leerplan secundair onderwijs - GO! onderwijs van de Vlaamse ...

LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS
Vakken: PV Praktijk hotel
PV/TV Stage hotel
TV Hotel
Specifiek gedeelte
Studierichting: Banketaannemer-traiteur
Studiegebied: Voeding
Onderwijsvorm: BSO
Graad: derde graad
Leerjaar: derde leerjaar
Leerplannummer: 2007/055
(vervangt 96034 en VR96034)
Nummer inspectie: 2007 / 74 // 1 / S / SG / 1 / III3 / / V/08
Pedagogische begeleidingsdienst
GO! Onderwijs van de
Vlaamse Gemeenschap
Emile Jacqmainlaan 20
1000 Brussel
12-8 lt/w
4-8 lt/w
4 lt/w

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
INHOUD
Visie..........................................................................................................................................................2
Beginsituatie .............................................................................................................................................3
Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4
Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................7
Pedagogisch-didactische wenken ..........................................................................................................20
Minimale materiële vereisten..................................................................................................................25
Evaluatie.................................................................................................................................................31
Bibliografie..............................................................................................................................................32
1

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
VISIE
De opleiding in dit specialisatiejaar heeft tot doel dat de leerlingen zich in hun vak bekwamen en de
grootste zorg voor kwaliteit nastreven, verantwoordelijkheid kunnen opnemen en productgericht
kunnen werken.
Bepaalde leerstofonderdelen uit de diverse vakgebieden zoals drankenkennis en wijnleer, voedings-
en dieetleer, technologie worden verder uitgediept en uitgewerkt. Er is een verschuiving van gewone
voeding naar gastronomie, we kunnen meer spreken van een “lifestyle’ trend. Er worden dus hogere
eisen gesteld aan de bereidingen en dienstverlening. Nieuwe smaakcombinaties, gezonde voeding,
internationale gerechten, een goede organisatie van het werk, een hoog rendement, vlotte informatie
en communicatie zijn van zeer groot belang voor deze leerlingen.
Er wordt gewerkt vanuit competenties die in elke les aan bod komen. De vakgroep bepaalt welke
competenties (met afgeleide leerplandoelstellingen en leerinhouden) in de verschillende vakken en
lestijden (zoals opgegeven in de lessentabel) aan de orde zijn. Centraal staan de veel omvattende
basishouding en de vaardigheden; dit zijn de competenties die nodig zijn om de steeds meer eisende
klant tevreden te stellen in teamverband. Het lerarenteam bepaalt via de vakwerkgroep wie welk
vakonderdeel (TV + PV) geeft, waarin dan alle competenties aan bod kunnen komen.
Een competentie kan omschreven worden als de reële en individuele capaciteit om kennis
(theoretische en praktische), vaardigheden en attitudes in het handelen aan te wenden, in
functie van de concrete, dagelijkse en veranderende (werk)situatie én in functie van
persoonlijke en maatschappelijke activiteiten.
De leerlingen worden vertrouwd gemaakt met nieuwe technieken in dit vakgebied. Door die specifieke
kennis krijgen de leerlingen betere kansen op tewerkstelling, daar vele restaurateurs nu een
banketaannemer-traiteurservice hebben. Producten en diensten die vroeger veel meer buitenshuis
geconsumeerd werden, vinden hun weg naar het bedrijf, de familie, de club, … Daardoor krijgt de
banketaannemer-traiteur een andere plaats in onze samenleving. Hij verkoopt meeneemgerechten, is
kok aan huis in gezinnen of bedrijven, maar ook in delicatessenzaken is hij een gegeerd medewerker.
We spelen dus in op de behoeften van de hedendaagse samenleving: bedrijven, maar ook elke
consument koopt meer en meer gebruiksklare, gastronomisch bereide gerechten. Zo worden de
meeste feesten, recepties, banketten, … uitbesteed. Ook hotelketens werken meer en meer via
catering. In de gemeenschapsrestauratie zijn ook diverse faciliteiten aanwezig om banketten en
maaltijden te verzorgen.
Een training van de taken, inherent aan deze functies, maken de voornaamste karakteristieken uit van
het beoogde opleidingsprofiel.
Daarbij zijn de aankoop van de grondstoffen, de kennis en de organisatie van de bedrijfsuitrusting,
voedingscontrole op de kwaliteit van het proces en het product van groot belang.
Wij bieden daarnaast een set van attitudes die moeten toelaten optimaal de functies binnen een
bedrijfsorganisatie uit te oefenen: verantwoordelijkheid, flexibiliteit, zin voor taakverdeling en
taakaanvaarding, naleving van de regelgeving (hygiëne, milieu, …) …, ook waardering hebben voor
het werk van de anderen.
2

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
BEGINSITUATIE
Deze leerlingen hebben reeds ervaring in de horeca verworven, zijnde een basiskennis van de diverse
aspecten. Zij hebben een grote interesse voor de keukenpraktijk en zeker voor activiteiten die
hedendaags zijn. Daarentegen hebben zij een beperkt vermogen om het zuiver cognitieve te
verwerken.
Het organiseren van banketten en traiteurdiensten vergt speciale kennis en vaardigheden, waaronder
het creatief en innovatief koken. De planning en voorbereiding van maaltijden en hoteldiensten, het
opstellen van verantwoorde menu’s (zowel warme als koude keuken, uitvoerbaarheid en prijs) voor
diverse bankettypes en receptievormen, alsmede het samenstellen van een assortiment van een
delicatessenwinkel, vormt de basis van een praktisch onderricht, niet alleen wat de productie, maar
ook wat het beheer betreft. Hierbij denken we ook aan het management van een traiteurzaak of een
cateringafdeling. De banketaannemer-traiteur is de schakel tussen de keuken- en zaalmedewerkers
en de eigenaar van de zaak. Hij is verantwoordelijk voor het imago van de zaak en dient ervoor te
zorgen dat de klanten tevreden zijn, zodat de vooropgestelde bedrijfscijfers gehaald worden.
3

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
ALGEMENE DOELSTELLINGEN
In het derde jaar van de derde graad wordt de vorming van de derde graad uitgediept en vervolledigd:
basistechnieken worden verder ingeoefend om te resulteren in automatismen, de theoretische kennis
in verband hiermee moet leiden tot parate kennis. Zo zullen de leerlingen op een pedagogisch
verantwoorde wijze voorbereid worden op hun later beroep. Productkennis, creativiteit, effectiviteit,
efficiëntie, kwaliteit, verfijning en specialisatie staan op de eerste plaats. Smaakvolle, gezonde
voeding kunnen bereiden en zorgen voor een originele omkadering zijn dus het hoofddoel.
Specifieke kennis over organisatie, beheer, diverse soorten voedingsmiddelen.
Bijzondere aandacht dient besteed te worden aan kledij en uitrusting om veilig, hygiënisch en
milieuvriendelijk te kunnen werken. Zin voor orde op elk vlak is ook een belangrijke attitude.
De techniek van bediening(en) en bereiding(en) moet niet alleen verworven worden, maar ook
systematisch ingeoefend worden, zodat de creativiteit van de leerlingen spontaan ontwikkeld wordt.
Bovendien is flexibiliteit, om zich voortdurend aan te passen aan de nieuwe trends inzake traiteur- en
banketevolutie een eis geworden. Up to date blijven door gebruik te maken van moderne
communicatievormen: ICT, vakliteratuur, …
Daar de leerlingen in team moeten werken, zullen volgende vaardigheden zeker aan bod komen:
opnemen van verantwoordelijkheid, zin voor taakverdeling en taakaanvaarding, waardering voor
samenwerking, assertiviteit, luisterbereidheid, argumentatie, originaliteit, snel, ergonomisch en
economisch werken.
Zijn basisberoepshouding is gericht op:
- commerciële effectiviteit:
o klant- en marktgericht
o kostenbewust inkoopbeleid
o personeelsbeleid en -kosten
o bedrijfsorganisatorisch inzicht
o organisatiebewustheid
o servicegerichtheid
o gastvrijheid
- interpersoonlijke effectiviteit:
o communicatie
o flexibel
o motiverend voor medewerkers
o teamgeest
o verantwoordelijkheidszin
- operationele effectiviteit:
o resultaatgericht
o verschillende taken tegelijk uitvoeren
o kunnen delegeren
o kwaliteitsbewustheid
o hygiëne
o ergonomisch inzicht
4

