Test: zes carbon racers - Fiets

Test: zes carbon racers
Op weg
naar de toekomst
Voorspelling: over twee jaar weegt een
raceframe inclusief voorvork minder dan 1300
gram. En dat frame zal van carbon zijn. Aan
materialen als aluminium en staal zijn restricties
verbonden: je kunt nu eenmaal niet een frame
van minder dan kilo bouwen dat zowel stijf,
stabiel en comfortabel is. Met het op de juiste
manier mixen van kevlar, carbon en lijm kun je
dat wel.
Tekst: Menno Grootjans / Foto’s: Lodewijk Duijvesteijn, Menno Grootjans
70 FIETS 06 - 2005
Er zijn al heel lichte frames van rond de 1000
gram op de markt. Neem bijvoorbeeld de Look
585, TCR Advanced, Scott CR1 Team, Wilier Le
Roi en de Time VXR. Allemaal zeer doordacht,
op de computer ontworpen, met de hand
gebouwd en in de praktijk getest. Mooi! Een
nadeel is de extreem hoge prijs: € 2400,- of
meer. Maar ‘elk nadeel heeft zijn voordeel’: zij
effenen het pad voor een peloton weliswaar
iets minder lichte en exclusieve, maar ook
doordacht gebouwde en aantrekkelijker geprijsde
carbon frames. Daardoor komt in 2005
de toekomst een stukje dichterbij voor elke rijder.
We selecteerden zes lichtgewicht frames
voor tussen de € 1399,- en € 1999,-.
Uitdagend
Op het eerste gezicht lijkt de Merida Theorema
907 gebouwd als een klassieke stalen fiets.
Duidelijk is te zien dat lugs de verbinding
vormen tussen de framebuizen, balhoofdbuis,
bracket en achtervorken. Niet klassiek
is echter de vorm van de delen: oversized,
driehoekig en ovaal. En zowel de buizen als
de lugs zijn van carbon. Welk soort carbon
Merida gebruikt, wordt niet vermeld, wel dat
er verschillende type vezels, laagjes en weefsels
zijn toegepast worden. Een frame in de
maat ‘L’ weegt inclusief full carbon voorvork
minder dan 1800 gram. Opvallend is de overeenkomst
van de Theorema met de in Fiets
Het lijken wel lugs...
Merida Theorema 907
3-2005 geteste Massini Barbaresco. Ook deze
lichte full carbon racer heeft uitwendige lugs.
De Barbares-co typeerden we als: “geen frame
voor alle rijders”. De Theorema is dat wel. De
200 gram die de Theorema meer weegt, zorgt
voor betere meetwaarden voor de stijfheid.
Het frame is los te koop (€ 1399,-) of compleet
met een Shimano-groep. De versie met
Ultegra 10-speed kost € 2799,-, weegt 8,4 kilo,
en heeft naast onderdelen van de genoemde
groep opbouwonderdelen van FSA. Het is een
lekker levendig fietsje met een geometrie
waarmee je zoals moderne marketeers het
stellen ‘elke uitdaging aan kunt’. Alleen, de
standaard gemonteerde Shimano R550-wielset
is niet superstrak en zeker voor krachtige
rijders in combinatie met de Theorema niet
de juiste keuze. Een stel handgespaakte wielen
met lage Mavic-velgen zorgde voor het
rijgevoel dat bij deze Merida past.
