pdf 1 - exhibitions international

FOTOGRAFISCHE TECHNIEK
‘UN VIRTUOSE DE LA PLAQUE SENSIBLE’1
Edmond Sacré was actief in een van
de meest experimentele periodes
op het gebied van de fotografische
techniek. Nieuwe methodes om
afdrukken en negatieven te maken
werden op internationale schaal
ontwikkeld. Ook camera’s waren
in volle evolutie.2 De volgende paragrafen
geven een overzicht van de
vele technieken die de fotograaf
gebruikte. Welke techniek diende
welk doeleinde en wat waren de
implicaties op het (maken van het)
fotografische beeld?
— Negatieven
Storm Calle — Bruno Notteboom
In de jaren 1870, toen Sacré zijn eerste
stappen zette op de commerciële markt,
waren oude technieken, zoals de daguerrotypie
en de callotypie, verdrongen door
het gebruik van glasplaatnegatieven.
Afgaand op de bewaarde negatieven in
diverse collecties kunnen we stellen dat
Sacré vooral het zilvergelatineprocedé
gebruikte. In deze techniek werd de glasplaat
gecoat met een zilvergelatinemengsel
dat tien keer lichtgevoeliger was dan de
oudere collodiummengsels. Bovendien
waren deze glasplaten droog.
Deze combinatie van factoren resulteerde
in een groot gebruiksgemak voor de fotograaf:
de platen konden lang bewaard worden
vooraleer ze te belichten en behandelen.
Bovendien leenden ze zich voor grootschalige
productie, opslag en een wereldwijde
verdeling door Belgische en buitenlandse
[29]
bedrijven, zoals Gevaert, Agfa, Eastman,
Lumière en Ilford. Sacré zelf gebruikte
onder meer platen van de Gentse firma
Beernaerts, op de standaardformaten
13 bij 18, 18 bij 24 en 24 bij 30 centimeter.
[afb.1] De gelatin dry-plates stonden hem
toe relatief snel en mobiel te werken, wat
noodzakelijk was voor een commerciële
fotograaf die veel op locatie fotografeerde.
Door de grote lichtgevoeligheid van de
platen bedroeg de belichtingstijd slechts
enkele seconden tot enkele minuten, terwijl
dat bij oudere technieken tientallen minuten
was. Voor een goede detailweergave
bleef hij bij architectuuropnames lange
sluitertijden hanteren.
Toch betekende dit nieuwe gebruiksgemak
niet dat Sacré ongezien tewerk kon
gaan. In vergelijking met de benodigdheden
voor de twintigste-eeuwse analoge en digitale
fotografie waren glasplaten een zware
en omslachtige uitrusting. Door het beperkte
aantal negatieven dat hij op verplaatsing
mee kon nemen moest elk beeld
op voorhand nauwkeurig overdacht worden.
Omdat de belichting in vergelijking met
vandaag de dag nog relatief lang duurde,
was bovendien elk beeld waar mensen
op voorkwamen, ook de stadsgezichten,
per definitie geposeerd. In de compositie
van het beeld was dus weinig aan het
toeval overgelaten. Ook in de technische
afwerking van het negatief toonde Sacré
zich een perfectionist. Het bijwerken van
sommige negatieven ging zelfs zo ver dat
hij soms personen of objecten toevoegde
of wegretoucheerde.
[1] Doos waarin Sacré de glasnegatieven van een reeks over de coöperatieve Vooruit bewaarde.
De negatieven zijn vervaardigd door de Gentse firma Beernaerts. (De Zwarte Doos — Stadsarchief Gent)