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
- persoonlijke effectiviteit:
o voorkomen, taal en stijl
o zelfkritisch
o stressbestendig
o enthousiast
o creatief en innovatief
Zelfstandig opdrachten kunnen voorbereiden, plannen en uitvoeren voor alle mogelijke banket- en
traiteurdiensten. Hiertoe beschikt hij over een gastronomische instelling en betoont een positieve
belangstelling voor gezonde voeding. Hij is in staat om mee te werken aan de verbetering van de
bedrijfsformule en de vernieuwing van het assortiment bereidingen. Hij dient hiervoor rekening te
kunnen houden met de hedendaagse eetculturen en -patronen.
Inzake materiële uitrustingen moet hij mee kunnen evolueren met de hoogtechnologische
ontwikkelingen.
De stages aansluitend bij de theorie en praktijk zullen een echte onderdompeling zijn in het
bedrijfleven. De werksfeer (de eisen van productie, de arbeidsregeling, de autoriteit en het teamwerk)
kan alleen in de realiteit zelf gevoeld en ervaren worden. Door dergelijke ervaringen in verschillende
bedrijven, leren de leerlingen de beroepsbedrijvigheid in concreto. Deze beroepservaringen dienen
goed voorbereid en behoorlijk begeleid te worden op school. Dan vormt de stage een waardevol
onderdeel van de beroepsopleiding.
Stage
De stage biedt de mogelijkheid om alle verworven kennis en vaardigheden te toetsen aan de realiteit.
Het is ook een uitstekend middel om die competenties of vaardigheden die op school niet aan bod
kwamen te verwerven; de school beslist zelf via de vakwerkgroep welke competenties op school
verworven worden en welke op stage.
We streven ernaar dat de leerlingen op meer dan één plaats stage kunnen lopen, zodat zij voldoende
ervaringen kunnen opdoen. De concrete organisatie verschilt van school tot school. Het organiseren
van blokstages is aan te raden.
Via de stage kan de leerstof verder uitgediept worden en krijgt de leerling een beter zicht op de
toekomstige tewerkstellingsmogelijkheden.
De stage heeft als doel de stagedoelstellingen te bereiken:
- kunnen de aangeleerde kennis, vaardigheden en attitudes integreren en toepassen in het
bedrijf;
- kunnen vlot in teamverband werken, het specifieke materieel gebruiken en problemen
oplossen;
- kunnen vlot communiceren met collega’s, klanten en leveranciers;
- kunnen flexibel zijn en verantwoordelijkheid dragen;
- kunnen zich een duidelijk beeld vormen van de structuur, cultuur, d.w.z. het dagelijkse reilen
en zeilen in dit beroep;
- kunnen zich open stellen voor feedback van het team;
- kunnen hun schoolse vorming aanvullen tot een hoger niveau;
- kunnen zich openstellen voor levenslang leren.
• De vakgroep bepaalt de stageactiviteiten die aanleiding kunnen geven tot de realisering van
deze stagedoelstellingen.
5

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
• De lijst met stageactiviteiten wordt voorgesteld aan de potentiële stageplaatsen die
aangeven welke activiteiten kunnen uitgevoerd worden op deze stageplaats.
• Als de stagegever andere bijkomende activiteiten voorstelt, zal de vakgroep dit aftoetsen
aan het stageprofiel dat de school voorstaat en de relevantie van deze activiteiten voor de vorming
van de leerling-stagiair. Als de vakgroep deze activiteiten toestaat, worden ze op de
stageactiviteitenlijst geplaatst.
• De leerlingen krijgen de activiteitenlijst met de achterliggende te bereiken
stagedoelstellingen. Zo kan de leerling zijn eigen stage-evolutie aantonen en kan de stagebegeleider
vaststellen welke doelen wel en welke niet zijn bereikt. In functie daarvan kan een stagetraject worden
bijgestuurd gedurende het stageparcours.
6

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN
Noot vooraf
• De leerplancommissie heeft een onderscheid gemaakt tussen vaardigheden (vet gedrukt) en tussen cognitieve doelen (recht gedrukt).
• De vaardigheden worden gerealiseerd binnen een schoolcontext (PV Praktijk) of een stagesituatie (PV/T V Stage).
• Alle competenties kunnen geïntegreerd in iedere les aan bod komen.
DECR.
NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen
Competenties i.v.m. menu’s voor banketten en buffetten
1
2
kunnen de meest gebruikte basis- en kooktechnieken beschrijven en
toelichten.
kunnen verbanden leggen tussen grondstoffen en kooktechnieken,
aangepast aan de banketaannemersopleiding en kunnen dit ook
verantwoorden.
kunnen de natuurkundige en chemische processen bij de
kooktechnieken verklaren.
kunnen alle basis- en kooktechnieken vlot toepassen via diverse
bereidingen.
LEERINHOUDEN
Basis- en kooktechnieken
•
1 Basistechnieken
• Alle versnijdingen en verwerkingen van de
grondstoffen
2 Kooktechnieken
Alle meest voorkomende kooktechnieken met extra
uitbreiding naar de specialisatie:
- vacuümgaren
- inductiekoken
- combi-stomen
- regenereren
- barbecue
- wokken
- showcooking
- …
7

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
DECR.
NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen
3
kunnen de juiste benamingen van gerechten opzoeken.
kunnen een menuplanning van realiseerbare bereidingen
opstellen.
kunnen al de soorten van deze bereidingen zelfstandig
klaarmaken.
kunnen de toepassingsmogelijkheden van deze bereidingen
noemen en uitvoeren.
kunnen het vaktechnisch menugeraamte toepassen bij het
opstellen van menu’s.
kunnen de bereidingen op een creatieve manier presenteren, op
schotels of in buffetvorm.
kunnen van deze menucyclus diverse bereidingen maken,
aangepast aan het doel: banketmenu, traiteurdienst,
wandelbuffet, receptie.
kunnen zeer klassieke bereidingen aanpassen volgens de
hedendaagse trend.
kunnen een gevarieerd dessertenbuffet samenstellen.
kunnen de juiste benamingen en schrijfwijze hanteren.
kunnen de bereidingen esthetisch en creatief presenteren.
4 kunnen een menucyclus opmaken, rekening houdend met de
doelgroep, voedingswaarde, menuleer, kostprijs en beschikbare
traiteuruitrusting.
kunnen de rendabiliteit berekenen.
kunnen aantonen dat zij de technieken en procedures voor de
invoering van innovaties vaardig kunnen hanteren.
LEERINHOUDEN
Menuleer
3 Bereidingen in het menu
3.1 Aperitief en aperitiefhapjes
3.2 Voorgerechten
3.3 Soepen
3.4 Tussengerechten
3.5 Hoofdschotels:
- visbereidingen
- vleesbereidingen
- wild en gevogelte
- groenten
- aardappelgerechten
- sausen
3.6 Nagerechten en koffiegarnituur
4 Menuverantwoording
• 4.1 Doelgroep:
- wensen
- vooropgestelde prijs
- beschikbaar budget
- aantal gasten
- beschikbare ruimte, infrastructuur, materieel
• 4.2 Mogelijke evenementen:
8

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
DECR.
NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen
kunnen bereidingen selecteren aangepast aan het evenement.
kunnen diverse variaties maken en ook streekproducten
inlassen in de menu’s.
kunnen bereidingen en menu’s aanpassen volgens het thema.
Competenties i.v.m. voorbereidende werkzaamheden in de keuken
5
kunnen vlot een draaiboek opstellen (de volgorde van de
diverse activiteiten bepalen en deze situeren in tijd en ruimte).
kunnen alle klein en groot materieel verantwoord kiezen in
functie van de mogelijkheden ter plaatse.
6 bezitten een degelijke productkennis met betrekking tot de
voedingswaren.
kunnen de voedingsmiddelen verantwoord aankopen, rekening
houdend met de versheid en het doel.
kunnen de voedingsmiddelen reinigen, versnijden, … zodat ze
gebruiksklaar zijn.
kunnen ze ook gepast gebruiken en verwerken in diverse
bereidingen.
kunnen interesse hebben voor nieuwe producten.
LEERINHOUDEN
- familiefeesten
- bedrijfsfeesten
- bedrijfsmanifestaties: persconferentie,
zakenlunch, congres, tentoonstelling, …
• 4.3 Keuzemogelijkheden:
- huisstijl
- variaties, combinaties
- streekproducten
- wereldkeuken
5 Werkorganisatie - planning
Klein en groot materieel in keuken
6 Voedingsmiddelen:
- groenten en aardappelen
- vlees
- vis
- wild en gevogelte
- zuivel
- granen
- fruit
9