Lekker licht
Van Tuyl voert twee full carbon racers: de VT
840 en VT 850. De 840 (€ 1495,-) is de meest
betaalbare van de twee: deels ronde, deels
geovaliseerde buizen, monostay-achtervork,
S-bended liggende achtervork, monoboxbracket
en vooral vloeiende overgangen tussen
de verbindingsstukken - want die zijn
er wel degelijk - en de buizen. Welke soorten
carbon VT gebruikt in de 840 en de richting
van de weefsels is niet duidelijk. Het oversized
carbon geeft wel wat geluiden door,
maar een echte klankkast is het frame zeker
niet. Daarvoor is het oppervlak te gering en de
massa van het frame te laag. Want de 840 is
lekker licht: een 54-centimeterframe en voorvork
wegen samen net 1650 gram. Dit gaat
ook nog eens gepaard met een acceptabele
stijfheid. Ter vergelijking: de 840 scoort vrijwel
dezelfde waarden als een Trek OCLV 5000,
Orbea Onix, Wilier Lavaredo en VT TiCa+. Als
je naar de kale meetwaarden kijkt, is de 840
technisch gezien misschien niet de absolute
VT 840
S-bended achtervork
top, maar het is wel een heel prettige fiets
met een snelle geometrie. Bij deze 8,2
kilo lichte 840 is vooral gekozen voor veel
carbon Quasar-onderdelen in combinatie met
een Shimano Ultegra 10-speedgroep. Zo kun
je met een gerust hart de Ardennen, Vogezen
en de Alpen - wel even een ander verzet monteren
- attaqueren. De fiets zoals getest kost
€ 3395,- exclusief pedalen. De standaarduitvoering
met Ultegra 10-speed kost € 2495,-.
Langs de winkelruit
Een van de absolute blijkvangers op de EICMA
in Milaan in september 2003 was de Bianchi
L’una. Een zilvergrijs/wit carbon frame met
vrijwel alle onderdelen in dezelfde zilvergrijze
tint. Een schitterende fiets, maar destijds
vrijwel onbetaalbaar. Dat kun je niet zeggen
van deze 928: het frame kost € 1499,-, Het
laatste laagje carbon is verrijkt met een soort
aluminium waardoor de zilvergrijze kleur
wordt verkregen. 928 Slaat op de jaren waarin
de Giro en de Tour - 1949, 1952, 1998 - met een
Bianchi werden gewonnen. Deze 8,2 kilo lichte
928 is custom opgebouwd met onderdelen
van Campa, FSA, Mavic, Deda en Michelin.
Los weegt een 58-centimeterframe en full
carbon voorvork 1775 gram. De 928 heeft
een aflopende bovenbuis, monobox-bracket
en monostay-achtervork en fraai gevormde,
06 - 2005 FIETS 71

deels ronde, deels drie- en vierhoekige buizen.
Prima is de meegeleverde speciale zadelpenklem
van Miche die ook geschikt is voor carbon
zadelpennen. Tot zover het goede nieuws.
Technisch gezien heeft Bianchi een steekje
laten vallen. De torsiestijfheid is anno 2005
veel te laag - vergelijkbaar met de XL EV4 uit
dezelfde stal- wat vooral bochtenrijden voor
grote en zware rijders een hachelijke onderneming
maakt. Vreemd, want de voorloper van
de 928, de 60 gram ‘zwaardere’ XL Carbon van
2004 scoorde juist uitstekend. Op de weg blijk
je als lichtere coureur met de 928 vooral heerlijk
ontspannen te kunnen toeren, ook al door
de gematigde geometrie. Het carbon dempt
veel schokken onderweg, geholpen door de
Michelin Pro-bandjes. Zoek het zonnetje op,
trek de juiste outfit aan en bewonder jezelf in
een grote winkelruit. Wil je een superstabiel
maatje: kijk dan naar een ander frame. De in
Fiets 5-2005 besproken 1885 bijvoorbeeld: 400
gram zwaarder, maar veel stijver.
Zonder twijfel
Ook Italiaanse framebouwers met een roemrijk
verleden zien in carbon een nieuwe uitdaging.
Bijvoorbeeld Irio Tommasini met de carbon
Evol. De Evol is verkrijgbaar in vijf sloping
maten. Wel kan de balhoofdbuis op maat gemaakt
worden, om zodoende de juiste lengte
van de balhoofdbuis te verkrijgen. Hierdoor
beperk je het aantal spacers, wat de stijfheid
alleen maar ten goede komt. De framebuizen
zijn ontwikkeld in samenwerking met
Dedacciai. Opmerkelijk: De verbindingsstukken
van zitbuis, balhoofd en bracket zijn gemaakt
door Walter-Carbonia-Technica. Deze
firma maakt ook het chassis van de Formule
1-Ferrari. Deze verbindingsstukken moeten
voor een stijvere en een betere verbinding
in het frame zorgen. De wishbone staande
achtervork, het monobox-bracket, de liggende
achtervork en uiteraard de aluminium achterpatten
worden daarna met het frame verlijmd.
