EDMOND SACRÉ, FOTOGRAAF VAN GENT Edmond Sacré (1851–1921), fotograaf in Gent. Hij noemt zich ‘photographe artistique et industriel’. Wat een programma! Zijn productie is indrukwekkend divers. Opnames van de grote monumenten van Gent, van de transformaties van de binnenstad, van restauratie en het vrijmaken van monumenten. Maar ook de moderniseringen aan de rand van de stad: haven, fabrieken, kanaal en gordel. Hij inventariseert kerkmeubilair, archeologische vondsten, kerken en kastelen in de omgeving van de stad. Hij maakt kunstzinnige foto’s waarmee hij in binnen- en buitenland prijzen wint. Hij reproduceert werk van eigentijdse schilders. Hij is actief lid van de Association belge de Photographie, hét knooppunt van de nieuwe fotografie. Hij schrijft over fotografie, hij drukt brochures voor bedrijven. Hij bezoekt populaire wijken en fotografeert het volkse leven, zijn straten, pleinen en traditionele architectuur met gusto. Uiteraard de werf van het Gravensteen. Hij is aanwezig op floraliën, de wereldtentoonstelling van 1913. Hij loopt rond in de zeemansschool, het OCMW, het klein begijnhof Ter Hoye, een metaalbedrijf, een brouwerij. En uiteraard kan het niet anders of hij volgt de meningsverschillen over stadsvernieuwing en monumentenzorg onder de liberale stadspolitiek. Kortom, een wervelende productie die alleen maar gedragen kan worden door enthousiasme en nieuwsgierigheid. Hommages die over hem in de pers verschijnen, roepen een expansieve, joviale persoonlijkheid op, hongerig naar alles: zowel het nieuwe als het oude. Geen onderwerp is hem te min. De wereld is er om ontdekt en vastgelegd te worden. Dirk Lauwaert [41] — De fotograaf als middenstander Sacré is een commercieel fotograaf, zoals trouwens al zijn collega’s in die tijd. Middenstander. Mercantiele bekommernissen domineren. De fotograaf werkt voor een markt. Vitrine, publiciteit, een reputatie maken en houden. De fond de commerce van iedere fotograaf is het portret als carte de visite. Een standaardformule. Overal in de wereld waar foto’s gemaakt worden is het volgens deze anonieme handleiding. Originaliteit is niet de bedoeling, integendeel. [afb.1,2] Sacré bedient klanten, werkt met hun uiterlijke verschijning. Hij moet geruststellen, flatteren, verzoenen. In feite zijn kapper, kleer- en schoenmaker z’n collega’s. Men gaat naar de fotograaf als naar een bal. ‘Gezien worden’. Sacré moet straks een flatterend beeld kunnen voorleggen. Clerus, militairen, professoren, rechters willen binnen de bekende regels gefotografeerd worden. Vrouwen en mannen willen niet met emoties, hoogstens als karakter zichtbaar zijn en dan nog. Niemand heeft hier een eigen roeping, een eigen persoonlijkheid. ‘Eigen’ zit in de weg, de fotograaf moet het verbergen. Niemand heeft hier de intensiteit van een geleefd leven. [afb.3] — De fotograaf en de opdracht Bij mooi weer trekt de fotograaf zijn jas aan, de straat op, naar buiten! Weg uit de portretstudio, waar eindeloos de onzekerheden van het leven gelezen en verdoezeld moeten worden. Door Gent stappen, op naar een monument waarvan hem een beeld werd gevraagd. Het gesprek met architectuur is zoveel boeiender. Bevrijd van de steeds zelfde angstig veeleisende vragen van mensen. Rondom hem al die sprekende stenen, gedrenkt in geschiedenis. Vormen, licht en schaduw, de richting van straten, de textuur van stenen en gevels. En later: haven, boten, fabrieksarchitectuur, instellingen, een brug (dé brug! van Sint-Michiel) die als een trouwring over het water ligt. Al die eeuwen ambities van een stad, hoe ze haar verleden verwerkt, hoe ze vrijheid en toekomst verovert, nieuwe schoonheid en nieuwe verhalen installeert. Hier zit Sacré. Dat is zijn plek. Hier is de fotograaf meester van zijn dubbele ruimte: die van het monument en
[3] Edmond Sacré. Cyriel Buysse (1859-1932), 1893 (De Zwarte Doos — Stadsarchief Gent) [42]