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
DECR.
NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen
kunnen in- en uitheemse groenten en vruchten verwerken.
kunnen convenience food op een verantwoorde wijze gebruiken.
7 kunnen bepaalde vaardigheden in verband met
voedselbehandeling zelfstandig uitvoeren:
- kwaliteitsbewust handelen;
- zichzelf en klanten informeren over voeding en
voedselbehandeling;
- levensmiddelen voor korte en langere duur bewaren;
- aangeven wat met conserveringsmethoden bedoeld
wordt, wanneer welke manier gebruikt wordt;
- uitleggen wat additieven zijn, met welke bedoeling ze
worden gebruikt en welke gevolgen ze kunnen hebben
op de gezondheid.
kunnen de voor- en nadelen van alle bewaartechnieken aanhalen.
kunnen de warenwetgeving correct interpreteren.
kunnen de invloeden van additieven objectief beoordelen.
kunnen de belangrijkste wettelijke voorschriften inzake additieven
noemen.
LEERINHOUDEN
•
- convenience food
- …
7 Voedselbehandeling
7.1 Tegengaan van microbieel bederf:
- vacuümtrekken
- gebruik van inerte gassen als bewaarmiddel
- bewaren van plantaardige producten door
wijziging van de atmosfeer
- gebruik van cryogene gassen voor koelen en
diepvriezen van levensmiddelen:
koelen
drogen
roken
droogvriezen
steriliseren
….
7.2 Warenwetgeving
7.3 Additieven en contaminanten in de voeding:
- kleurstoffen
- conserveermiddelen
- anti-oxidantia
- emulgatoren:
geleermiddelen
stabilisatoren
smaakverbeteraars
voedingszuren
10

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
DECR.
NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen
Competenties i.v.m. het vervaardigen van gastronomische bereidingen
8
9
kunnen door middel van bovenstaande doelen zelfstandig een
menucyclus opstellen.
kunnen volledige menuschema’s samenstellen.
kunnen via aangepaste software een menukaart maken.
LEERINHOUDEN
kunstmatige zoetstoffen
glansmiddelen
nitraten en nitrieten
…
- antibiotica en hormonen
- zware metalen
- vogel- en varkenspest
- ….
Gastronomie
8 Menu opstellen:
10 kunnen verschillende mogelijkheden van restverwerking 10 Restverwerking
- samenstellen van een menu
- evenwicht
- afwisseling in de bereidingstechnieken
- variatie in de producten
- afwisseling in smaak, kleur en uiterlijk
- invloed van het jaargetijde
9 Menuschema’s
• Menukaarten:
- presentatie van een menukaart
- menutaal
11

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
DECR.
NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen
toepassen, in functie van de situatie.
11 kunnen situaties aanhalen waarin men halffabricaten gebruikt.
kunnen halffabricaten verantwoord gebruiken.
12 kunnen voor diverse bereidingen regeneratietechnieken
toepassen aangepast aan de locatie.
Competenties i.v.m. het vervaardigen van dieetmaaltijden
13
kunnen met eigen woorden uitleggen wat de betekenis is van dieet,
dieetvoorschrift en dieetadvies.
14 kunnen recepten en menu’s aanpassen aan de meest
voorkomende diëten.
kunnen hierbij gebruikmaken van de Belgische
Voedingsmiddelentabel of een computerprogramma dat hierop
gebaseerd is.
15 kunnen op een verantwoorde wijze vervangingsmiddelen kiezen voor
vetten, suikers, zout, …
kunnen door eenvoudige aanpassingen van een traiteurmenu
ook een dieetmenu maken.
kunnen de lijsten van verboden en toegelaten voedingsmiddelen
raadplegen.
LEERINHOUDEN
11 Gebruik van halffabricaten
12 Bereidingen op locatie
Dieetleer
13 Begrippen:
•
- dieet
- dieetvoorschrift
- dieetadvies
14 Voedingsmiddelen voor bijzondere voeding:
15 Diëten:
- dieetvoedingsmiddelen
- lightproducten
- licht verteerbare voeding
- natriumbeperkt dieet
- cholesterolbeperkt dieet
- voeding bij diabetes
- energiebeperkt dieet
12

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
DECR.
NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen
LEERINHOUDEN
- dieet bij allergieën:
koemelkeiwitallergie
melksuikerallergie
glutenintolerantie
16 kunnen alternatieve gerechten bereiden. 16 Alternatieve voeding
17 kunnen een menu opstellen rekening houden met de
voedingsgewoonten van andere culturen, zoals die bij ons ook
voorkomen.
kunnen voedingsaanpassingen maken aan een gerecht op vraag
van de klant vanuit een religie zoals die bij ons ook voorkomen.
Competenties i.v.m. het selecteren en adviseren van dranken
18
19
20
21
kunnen de belangrijkste wijngebieden/wijnen geografisch situeren.
kunnen de indeling en klassering van de wijnen benoemen.
kunnen diverse wijnen op een verantwoorde wijze aankopen.
kunnen de typische kenmerken van elke streek aanhalen.
kunnen een handelsklare wijnkelder inrichten en onderhouden.
kunnen de factoren noemen die een invloed kunnen hebben op de
evolutie van wijn.
•
17 Voeding en religie
Drankenkennis en wijnleer
18 Studie van de diverse wijnkaarten
19 Aankoop van wijnen:
- diverse verpakkingen
- wetteksten volgens landen van herkomst
- documenten in verband met de invoer
- ‘just in time’ levering
20 Inrichten en onderhouden van een handelsklare
rendabele wijnkelder
21 Factoren die een nefaste invloed hebben op de
evolutie van wijn
13

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
DECR.
NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen
22 kunnen een eenvoudige degustatie organiseren.
23
24
kunnen de belangrijkste regels met betrekking tot de
samenhang van wijnen en gerechten opnoemen en toepassen.
kunnen een drankenkaart opstellen, rekening houdend met de
aard van het menu, de gerechtenkaart en de prijzen.
25 kunnen aangeven waaruit het assortiment van de minerale waters
bestaat.
26 kunnen de verschillende soorten bier, de grondstoffen, de
bereidingswijze en het land van herkomst aangeven.
LEERINHOUDEN
22 Degustatie:
- hoe
- waarom
23 Wijnaanpassing aan gerechten
•
24 Relatie prijs/kwaliteit vaststellen via degustatie
25 Bijzondere studie van:
- minerale waters
- limonades en vruchtensappen
- tonics
- …
26 Bieren:
- hoge gisting
- lage gisting
27 kunnen informatie over diverse dranken opzoeken en selecteren. 27 Harmonie drank en gerecht
28 kunnen de gasten op een gepaste wijze advies verstrekken
aangaande de dranken.
28 Drankenassortiment samenstellen
• Competenties i.v.m. het traiteurbedrijf in functie van de lokale marketing
29
kunnen de elementen die een rol spelen bij de opbouw van een prijs
opnoemen.
kunnen het belang van marketing voor een goede bedrijfsvoering
aantonen.
kunnen het ontstaan van kosten verklaren.
• Marketing
29 Voeren van een beleid:
- algemene kenmerken van marketing
- deelgebieden van het commercieel beleid
- verband tussen inkoop en verkoop
14

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
DECR.
NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen
30
31
32
33
34
kunnen het begrip kostprijs omschrijven.
kunnen het marketinginstrument “promotie” omschrijven.
kunnen de voor- nadelen van een goede organisatie in het
verkoopsteam inschatten.
kunnen de verwachtingen van de klant integreren in het bedrijf.
kunnen het materiaal noemen dat men bij de uitbouw van een zaak
nodig heeft.
kunnen onderzoeken hoe men de concurrentie kan voor zijn.
kunnen zich een idee vormen van de taakverdeling in een bedrijf,
alsook van de omschrijving hiervan.
kunnen inzichten i.v.m. integrale kwaliteitszorg ontwikkelen en
inschatten.
kunnen de factoren aanhalen die de prijs van een product kunnen
beïnvloeden.
kunnen de verkoopprijs van een gerecht bepalen.
kunnen de invloed van huurkosten op de prijs inschatten.
kunnen de marketingmix-elementen noemen.
LEERINHOUDEN
•
•
•
•
•
30 De afnemer:
- inleiding
- factoren die het koopgedrag beïnvloeden
- consumptiegoederen: productclassificatie
- de consument
31 Marktstudie:
- aard en omvang van de concurrentie
32 Management:
- organogram
- taak- en functieomschrijving
- taak- en functieverdeling
33 Productbeleid
- kwaliteitsbeleid
34 Budgetbeheersing:
- noodzaak van budgetteren
- principes van prijszetting:
plaats
product
prijs
personeel
promotie
15