Het motto van Tommassini luidt: ‘senza
ombra di dubbio’, zonder een spoor van twijfel.
Technisch gezien wordt dit deels onderschreven
door een acceptabel gewicht - frame en
vork 1800 gram - en redelijke meetwaarden.
De 8,1 kilo wegende Evol is echter niet de eerste
keuze voor de zware stoemper. Meer iets
voor een echte liefhebber. Niet alleen door de
wulps vormgeven framebuizen, maar zeker
ook door de smaakvolle mix van diepzwart
met de rood/blauw/witte decals en de handtekening
van de meester. En natuurlijk door de
exclusieve opbouw van de fiets door de
importeur. Delen als Marchisio Zefir-wielen,
Deda Alanera-stuurcombi en kevlar Selle
Succes-zadel zie je niet zo vaak. Frame en vork
kosten € 1899,-, compleet zoals afgemonteerd
€ 5259,-.
72 FIETS 06 - 2005
Bianchi 828
Prima, maar...
Als er één land is waar de jacht op leicht & steif
tot een cultus is verheven, is het Duitsland
wel. Was dit in de jaren ‘90 het geval met
alu frames van bouwers cq. designers als
Storck en Müsing, sinds het begin van deze
eeuw wordt er vol op carbon ingezet. De man
achter het ‘Scott, USA’ C1-frame, Peter Denk,
is een Duitse ingenieur en op de beurs in
Friedrichshafen staan elk jaar steeds meer
Mavic Ksyrium Elite-wielen in de 828
Handtekening van Irio
superleichte carbon racefietsen van Duitse aanbieders
als Red Bull, Stevens, Canyon en Cube.
Dit is de Cube Litening GTC. Het frame is een
Carbon SL Modular Fiber Tech met licht oversized
en geovaliseerde framebuizen. Geen S-
torsiestijfheid
vorkstijfheid
bracketstijfheid
stabiliteitsindex
560
404
74,1 o
575
276
1007
120
73 o
Bended achtervork of monobox-bracket, maar
wel vloeiende overgangen tussen bracket, balhoofdbuis
en vooral zadelpenlug. Voor de kenners:
de Litening GTC heeft wat weg van een
Scott C1 en een Kestrel Evoke. Maar deze twee
frames kosten meer dan € 2000,-, de Cube
kost € 1549,-. De GTC is de lichtste van de zes:
1530 gram voor een 58-centimeterframe en
voorvork. En de 8,2 kilo wegende Cube scoort
ook nog eens uitstekend bij de stijfheidsmetingen.
Licht, stabiel en voorzien van een allround
geometrie. Compleet is deze Cube voor
€ 2499,- geleverd met een Ultegra 10-speedgroep
en Cytec-wielen. Het comfort van de
Cube komt op het conto van het Fi’zi:k Arionezadel,
de Schwalbe Stelvio Light-banden en
het niet-oversized uitgevoerde Syntace-stuur
en de bijpassende stuurpen. Wat valt er op de
Cube aan te merken? Het is een prima carbon
racefiets, maar hij heeft geen eigen gezicht.
