in de langzame, verstilde delen een<br />
grote mate van concentratie wordt<br />
verlangd.<br />
De andere, kortere compositie die tot<br />
de resultaten behoort van Joey Roukens’<br />
samenwerking met het Rubens<br />
Kwartet heeft een totaal ander karakter<br />
en een eveneens totaal andere herkomst.<br />
Want bij ‘And David Sang’ gaat<br />
het om een door Roukens gemaakte<br />
bewerking van een religieus motet,<br />
een oorspronkelijk vocale compositie<br />
dus, van rond 1500, geschreven door<br />
de grote Zuid-Nederlandse componist<br />
Josquin des Prez. Het is in de drie jaar<br />
geleden ontstane versie geen brave<br />
transcriptie geworden, maar een duidelijk<br />
op de mogelijkheden van het<br />
strijkkwartet afgestemde partituur,<br />
compleet met effecten als flageoletten<br />
en tremoli. Op vertrouwde bodem<br />
komen de kamermuziekliefhebbers<br />
dankzij de eveneens geprogrammeerde<br />
kwartetten van Mozart (in C, KV<br />
465) en Dvorak (in F, opus 96).<br />
rubens Kwartet speelt muziek van Joey roukens,<br />
Mozart en Dvorak. Dinsdag 12 maart,<br />
20.15 uur, Diligentia. Meer informatie: www.<br />
stichtingkamermuziekdenhaag.nl
Change language