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
DECR.
NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen
35
kunnen de vormen van communicatie voor het voeren van publiciteit
onderscheiden van de andere.
kunnen technieken noemen en toepassen om cliënteel te benaderen.
zich kunnen opstellen als een verkoper en hierbij de passende
omgangsvormen beheersen.
kunnen een onderscheid maken tussen het koopgedrag van een
bedrijf en een privé-persoon.
kunnen de factoren die het koopgedrag beïnvloeden omschrijven.
kunnen een probleemsituatie inschatten en gepast handelen.
• Competenties i.v.m. het bestellen van producten
36 kunnen de procedures van aankoop en verkoop toepassen in de
praktijk.
kunnen bestelbons maken.
kunnen bestellijsten en leveringsbons controleren.
kunnen een factuur en creditnota juist interpreteren.
kunnen de kostprijs berekenen en de verkoopprijs bepalen.
kunnen een offerte voor een concreet doel opmaken, de
uitvoerbaarheid nagaan en de opdracht vastleggen indien de
klant dit wenst.
LEERINHOUDEN
- kosten als uitgangspunt bij de prijsbepaling
35 Reclamebeleid:
•
- communicatiemiddelen
- verkooptechnieken
36 Aankoop en verkoop
•
- bestelprocedure
- formulieren:
bestelbon
leveringsnota
factuur
creditnota
offerte
vastleggen van een opdracht
uitvoerbaarheid van de opdracht
16

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
DECR.
NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen
• Competenties i.v.m. voorraadbeheer
37 kunnen zowel verse als droge voedingsmiddelen ontvangen,
controleren en opslaan.
kunnen leveringen controleren in het kader van een
hygiëneplan.
kunnen stockbeheer praktisch organiseren.
kunnen de aankopen plannen, rekening houdend met de
inventaris en het budget.
kunnen zich een realistisch beeld vormen van het globale beheer en
kosten van een bedrijf.
kunnen gepaste softwarepakketten gebruiken.
kunnen efficiënt en kostenbewust werken.
Competenties i.v.m. voorbereidende werkzaamheden voor totaalevenementen
38 kunnen in functie van het thema de ganse interieurdecoratie
plannen en uitvoeren.
kunnen disposables en huurmateriaal verantwoord gebruiken.
kunnen de personeelsbehoefte inschatten.
LEERINHOUDEN
37 Voorraadbeheer:
•
•
- producten/bewaartijd
- organisatie:
ontvangst
nazicht
opslag
- onderhoud van de ruimte
- inventarisatie en budgettering
- automatisering via PC
38 Praktische uitvoering m.b.t. evenementen:
- opstelling zaal en meubilair
- decoratie van de zaal
- dekken van de tafels
- show- en diensttafels
- decoratie van de tafels en buffetten
- gebruik van disposables en huurmateriaal
- personeel
- brandveiligheid
17

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
DECR.
NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen
kunnen aangepaste veiligheidsmaatregelen treffen.
kunnen samenwerken met andere organisaties.
Competenties i.v.m. hygiënisch en milieubewust werken
39 kunnen verantwoorden waarom bepaalde handelingen gesteld
worden in het kader van veiligheid, hygiëne en efficiëntie.
40 kunnen de wettelijke voorschriften geïntegreerd naleven,
specifiek voor hun beroep.
Competenties i.v.m. de samenwerking binnen het team
41 kunnen verantwoorden waarom motivatie van een team nodig is.
kunnen het nut van informatie en communicatie verwoorden.
kunnen medewerkers begeleiden, werkzaamheden bespreken.
Competenties i.v.m. evaluatie
42 kunnen evaluatierapporten opstellen.
kunnen op diverse manieren peilen naar de
klantentevredenheid.
kunnen de organisatie van een activiteit in teamverband
evalueren.
kunnen een structuur opstellen om gemaakte fouten in de
toekomst te voorkomen.
LEERINHOUDEN
•
- samenwerking met derden, bijv.
evenementenbureau
39 HACCP-wetgeving toepassen
40 Milieuzorg
41 Het keuken- en zaalteam:
- begeleiding van medewerkers
- informatie en communicatie
- omgangsvormen
- conflicten
42 Evaluatie van de activiteit:
•
- door de klant
- zelfevaluatie
- kwaliteit en kwaliteitsverbetering
18

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
DECR.
NR.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
De leerlingen
kunnen zichzelf evalueren.
kunnen de prijs/kwaliteitsverhouding evalueren.
LEERINHOUDEN
19

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN
1 ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN
Een correcte, niet autoritaire, niet betuttelende houding aannemen, is belangrijk om een
vertrouwensrelatie met deze leerlingen op te bouwen.
De leerstof wordt zo geïntegreerd mogelijk benaderd: d.w.z. de leerling moet de leerinhouden zo
efficiënt mogelijk kunnen verwerken, parate kennis opdoen, vaardigheden ontwikkelen en voldoende
inoefenen in de praktijk. In elke opdracht komen zoveel mogelijk competenties aan bod.
Informatieoverdracht op zich is niet het belangrijkste, maar wel het verwerven van de competenties.
Kennis, vaardigheden en attitudes zijn dus voorwaarden om de competenties te bereiken.
De leerlingen beschikken over een uitgebreide klasbibliotheek en hebben ook de kans om via ICT alle
mogelijke info te verwerven. Elke manier van informatieverwerving dient benut te worden.
Men zal steeds vanuit realistische situaties vertrekken, daaraan koppelt men dan PV en TV, zoveel
mogelijk geïntegreerd. Hiermee benadert men zoveel mogelijk een realistische werksituatie. Er dient
ook een goede coördinatie te zijn met met PAV. Geregeld vakoverschrijdend werken via
projectwerking is aangewezen. Kies hiervoor projecten die rechtstreeks met het werkveld te maken
hebben. Via deze realiteitsgerichte situaties wordt de motivatie van de leerlingen aangewakkerd en
kunnen zij aantonen welke competenties zij reeds beheersen.
Er wordt gestart met een korte herhaling van de leerstof van de derde graad. De leerlingen oefenen
de technieken in, maar men streeft naar meer vlotheid en een steeds fijnere afwerking zodat het
resultaat een hogere kwaliteit bereikt. Er wordt dus gestart met eenvoudige oefeningen, waarbij de
leerlingen kennis, vaardigheden en attitudes moeten combineren. Deze opdrachten dienen steeds
moeilijker te worden. We kunnen hier spreken van begeleid zelfgestuurd leren.
Er dient naar gestreefd te worden dat zowel technische als praktische vakken door dezelfde leerkracht
gegeven worden.
De wijze waarop de leerinhouden en leerplandoelstellingen worden aangebracht in dit specialisatiejaar
is een centraal gegeven binnen dit leerplan.
• Leraren behouden hun ambtsbevoegdheden in functie van de vakbenamingen zoals
vermeld in de goedgekeurde lessentabel.
• Wat de leraren binnen het hen aangewezen pakket uren realiseren met de leerlingen wordt
niet bepaald door vakonderdelen, want die staan als dusdanig niet vermeld in dit leerplan, maar wel
door:
- de manier waarop de vakgroep/school de doelstellingen uit dit leerplan clustert tot zinvolle
gehelen;
- de manier waarop de vakgroep/school de doelstellingen spreidt over het jaar;
- de visie die de vakgroep/school heeft over het onderwijzen door de leraren en het leren van
de leerlingen; i.f.v. deze ontwikkelde visie (i.f.v. de aard van de leerlingen die de school
aantrekt of wenst aan te trekken) zullen inhouden eerder theoretisch dan wel praktisch en
geïntegreerd worden gegeven;
- de manier waarop de vakgroep/school de praktijkgerichte doelstellingen opsplitst in
doelstellingen te realiseren op school (PV Praktijk) en de doelstellingen te realiseren op een
stageplaats (TV/PS Stage) of in beide leefomgevingen.
De leerplancommissie gaat er vanuit dat een geïntegreerde aanpak aangewezen is omwille van:
- de doe-ingesteldheid van de doelgroep;
- de leerstijl van deze leerlingen;
- de realiteit van het werkveld: uitvoerende taken.
• Dit leerplan biedt door zijn opbouw alle mogelijkheden om een geïntegreerde aanpak
mogelijk te maken.
20