Tomassini Evol Cube Litening GTC
45
55
slap stijf zeer stijf
91 Nm/°
50 80 110 140
68
59
-2,22
slap stijf zeer stijf
20 40 60 80 100
slap stijf zeer stijf
40 50 60 70
nerveus stabiel
-1/2 -1 -2 -3
typering
Allroundfiets
model Merida Theorema 907
prijs € 1399,- frame en voorvork
gewicht frame/voorvork 1330/380 gram
gewicht complete fiets 8,4 kg (zonder pedalen)
maten S t/m XL
informatie Merida, (NL) 055-5062200, www.
meridabikes.nl
540
404
73,2 o
550
989
268
120
73,3 o
We weten ook wel dat dat moeilijk is tussen de
carbon racefietsen die op de markt zijn, maar
kijk eens naar de Bianchi, de Tomassini en de
TCR: die zijn oorspronkelijker. Maar de Cube
is ontegenzeggelijk technisch gezien de beste
van de zes.
De veteraan
Wie informatie zoekt over de TCR Composite
1 zoekt, zal op de website www.giant-bicycles.
nl onder het kopje ‘tech info’ veel wetenswaardigs
vinden over hoe Giant carbon als framemateriaal
inzet. Giant gebruikt T-700 vezels
“die in één richting, op een epoxy kunststofmal
worden gelegd, om de UD-matten (lagen)
te creëren. Deze matten worden vervolgens
in lagen op een epoxy kunststof mal gelegd,
om de diverse diktes te realiseren, voor de
specifieke delen van het frame. Er worden bijvoorbeeld
meer lagen gebruikt bij de balhoofd-
44
54
slap stijf zeer stijf
84 Nm/°
50 80 110 140
52
45
-2,19
slap stijf zeer stijf
20 40 60 80 100
slap stijf zeer stijf
40 50 60 70
nerveus stabiel
-1/2 -1 -2 -3
Allroundfiets
VT 840
€ 1495,- frame en voorvork
1290/350 gram
8,2 kg
XS t/m XXL
VT, (NL) 0418-643056,
www.vantuyl.nl
550
407
73,2 o
570
998
269
125
72,6 o
buis, dan in het midden van de bovenbuis. De
UD-lagen worden tevens onder verschillende
hoeken aangebracht, om voor gerichte sterkte
en/of flexibiliteit van de buizen te zorgen,
afhankelijk van de plaats in het frame.” Het
resultaat: een zachtglanzend, geheel carbon
frame met monobox-bracket, geovaliseerde
buizen, compacte achterpatten en naar binnen
gebogen staande achtervork. Een maat ‘L’
weegt inclusief voorvork 1560 gram. Ondanks
zijn jonge leeftijd - de TCR C werd pas in
2002 geïntroduceerd - geldt de Giant als een
veteraan. Dit omdat Giant de eerste fabrikant
was die de compact-bouw (met aflopende
bovenbuis) op grote schaal doorvoerde en een
full carbon racer groot in de markt zette. Dat
heeft er ook toe geleid dat de TCR Composite
zijn plaats heeft verdiend in het peloton. De
TCR heeft een snelle geometrie, waar je even
aan moet wennen. Maar wie van snel boch-
42
61
slap stijf zeer stijf
61 Nm/°
50 80 110 140
58
56
-2,45
slap stijf zeer stijf
20 40 60 80 100
slap stijf zeer stijf
40 50 60 70
nerveus stabiel
-1/2 -1 -2 -3
Toerfiets
Bianchi 828
€ 1499,- frame en voorvork
1335/400 gram
8,2 kg
50 t/m 61
Cycleurope, (NL) 0900-2025764,
www.bianchi.com
Lichte full carbon voorvork
06 - 2005 FIETS 73

torsiestijfheid
vorkstijfheid
bracketstijfheid
stabiliteitsindex
typering
model
prijs
gewicht frame/voorvork
gewicht complete fiets
maten
informatie
tenwerk en kort aan het wiel rijden houdt, zit
prima op de TCR. Het lage gewicht, 8,1 kilo,
zorgt ook nog eens voor veel lol. De prijs van
het losse frame is met € 1999,- hoog, maar
compleet met Campa Centaur en Campa
Proton-wielen is de TCR er vanaf € 2799,-.
Op weg naar
Wat is nu het mooie van deze carbon frames?
