pdf 1 - exhibitions international

wegingen overwelfd of gedempt — vooral
na de vernietigende cholera-epidemie van
1866. Niet zelden leidt een dergelijke sanering
tot de transformatie van integrale
stadswijken.
Zo’n sanering biedt ook een uitgelezen
kans om het verleden van de stad op een
nieuwe en ongeziene manier in het stadsbeeld
in te metselen. Zo geeft de overwelving
van de Reep tussen 1884 en 1886 aanleiding
tot het Zollikofer de Vigneplan.
Dat wil niet alleen een einde maken aan
de talrijke overstromingen in de volkse
wijken rondom de Nederschelde, maar
beoogt meteen ook een monumentale verbinding
te leggen tussen het Zuidstation
en het historische stadscentrum, om de
binnenstad aan te passen aan de eisen van
moderne vormen van mobiliteit. De stad
geeft zich rekenschap van de noodzaak
van dergelijke stadssaneringen en grijpt
de gelegenheid aan om de enscenering
van de Gentse kroonjuwelen bij te stellen.
Vanaf 1896, onder het burgemeesterschap
van Braun, wordt de Kuip van Gent
grondig gesaneerd en worden alle torens,
het Gravensteen, de Lakenhalle en het
Geraard de Duivelsteen ontdaan van de
vele parasitaire aanbouwsels die er zich
in de loop der tijden tegenaan hebben
geschurkt. Het historisch blazoen van de
stad wordt opgepoetst tot het volledig
past in de dubbelzinnige logica om een
gemoderniseerd paradigma van stedelijkheid
als authentiek te etaleren.
De spreidstand tussen een ongebreideld
vooruitgangsdenken en een buitensporige
obsessie voor de reconstructie van het
historisch patrimonium wordt tijdens de
wereldtentoonstelling van 1913 op de spits
gedreven. Op een boogscheut van de Hal
der Machines, waar de nieuwste technologieën
worden tentoongesteld in een
art-nouveaugebouw van Geo Henderick,
ligt Oud Vlaanderen. Deze evocatie van de
Vlaamse middeleeuwse stad van de hand
van architect Valentin Vaerwijck is de veruiterlijking
van de identiteit die een stad
als Gent zich wil aanmeten, zonder in te
boeten op het vlak van technologische innovatie.
Dezelfde ambiguïteit is ook steeds
explicieter te zien buiten de tentoonstellingssite.
In tal van gebouwen en projecten
op andere plaatsen in de stad speelt de
dualiteit tussen hedendaagse innovatie en
historisch bewustzijn op. Het Sint-Pietersstation,
het Postgebouw op de Korenmarkt,
de Sint-Michielshelling, de Vlaamse
[39]
Schouwburg, het nieuwe Conservatorium...:
allemaal moeten zij enerzijds de grandeur
van Gent als hedendaagse stad, voorzien
van alle modern comfort, onderstrepen.
Maar op hetzelfde moment worden ze mee
ingeschakeld om het beeld van het middeleeuwse,
pittoreske Gent te construeren.
Het Gent waar Sacré werd geboren, is
hiermee fundamenteel veranderd. De stad
is niet alleen letterlijk uit haar voegen
gebarsten. Ook haar omgang met het
verleden is wezenlijk anders. Terwijl het
Musée Lapidaire zich nog op de enclave
van de Sint-Baafssite ingroef om de sporen
van de Gentse geschiedenis tegen de oprukkende
moderniteit te beschermen,
lijken diezelfde sporen in zijn laatste
levensjaren steeds vaker uit hun context
gerukt te worden. In tal van nieuwe
prestigieuze architectuurprojecten wordt
dan ook kwistig met middeleeuwse ornamentiek
gegoocheld om de moderniteit
als een paard van Troje in het historische
stadsbeeld te loodsen.
Voor deze tekst werd gebruik gemaakt
van de volgende publicaties:
Cleppe B. & P. Uyttenhove, Infrastructuur en stedenbouw,
in: Boone, M. & G. Deneckere (red.),
Gent, stad van alle tijden, Gent, 2010, p. 200-249.
Coene A. & M. De Raedt, Bijdragen tot de stadsontwikkeling
van Gent: 1560 1990. Gent, 1990.
Deseijn G., Gids voor oud Gent, Antwerpen, 2008.
Dambruyne J., A. Rambaut et al., Een stad in opbouw.
2: Gent van 1540 tot de wereldtentoonstelling
van 1913, Tielt, 1992.
De Kooning M., M. Hendryckx, & B. Verschaffel,
Gent, de gedeelde stad, Brugge, 1990.
Lacoere P., M.C. Laleman, & M. Steyvers,
Gent Gisteren. Gent, 2000.