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
• De leerplancommissie heeft een onderscheid gemaakt tussen vaardigheden (vet gedrukt) en
tussen cognitieve doelen (recht gedrukt). De vakgroep werkt de clustering uit in een gezamenlijke
jaarplanning.
• Na de clustering en bepaling van de onderwijs-leervisie zal de vakgroep een vraag
formuleren naar het schoolbeleid om aangepaste lokalen (theorie versus praktijklokalen) opdat de
visie optimaal kan gerealiseerd worden.
De leerlingen ontwikkelen zelfwerkzaamheid via project- en groepswerk, maar ook via het uitvoeren
van individuele taken, het aanleggen van documentatiemappen en het maken van korte verslagen.
Het opwekken van nieuwsgierigheid, een positieve kritische instelling, een grote mate van soepelheid
en aanpassingsvermogen moeten als een rode draad doorheen de opleiding lopen.
De grens tussen school en sector overschrijden en verruimen door bedrijfsbezoeken en
gastsprekers.
Het aanleren van rationele werkmethodes om zelfstandig of in teamverband bepaalde opdrachten te
organiseren is een must.
De noodzaak inzien van veilig, hygiënisch, creatief en efficiënt werken. In de lokalen zijn alle
voorzieningen in verband met de HACCP-wetgeving getroffen en de leerlingen kunnen de
procedures moeiteloos uitvoeren.
Orde, netheid, nauwkeurigheid en nauwgezetheid moeten ingeoefend worden, zodanig dat deze
houdingen een vanzelfsprekend deel worden van de opleiding.
Aangaande de evaluatie dient de leerkracht een differentiatie toe te passen die zowel rekening houdt
met de vorderingen tijdens het schooljaar (dagelijks werk: proces), de ontwikkeling van vaardigheden
via praktische oefeningen en stage, alsook resultaten van toetsen en deelproeven. Er wordt gepeild
naar inzichtelijk leren, maar er wordt ook met de creativiteit rekening gehouden.
Deelname aan een tentoonstelling, een opendeurdag zijn mogelijkheden om praktische ervaring op te
doen.
Ook via de geïntegreerde proef kunnen de leerlingen aantonen dat ze het waard zijn om een
vakbekwaam banketaannemer-traiteur te worden. Dit kan uitgewerkt worden door het organiseren en
uitwerken van banketten, … Persoonlijke inbreng en creativiteit zijn hier van belang voor de
persoonlijkheidsontwikkeling en vakbekwaamheid van de leerlingen. De taak van de leraar is hier
hoofdzakelijk begeleiden, het proces ondersteunen, bespreken en remediëren.
Met het oog op tewerkstelling geven we de leerlingen zoveel mogelijk verantwoordelijkheid en
bevorderen we het zelfstandig werken. Ze moeten in staat zijn een goed en gezond gastronomisch
product te brengen.
Coördinatie met bedrijfsbeheer is noodzakelijk.
Bedrijfsorganisatie en marketing-mixelementen integreren.
21

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
2 SPECIFIEKE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN
Menu’s voor banketten en buffetten
3 - 4 Basistechnieken herhalen en uitdiepen in functie van de banket- en traiteurdienst. De culinaire
evolutie in dit verband volgen.
Gebruik van de verschillende mogelijkheden in de praktijk bespreken.
Voedingsmiddelen verwerken op basis van de opgedane vaardigheden in de derde graad.
Gebruikmaken van demonstratie van bepaalde technieken, gevolgd door individuele oefeningen.
Moeilijkheidsgraad geleidelijk opdrijven.
Aandacht besteden aan de afwerking en de combinaties; hiervoor de creativiteit van de leerlingen
aanwakkeren.
Streekproducten kunnen verwerken in diverse bereidingen.
Volgens bepaalde thema’s werken: Sinterklaas, Valentijn, Pasen, verjaardag, …
Verschillende methodes vergelijken in de praktijk.
Een traiteurkaart samenstellen.
Voorbereidende werkzaamheden in de keuken
6 Realistische projecten voorbereiden.
7 Recepten opzoeken en opslaan op de computer. Vlot gebruik maken van alle info op internet.
Gebruikmaken van vakliteratuur, tijdschriften, didactische middelen in de klasbibliotheek.
8 • Bedrijfsbezoeken organiseren.
Gastsprekers uitnodigen.
De categorieën van additieven onderscheiden door voorbeelden aan te halen.
Vervaardigen van gastronomische bereidingen
9 De marktevolutie volgen. Demonstraties van gespecialiseerde firma’s.
10 - 11 Voorbeelden opzoeken en laten uitwerken in groep.
12 - 14 Bedrijfsbezoeken organiseren.
Gastsprekers uitnodigen.
Vervaardigen van dieetmaaltijden
15 - 16 Uitgaan van gewone recepten en deze aanpassen.
17 - 19 Alle bereidingen kunnen aanpassen aan de meest voorkomende diëten, alternatieve
voedingsgewoonten en andere godsdiensten.
Selecteren en adviseren van dranken
20 Gebruik maken van allerlei wijnkaarten, websites, boeken, …
21 -23 Bezoek aan een wijngroothandel met een uitgebreide wijnkelder.
24 Een wijndegustatie op school organiseren.
25 - 26 Herkomst, prijzen en kwaliteiten leren vergelijken, koppelen aan prijzen.
27 Een bezoek aan een brouwerij brengen
28 Diverse voorbeelden van drankenkaarten gebruiken.
Het traiteurbedrijf in functie van de lokale marketing
30 De evolutie aantonen door middel van voorbeelden. Vroeger-nu. Eenmanszaak/grote
onderneming.
22

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
34 Rekening houden met FIFO (first in, first out)
Aandacht voor de HACCP-wetgeving.
Wijzen op de verhouding kostprijs/rendement: geen grote stocks aanleggen.
Leerlingen attent maken op de evolutie in de prijzen.
35 De elementen van de marketing-mix verduidelijken door de weg te volgen die een product aflegt.
31 - 36 In samenwerking met PAV.
Gebruikmaken van voorbeelden uit de pers, reclame aan huis, …
Verwijzen naar prijsstijgingen, periode- en gelegenheidsgebonden producten.
Het bestellen van producten
37 De leerlingen laten meewerken aan verschillende soorten banketten.
Voldoende aandacht besteden aan het vragen van prijsoffertes om de keuze van de grondstoffen
te verantwoorden.
Voorraadbeheer
38 Dagelijks de praktische principes toepassen.
Voorbereidende werkzaamheden voor totaalevenementen
39 Zorgen dat de planning voor een banket volledig is: o.a. ook tafelversiering, muziek, bloemen,
menukaarten, …
Hygiënisch en milieubewust werken
40 - 41 De HACCP-wetgeving moet in de klas kunnen geraadpleegd worden.
Automatisch in elke les aan bod laten komen, aangepast aan de omstandigheden.
Samenwerking binnen het team
42 In elke les aandacht besteden aan de teamvorming.
Evaluatie
43 Een open geest ontwikkelen i.v.m. evaluatie en zelfevaluatie.
3 STAGE
Een degelijke voorbereiding van de stage is wenselijk.
Volgende afspraken dienen gemaakt te worden:
- de aard van de stageplaats;
- de specifieke doelstellingen;
- de activiteitenlijst in functie van de doelstellingen;
- de wijze van bijsturen;
- de evaluatie, maar ook de zelfevaluatie;
- de toepassing van de HACCP-wetgeving, ARAB/CODEX.
Het vinden van aangepaste stageplaatsen is een voorwaarde voor het kunnen realiseren van de
stagedoelstellingen door de leerlingen.
Bovendien is het wenselijk om blokstages te organiseren. Dit kan niet in elke schoolcontext maar toch
kan men naar mogelijkheden zoeken om tenminste een gedeelte van de stagetijd in blokvorm in te
richten. We denken hier aan 2 periodes verspreid over het schooljaar, zodat er andere evenementen
aan bod kunnen komen. Dit garandeert meer kansen op realiseren van de stagedoelstellingen en is
een goede afstemming op de concrete arbeidsrealiteit.
23