Ze zijn eerst en vooral licht. Alle zes frames
wegen tussen de 1180 en 1400 gram. En alle
frames worden standaard geleverd met een
lichte full carbon voorvork. De zwaarste weegt
slechts 400 gram. Dat is ruim 150 gram lichter
dan voorvorken met een aluminium vorkpijp.
Alleen voor het gewicht moet je het niet doen,
want er zijn voldoende aluminium frames die
ook licht zijn en veelal minder kosten. Maar
74 FIETS 06 - 2005
560
412
72,9 o
560
998
261
120
72,7 o
46
56
slap stijf zeer stijf
72 Nm/°
50 80 110 140
45
46
-2,25
slap stijf zeer stijf
20 40 60 80 100
slap stijf zeer stijf
40 50 60 70
nerveus stabiel
-1/2 -1 -2 -3
Tomassini Evol
€ 1880,- frame en voorvork
1400/400 gram
8,1 kg
48 t/m 64, op maat
J&D Bikes, (NL) 0464-421857,
www.bikespecialist.nl
560
405
74 o
560
990
276
110
72,9 o
het rijcomfort van carbon is hoog, zeker in
vergelijking met ‘dik’ oversized aluminium.
Dan de techniek: met name de Cube en
Merida scoren prima bij de torsiemetingen.
Die zijn dan ook zonder meer 100 procent
inzetbaar. De VT, Tommassini en de Giant
vormen, voor minder zware rijders, ook een
prima keuze. Ook al omdat de gemonteerde
voorvorken stijf en stabiel zijn. Niet alleen de
torsiestijfheid bepaalt of een fiets zeker rijdt,
onderdelen als wielen, oversized stuur en goede
banden vormen een bepalende factor qua
stabiliteit èn comfort. En de Bianchi dan? Die
is op papier gewoon slap. Op de weg vertaalt
dit zich vooral in een heerlijk comfortabel rijgedrag.
En samen met de Tomassini kun je de
828 zien als echt Italiaans design. Prijzen van
rond de € 1400,-, € 1500,- zijn nog steeds flink,
44
57
slap stijf zeer stijf
102 Nm/°
50 80 110 140
58
43
-2,28
slap stijf zeer stijf
20 40 60 80 100
slap stijf zeer stijf
40 50 60 70
nerveus stabiel
-1/2 -1 -2 -3
Allroundfiets
Cube Litening GTC
€ 1549,- frame en voorvork
1180/350 gram
8,2 kg
53 t/m 62 cm
One-Way, (NL) 010-2480329,
www.cube-bikes.de
Giant TCR Composite
580
407
73,1 o
570
263
1008
125
73,6 o
maar de fabrikanten bieden de frames ook
aan als basis voor een betaalbare racer met
een middenklasse 10-speedgroep voor tussen
de € 2400,- en € 2700,-.
Tot slot: als je een carbon kader koopt is het
zeer moeilijk te achterhalen wat voor carbon
je nu precies koopt. Maar weinig fabrikanten
-uitgezonderd bijvoorbeeld Giant, Time, Trek
en Isaac - geven werkelijke informatie over de
herkomst, de productie en vooral de kwaliteit
van de gebruikte soorten carbon. En er is geen
standaard zoals vroeger bij staal of aluminium
waar een decal als ‘R 531’ of ‘Altec 2’ voor een
bepaalde kwaliteit stond. Je moet als klant
voorlopig afgaan op de goede reputatie van
het merk, de ervaringen opgedaan met een
bepaald frame en zeker kiezen voor een betrouwbare
dealer. Dan ben ook jij zeker op weg
naar de toekomst.
Monobox-bracket op de TCR C
45
51
slap stijf zeer stijf
71 Nm/°
50 80 110 140
54
56
-2,09
slap stijf zeer stijf
20 40 60 80 100
slap stijf zeer stijf
40 50 60 70
nerveus stabiel
-1/2 -1 -2 -3
Wedstrijdfiets
Giant TCR C
€ 1999,- frame en voorvork
1200/360 gram
8,1 kg
S t/m XL
Giant, (NL) 0320-296296, www.
giant-bikes.nl