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
De praktische voorbereiding is hoofdzakelijk het werk van de stagebegeleider, indien mogelijk in
samenspraak met de stagementor.
Er dienen tijdig afspraken gemaakt te worden m.b.t.:
- de beoogde stagedoelen;
- de praktische en organisatorische aspecten;
- de stageactiviteiten en opdrachten die nodig zijn om de stagedoelen te bereiken; daarbij dient
rekening gehouden te worden met kansen op toenemende zelfstandigheid van de leerlingen
en de groeiende complexiteit van de opdrachten;
- de evaluatie.
Een stageovereenkomst wordt gemaakt volgens de wettelijke bepalingen. Daarbij worden de
stagedoelen en de stageactiviteiten opgenomen.
De leerlingen brengen vooraf een bezoek aan hun stageplaats en hebben een gesprek met de
stagegever en de stagementor.
Ervaringsgericht leren is hier het meest belangrijk. Bepaalde competenties kunnen op de stageplaats
verworven worden, na afspraak met de stagegever en de leerling.
De stage kan een onderdeel zijn van de geïntegreerde proef.
4 GEÏNTEGREERDE PROEF
De geïntegreerde proef heeft een realiteitsgebonden karakter, is vakoverschrijdend en evalueert
kennis, vaardigheden en attitudes gericht op de uitvoering van beroepsgebonden activiteiten.
De leerling moet op het einde van het derde leerjaar van de derde graad in staat zijn om met een
redelijke slaagkans in het beroepsleven te stappen. Daarom moet hij al denkend leren doen en in
staat zijn problemen op te lossen.
De opdracht kan individueel zijn, maar het kan even goed een groepsopdracht zijn. Hier kunnen dan
communicatie- en teamgeest aan bod komen. Het moet een realistische opdracht zijn; ze moet
onmiddellijk in het werkveld geplaatst kunnen worden; zelfstandig alle taken in een gastronomische
keuken kunnen uitvoeren. Ze kan ook uit twee onderdelen bestaan.
De geïntegreerde proef maakt deel uit van de evaluatie van de leerling. De delibererende klassenraad
zal zich over het advies van de jury uitspreken.
24

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN
De uitrusting en de inrichting van de lokalen, inzonderheid de werkplaatsen en de vaklokalen dienen
te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid.
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:
o Codex,
o ARAB,
o AREI,
o Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden met
betrekking tot de uitrusting en inrichting van de lokalen en de aankoop en het gebruik van toestellen,
materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat:
• duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn;
• alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct
kunnen toepassen;
• de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden;
• de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar
de wetgeving het vereist.
In de praktijklokalen is een branddeken voorzien.
I.f.v. het hygiënebeleidsplan van de school worden wergwerphandschoenen en wegwerpspuitzakken
aangeraden.
Om tegemoet te komen aan de vereisten van de eetmiddelenhygiëne moeten in de gebouwen
duidelijk onderscheiden zijn: een omkleedruimte, een zone voor handhygiëne, een voorraadmagazijn,
een koelruimte en een ruimte voor afgewerkte producten.
Bovendien dient men rekening te houden met de regelgeving rond traceerbaarheid en etikettering
(2003).
1 Demonstratiekeuken (op basis van 12 leerlingen)
1.1 Totaalinrichting
- 1 schrijfbord (anti-stof en magnetisch)
- 1 projectiescherm
- 1 handenwastafeltje (inox) met voet of kniebediening
- verdelers voor handenwasmiddel
- verdelers voor papieren handdoekjes
- 1 bureau voor de leraar-chef
- 1 friteuse met dubbele mand
- 1 tweedeurs industriële koelkast (2°C onderaan; 4/6°C bovenaan)
- 1 diepvriezer
- 1 salamander
- 1 weegschaal (digitaal)
25

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
1.2 Demonstratiegedeelte
Frontale kookunit met bovenstaande schuine spiegel bestaande uit:
- 1 vier-pitsfornuis met warme luchtoven
- 1 inox werktafel met opbergruimte (laden en opbergschappen)
- 1 spoeltafel met dubbele bak en afdruiprek
- klein materieel
- 2 kookpannen (marmite) 5 liter
- 2 kookpannen (russe) 2 liter
- 2 kookpannen (sauteuse) 2 liter
- 2 kookpannen (sauteuse) 1 liter
- 1 kleine braadslede
- 1 grillpan
- 2 professionele braadpannen met anti-kleeflaag ø20 cm
- 2 professionele braadpannen met anti-kleeflaag ø 15 cm
- 2 flensjespannen
- 1 kleine staafmixer
- 1 puntzeef (chinois)
- 1 kleine puntzeef (chinois fin)
- 3 inox terrines van 1 liter inhoud
- 3 inox terrines van 2 liter inhoud
- 2 inox terrines van 4 liter inhoud
- 1 bassine à blancs op voet van 4 liter inhoud
- 1 louche 10 cl
- 1 louche 20 cl
- 1 kleine schuimspaan
- 1 kleine klopper (fouet)
- 1 middelgrote klopper (fouet)
- 2 kleine spatels
- 1 pannenlikker
- 1 kleine roerzeef (passe vite)
- 2 snijplanken groen
- 2 snijplanken rood
- 2 snijplanken wit
- 2 snijplanken geel
- 2 inox opruimschalen 30 X 40
- 2 kleine spatels
- 2 kleine vergieten
26

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
2 Didactische leskeuken (op basis van 12 leerlingen)
- 1 schrijfbord (anti-stof en magnetisch)
- 1 bureau voor de leraar chef
- 1 grillade
- 1 achtpitsfornuis met oven + kookplaat
- 1 friteuse met dubbele mand
- 1 kleine salamander
- 1 gekoelde werktafel met laden
- 2 inox werktafels met opbergruimte (laden en schappen) voor de koude keuken
- 2 inox werktafels met opbergruimte (laden en schappen) voor de warme keuken
- 1 verwarmde inox doorgeef-bordenkast
- 12 snijplanken – 2 vis (wit), 2 vlees (rood), 6 groenten (groen), 2 fruit (geel)
- 1 tweedeurs industriële koelkast (2°C onderaan, 4/6°C bovenaan)
- 1 diepvriezer
- 1 spoeltafel met dubbele bak
- 1 industriële vaatwasmachine
- 1 handenwastafeltje (inox) met voet- of kniebediening
- 1 verdeler voor handenwasmiddel
- 1 verdeler voor papieren handdoekjes
- Klein materieel
- 2 kookpannen (marmite) 30 liter
- 2 kookpannen (marmite) 20 liter
- 1 kookpan (rondeau) 10 liter
- 2 kookpannen (rondeau) 5 liter
- 4 kookpannen (russe) 5 liter
- 1 stoomketel
- 4 kookpannen (sauteuse) 2 liter
- 4 kookpannen (sauteuse) 1 liter
- 4 kookpannen (plat à sauter) 2 liter
- 2 braadsleden
- 4 professionele braadpannen ø 30 cm
- 4 professionele braadpannen ø 25 cm
- 4 professionele braadpannen ø 20 cm
- 4 flensjespannen
- 1 staafmixer
- 1 puntzeef (chinois fin)
- 1 mandoline
- 3 inox terrines van 1 liter inhoud
27

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
- 3 inox terrines van 2 liter inhoud
- 2 inox terrines van 4 liter inhoud
- 6 inox opruimschalen 30 X 40
- 2 inox emmers 10 liter
- 1 pollepel (louche) 2 liter
- 2 pollepels (louches) 1 liter
- 2 pollepels (louches) ½ liter
- 4 kleine pollepels (louches)
- 2 roerzeven (passe vites)
- 3 grote kloppers (fouets)
- 3 kleine kloppers (fouets)
- 1 hakbijl
- 1 beenderzaag
- 2 grote spatels
- 4 kleine spatels
- 2 kleine vergieten
- 2 grote vergieten
3 Didactisch restaurant (berekend op basis van 12 zaalleerlingen en 24
gasten)
3.1 Meubilair
6 restauranttafels – met verlengstukken voor het maken van een bankettafel
6 bijzettafels
1 toontafel
24 restaurantstoelen
1 dienstcommode met opbergmogelijkheden voor tafellinnen, servetten en bestekken
3.2 Restaurantlinnen
- 6 tafelmoltons
- 12 tafellakens
- 12 tafelnapperons
- 24 servetten
3.3 Rollend/verplaatsbaar zaalmaterieel
- 1 flambeerwagen met 2 gasbekkens
- 2 tafelcomforen
- 1 voorsnijwagen
- 1 kaaswagen of nagerechtenwagen
- 1 digestievenwagen met koelcompartimenten
28

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
3.4 Groot zaalmaterieel
- 1 batterij verwarmplaten
- 1 bordenwarmkast
- 1 zalmplank
- 1 hamtang
- 3 snijplanken met sausgleuf
- 2 voorsnijmessen voor vis
- 2 voorsnijmessen voor vlees
- 4 rode dienplateau’s
- 4 rechthoekige dienplateaus
- 4 waterkaraffen
- 6 wijnmandjes
- 2 sabayon - sauteuses
- 2 inox kloppers
- 6 suikerstrooiers
- 1 citruspers
- 2 druivenscharen
3.5 Glaswerk
- 24 waterglazen
- 24 rode wijnglazen
- 24 witte wijnglazen
- 12 degustatieglazen (witte en rode wijn)
- 24 bierglazen
- 24 portoglazen
- 24 sherryglazen
- 24 cocktailglazen
- 24 likeurglazen
- 12 Irish Coffee glazen
3.6 Tafel- en serveergerei
- 64 volledig couverts, samengesteld uit:
o grote vork, grote lepel, groot mes
o kleine vork, kleine lepel, klein mes
o visvork, vismes, degustatielepel
o koffielepel, mokkalepel
3.7 Speciaal tafelgerei
- 12 oestervorken
- 12 kreeftenhaken
- 8 kandelaars
29

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
3.8 Serveermaterieel
- 12 soeplepels
- 6 taartscheppen
- 2 notenkrakers
- 24 barlepels
- 8 suikertangen
- 2 champagnetangen
3.9 Kruidenkast
- 8 peper- en zoutstellen
4 Lokaal TV Hotel (ook wijnlokaal)
Schrijfbord met magneetstrook en een aantal magneten om kaarten en/of schema’s te kunnen
bevestigen
Goede verlichting
Spoeltafels
Kasten
Softwarepakketten (Gaspra, Voedingsplanner, wijnencyclopedie)
PC, met internetaansluiting
Diaprojector
Overheadprojector
Projectiescherm
Televisietoestel
Videorecorder
Kaartenhouder
Glazen van het I.N.A.O. –type (min. 4 per leerling)
4 Wijnkoelemmers
4 Wijnmandjes
4 Wijnspuwkommen (3-delig: trechter, koppelmoer, opvangkom)
10 Entremetsborden
2 Kurkentrekkers van het sommelier-type (wijnkelnersmes)
1 Snijplank voor brood
1 Broodmes
30

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
EVALUATIE
We denken in termen van competenties. Dit zijn gecompliceerde bekwaamheden die vaardigheden,
kennis en attitudes omvatten. Geïntegreerd en gecombineerd werken aan allerlei opdrachten en
projecten staat centraal.
De leerlingen moeten kunnen reflecteren over ervaringen en probleemsituaties om alzo van elkaar te
leren.
De competenties worden geëvalueerd; er wordt nagegaan of de leerling de opdracht zoals ze werd
geformuleerd goed uitgevoerd heeft. Het ganse proces wordt beoordeeld, dus niet per onderdeel. Ook
de zelfevaluatie van de leerling zelf is van belang.
Bij de procesevaluatie zijn leren en evalueren geïntegreerd.
Productevaluatie stemt overeen met de examens.
Voorbeelden van oefeningen:
- een praktische oefening gekoppeld aan een reflectiegesprek;
- een praktische oefening samen met opzoeken van informatie en een gesprek voeren;
- een project uitwerken in team;
- …
De leerling kan i.v.m. de praktijk op school of op de stageplaats beoordeeld worden i.f.v. de
competenties. Deze competenties dienen wel vooraf bepaald te worden. Indien ze op de stageplaats
dienen gerealiseerd te worden, moeten ze terug te vinden zijn in de doelstellingen en de
activiteitenlijst van de stage.
31

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
BIBLIOGRAFIE
RESTAURANT
AURIERES, Le service de restaurant d'étage et de thé, Flammarion, Paris
BISSON, H., ROTH, A.,Technologie hôtelière, Tours
BOUSAULT, Gestion hôtelière Equipement d'Hôtel, Flammarion, Paris
DE COCK E., Zaalkennis voor restaurant, Van In, Lier
DE WULF, J., Serveerkunde, Standaard Boekhandel
ENSIG, G., Serveren en organiseren
TSCHANS, Découpage, flambage et images, Ecole hôtelière, Lausanne
VAN EYCKERN, Menu- en serveerkunde, Misset
VERCAMBRE, BRENGMAN, VANDUFFEL, BUYCK, DEWULF, Restaurant- en serveertechnieken
WERKGROEP BELGISCHE HOTELSCHOLEN, Zaalcursus
Culinaire encyclopedie, Elsevier
Etiquette, Elsevier
Larousse gastronomique, Larousse
KEUKEN
CURNONSKI, Cuisine et vins de France, Larousse
ESCOFFIER, Le guide culinaire, Flammarion, Paris
GRINGOIRE, SAULNIER, Le répertoire de la cuisine, Dupont & Halgat, Paris
HAESERYN, ABN in restaurant en hotel, Van In, Lier
MOOLHUIZEN, KEMPERS, Keukentheorie
OLIVAR, La cuisine, sa technique, ses secrets, Bordas
PAULI E, Compleet leerboek voor de keuken, S.V.H. Zoetermeer
PELLAPRAT, Moderne kookkunst
PELLAPRAT, Vis en schaaldieren, Flammarion, Paris
VAN EYCKERN, A la Brillat Savarin, Misset, Doethinghen
VAN EYCKERN, Culinair handwoordenboek, Bordas.
Keukentechnologie, SVH, 1996
Vakboeken voor de Horeca, ISDN 90-5211-222-3/cip, Zoetermeer
POETS, N., VANUYTRECHT, G., Handleiding voor de leraar van het 3de jaar hotel, KTA3 Hasselt
POETS, N., VANUYTRECHT, G., Handleiding voor de leraar van het 4de jaar hotel, KTA3 Hasselt
Basisbegrippen uit de keuken, Uitgeverij Pelckmans, Kapelsestraat 222, 2950 Kapellen
VEILIGHEID
- Het ARAB en AREI (Algemeen reglement voor de Arbeidsbescherming, Algemeen reglement voor
de elektrische Installaties), Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, Belliardstraat 53, 1040 Brussel
Tel. (02)233 44 98
- Arbeidsbescherming (7 delen), CED - Samson, Louizalaan 485, 1050 Brussel Tel. (02) 720 71 80
- Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming, UGA, Stijn Streuvelslaan 73 8710 Kortrijk- Heule
Tel. (056) 36 22 11
- Veiligheid en Gezondheid bij de Arbeid, boeknr. D 1990/0180/1 Uitgave 1991
- Brochures van het Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid, Belliardstraat 53 1040 Brussel
Tel. (02) 233 42 11
- Publicaties van het Provinciaal Veiligheidsinstituut te Antwerpen (PVI), Jezusstraat 28 - 30
2000 Antwerpen, Tel. (03) 231 28 04 Fax (03) 226 06 94
- Tijdschrift " Doe het veilig"
- Veiligheidscontrolelijsten
- Nationale Vereniging tot voorkomen van arbeidsongevallen
Gachardstraat 88 bus 4
1050 Brussel
Tel. (02) 648 03 37 Fax. (02) 648 68 67
- Leerstof voor een cursus Veiligheid en Gezondheid, Uitgeverij De Sikkel
- Bijzonder uitgebreid documentatiecentrum (internationale gegevens)
Nationale Vereniging voor Beveiliging tegen brand (N.V.V.B.)
Parc Scientifique
1348 Louvain-la-Neuve
32

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
Tel. (010) 47 52 11 Fax (010) 47 52 70
Belgisch Brandtijdschrift + Technische Dossiers
WETTELIJK KADER ROND HACCP
-KB van 17 maart 1971 tot onderwerping van medisch toezicht aan al de personen die door hun
werkzaamheden rechtstreeks met voedingswaren of voedingsstoffen in aanraking komen.
- BASISWET: KB van 24 januari 1977 betreffende de bescherming van de gezondheid van de
verbruikers op het stuk van voedingsmiddelen en andere producten.
- KB van 4 februari 1980 betreffende het in handel brengen van te koelen voedingsmiddelen.
- KB van 11 oktober 1985 betreffende de hygiëne en de lokalen en personen in de voedingsector.
- KB van 22 januari 1988 betreffende het gebruik van eetbare oliën en voedingsvetten bij het frituren
van voedingsmiddelen.
- KB van 5 december 1990 betreffende diepvriesproducten.
- Besluit van de Vlaamse Executieve van 7 januari 1992 houdende vaststelling van het Vlaams
reglement inzake milieuvoorwaarden voor hinderlijke inrichtingen.
- Ministerieel besluit van 28 januari 1993 betreffende de temperatuurcontrole van diepvriesproducten.
- Europese richtlijn van 14 juni 1993 inzake levensmiddelenhygiëne.
- KB van 4 december 1995 toto onderwerping aan vergunning van plaatsen waar voedingsmiddelen
gefabriceerd of in de handel gebracht worden of met het oog op de uitvoer behandeld worden
- KB van 7 februari 1997 inzake de algemenen voedingsmiddelenhygiëne.
DRANKENKENNIS
DEWULF, Drankenkennis, Standaard Boekhandel,1985
NICOLAS, E., Gerst en bier
PARONETTO, L., Wijnencyclopedie van de gehele wereld
SPRURIER, S., DOVAZ, M., Wijncursusboek van de Académie du Vin
UNITED KINGDOM BARTENDERS GUILD, International Guide to Drinks
VAN DEN NOORTGAETE, Biergistbereiding en alcoholproductie
VAN EYCKERN, Menu- en serveerkunde Deel III: de tafeldranken, Misset
VAN LIERDE, G., Basiscursus Bier, Belgische Brouwers, Brussel, 2003
VOEDINGSTECHNOLOGIE
BAILY, A., Ingrediënten uit de wereldkeuken, S.V.H. Zoetermeer,1984
CAHIERS BIOWETENSCHAPPEN EN MAATSCHAPPIJ, Voedselconservering door straling, Leiden,
1988
DE GOEDE, J., J., C., Onze levensmiddelen, Nijgh en Van Ditmar, 1986
HORECABEDRIJVEN, Warenkennis, Delen I, II en III, s’Gravenhage,1990.
LAGRIFFE, Le livre des épices, condiments et aromates, Marabout
MINISTERIE VAN VOLKSGEZONDHEID, Weet wat je eet, maart 1993 (informatie over etikettering)
NIJHUIS, G., De banketbakker en zijn grondstoffen, V.B.O.B.
PAULI, E., Compleet leerboek voor de keuken, SVH Zoetermeer
PEETERMANS, Technologie van de levensmiddelen Deel 1,
SCHOORL, Weet wat je eet, Kluwer, Deventer
VAN DER MAEN, Het ABC van de voeding, Nijgh en Van Ditmar
VAN HEEL, Grondstoffenkennis voor de banketbakkerij, V.B.O.B.
Warenwetgeving, Die Keure, Brugge
VOEDINGSLEER EN TOEGEPASTE WETENSCHAPPEN
BIRCHER BENNER, Sapdranken en rauwkost, De Driehoek, Amsterdam
BRUGGEMAN, HERZO, G., Inleiding tot een verklarende organische chemie, De Boeck, Brussel
BRUSSEL, L., J., De voeding - zorgvlakken voor L.H.N.O., Dijkstra, Groningen
BURCHER, G., Wegen naar gezondheid, De driehoek, Amsterdam
CLAUSNITTZER, I., Wegwijzer in de macrobiotiek, De Driehoek, Amsterdam
COMELADE, E., Technologie et hygiène alimentaire, Lanore, Paris
DAVIS, BARBARA, Een boekje open voor voedingswaren, Orion, Brugge
DE GOEDE, ROOKHUIZEN, Onze levensmiddelen, Nijgh en Van Ditmar, Den Haag
DE MOOR, HENDRICKX, Moderne dieetleer, Stafleu Wetenschappelijke Uitgeverij,
Leiden
DEN HARTOG, C., Gezonde voeding, gezonde mensen, Spectrum, Antwerpen
33

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
DE WIJN, WEITS, Steegma’s voedingsleer, Schelteman en Holkema,
Amsterdam
EEKHOF, STORK, Nieuwe Prisma Kookboek, Spectrum, Antwerpen
HEIDENREICH, J., C., Receptenleer, Nederlandse Boekhandel,
Antwerpen
JANSSEN, B., C., P., Moderne voedingsleer, Wijt, Rotterdam
KOPPERT, KNECHT, De waarheid van het voedsel - het voedsel van de waarheid,
Landbouwhogeschool, Wageningen
LEDERER, J., Encyclopédie moderne de l’ hygiène alimentaire, Nauwelaerts, Leuven
PEETERS, E., G., Le guide de la diétique, Gérard & Co & Marabout, Verviers
PETERMANS, LEMAITRE, Technologie van de gemeenschapskeuken, Acco, Leuven
THONNAT, N., L’ alimentation en question ou se nourir avec son temps, Desclee De Brouwer
TREMOLIERES, SERVILLE, Manuel alimentaire d’alimentation humaine, Ed. Soc. Françaises, Paris
VAN ASS, Warenkennis en technologie, De Bussy, Amsterdam
VOORLICHTINGSBUREAU VOOR DE VOEDING, Meer weten over diëten, Den Haag
VOORLICHTINGSBUREAU VOOR DE VOEDING, Nederlandse voedingsmiddelentabel, Den Haag
VOORLICHTINGSBUREAU VOOR DE VOEDING, Macrobiotische voeding, Den Haag
PERIODIEKE PUBLICATIES
Dialoog Gezondheid, Braambeziënlaan 41, 1180 Brussel
Koop zo best, Bond GJZ 1000 Brussel
Testaankoop, Hollandstraat 13, 1000 Brussel
Voeding, Stichting voor Wetenschappelijke Voorlichting op Voedingsgebied, Den Haag
Voedingsinformatie, Voorlichtingsbureau voor de Voeding, Den Haag
NUTTIGE ADRESSEN
Antigifcentrum (Tel. 070/245.245) Bruynstraat 1120 Brussel
Belgisch Federatie Tegen kanker http://Iwww.cancer.be Leuvensesteenweg 479, 1030 Brussel
Belgisch Instituut voor de Voeding (B.I.V.), Kortenberglaan 172, 1040 Brussel (brochures)
Belgisch Werk Tegen Kanker Tweekerkenstraat 21, 1040 Brussel
Bond Beter Leefmilieu - Vlaanderen vzw (BBL) Tweekerkenstraat 47, 1000 Brussel
European Schoolnet Office http://lwww.eun.org Plejadenlaan 11, 1200 Brussel
Federatie van de Voedingsindustrie (FEVIA) http://www.fevia.bel Kortenberglaan 172, 1000 Brussel
Instituut voor Praktische Bibliografie (I.C.P.), Jezusstraat 16, 2000 Antwerpen
Koning Boudewijnstichting http://www.kbs-frb.be Brederodestraat 10, 1000 Brussel
Nationale Dienst voor Afzet van Land- en Tuinbouwproducten (N.D.A.L.T.P.), Leuvenseplein 4, 1000
Brussel
Natuur & Techniek http://www.natutech nl Postbus 3144, 4800 DC Breda
NUTRI-CARE vzw Beerveldedorp 11, 9080 Beervelde
NutrItion Information Center (NICE vzw) http.//www.nicevzw. be Treurenberg 16, 1000 Brussel
Onderzoeks- en informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties (OIVO) http://www.oivo.org
Ridddersstraat 18, 1050 Brussel
Provinciaal Veillgheidsinstftuut Jezusstraat 28, 2000 Antwerpen
School tv Teleac/NOS http://www.teleacnot.nl Postbus 1070, 1200 BB Hilversum
Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie (VIG vzw) www.vig.be Schildknechtstraat 9, 1020 Brussel
Vlaamse Diabetes Vereniging http://www.diabetes~vdv.be Offergemsesteenweg 456, 9000 Gent
Voeding & Gezondheid Vlaams Centrum voor Coördinatie, Voeding en Advies De Pintelaan 185, 9000
Gent
INTERNETADRESSEN
http:///www.demeter-bd.nl informatie over biologisch-dynamische landbouw en voeding
http://www.bio-planet.be
http://www.botancal.com kruidenwijzer
http://www.cuisinet.com informatie over alle mogelijke keukens en kooktradities ter wereld
http://www.diverseylever.nl test hygiëne in de verschillende lokalen
http://www.fao.org wereldvoedselorganisatie
http://www.fqp.nl uitleg 10-stappenplan HACCP
http://www.hungersite.com
http://www.kosherdine.com Joodse eetcultuur
34

BSO – 3e leerjaar van de 3e graad – Specifiek gedeelte Banketaannemer-traiteur
PV Praktijk hotel (12-8 lestijden/week)
PV/TV Stage hotel (4-8 lestijden/week)
TV Hotel (4 lestijden/week)
http://www.nomilk.com koemelkallergie
http://www.nubel.com Belgische voedingsmiddelentabel
http://www.receptweb.yucom.be/default.htm receptweb en dieetweb
http://www.slowfood.com antwoord op de nefaste gevolgen van fastfood
http://www.svh.nl publicaties en software i.v.m keuken, restaurant en hotel
http://www.testaankoop.be
http://www.vegatopia.com vegetarische voeding
http://www.vegetarisme.be vegetarische voeding
http://www.velt.be ecologische leef- en teeltwijze
http://www.vig.be handleiding en didactisch materieel over de voedingsdriehoek
http://www.voedigsinfo.org website van Fevia, federatie van voedingsindustrie in België. (uitleg
voedselketen van producent tot consument; hygiëne van de voeding…)
http://www.voedingscentrum.org uitleg genetische modificatie, de cel, DNA …
http://www.voedselnet
35