Taal is zeg maar echt mijn ding - Folia Web

Voorheen zorgden radio- en televisiezenders
voor muziek. De gebruiker kon bepalen
welke zender hij beluisterde, maar de enige
mogelijkheid om zijn voorkeursmuziek op
te zetten, was naar de platenwinkel gaan
of een nummer aanvragen bij een radio- of
tv-zender. Met de komst van internet werd
het mogelijk om je favoriete muziek direct
te downloaden of te streamen. Muziek werd
als kraanwater: overal en altijd beschikbaar.
Anno 2009 is de website Last.fm een van
de belangrijkste spelers in de oline muziekbranche.
Mensen melden zich massaal aan
om hun muzieksmaak verder te ontwikkelen
en om in contact te komen met personen
met dezelfde smaak. Vanaf 2002 is Last.fm
in tweehonderd landen actief. Last.fm heeft
momenteel meer dan 21 miljoen leden.
Dagelijks worden er vijftien miljoen tracks
beluisterd. Last.fm houdt statistisch bij waar
mensen naar luisteren en probeert zo in te
spelen op de voorkeuren van de gebruiker.
Wij willen een kritisch oog werpen op de
communitywebsite van Last.fm. In hoeverre
kan een computer bijdragen aan de muzieksmaak
van een mens? Op basis van welke
informatie genereert de website suggesties?
Verbreedt Last.fm de muzieksmaak van de
gebruiker? Of leiden de suggesties eerder
tot een tunnelvisie? Manipuleert Last.fm de
muzieksmaak van de gebruikers?
Lijstjes
De kracht van Last.fm zit in het veelgeprezen
suggestiesysteem. Online suggesties
worden gegenereerd naar aanleiding van
het luistergedrag van de gebruiker. Last.fm
gebruikt twee methodes om de luisterende
liefhebber muziek aan te bieden. Online kun
je luisteren naar radiozenders, offline kun je
muziek luisteren met je gangbare muziekprogramma
en suggesties krijgen via de
software van Last.fm.
Offline wordt je luistergedrag vastgelegd door
middel van een plug-in. Deze plug-in werkt
met alle bekende muziekprogramma’s zoals
Winamp en iTunes. De titel en uitvoerende
artiest van de muziek worden verzonden naar
de server van Last.fm en opgeslagen in een
database. De beluisterde muziek wordt opgeslagen
in lijstjes op je profielpagina.
Online bevat Last.fm een ‘radiozender’, een
ingebouwde mediaplayer op de website. De
playlist wordt aangepast aan jouw muzieksmaak,
geregistreerd op jouw profiel. Ook
is het mogelijk een radiozender te genereren
die zich specificeert op een door jou gekozen
artiest. De radiozender speelt dan muziek af
van vergelijkbare artiesten. Ook kun je een radiozender
genereren op basis van een genre. Of
de muzieksmaak van een ander lid op Last.fm.
Tunnelvisie
Onze enquête (zie kader) vertelt meer. Slechts
27% van de ondervraagden bleek meer buiten
de deur dan thuis achter de pc te werken. Van
deze 27% was nog niet eens de helft bekend
met het bestaan van de website. Draait het de
leden wel om het suggestiesysteem? Gebruiken
ze Last.fm enkel om zich te profileren?
Opmerkelijk is dat het overgrote deel van de
ondervraagden Last.fm ook zou gebruiken
zonder het suggestiesysteem. 86% geeft aan
dat de gegeven suggesties niet of nauwelijks
onderzoek
Last van manipulatie?
Beeld Pascal Tieman
Muzieksite Last.fm beweert te kunnen helpen je muzieksmaak
verbreden. Is dat ook zo? Of word je stiekem toch
in een bepaalde richting geduwd? Twee studenten Interactieve
Media deden onderzoek. Jurre Hehenkamp en Edward Boom
aansluiten bij hun smaak.
De applicatie vindt haar populariteit door
haar muzikale aanbevelingen. Een aanbeveling
hoort niet meer dan een suggestie te zijn.
Een gebruiker moet hiermee kunnen doen wat
hij wil. Is er wel sprake van aanbevelingen,
kijkend naar de werking van de online radio?
Een gebruiker die zoekt naar een bepaalde
artiest, krijgt muziek te horen van vergelijkbare
artiesten. Nog zonder dat de gebruiker
een keuze heeft gemaakt, wordt de muziek
gedraaid en toegevoegd aan zijn bibliotheek.
In hoeverre bestaat de muzikale bibliotheek
dan nog uit jouw favoriete muziek? Misschien
zat er muziek tussen die niet jouw interesse
wekte. Het overgrote deel van je muzikale
bibliotheek bestaat uit bands waarvan je
misschien een enkele keer een nummer
hebt gehoord. Interactiviteit is een van de
belangrijkste kernwoorden voor web 2.0. Hoe
interactief is Last.fm eigenlijk, kijkend naar de
aanbevelingen? Gebruikers blijken zich niet
bewust te zijn van het altijd aanwezige ‘suggestiesysteem’.
Uit de enquête bleek dat bijna
alle gebruikers Last.fm ook zouden gebruiken
zonder de suggesties, maar iemand die naar
een Last.fm-radiozender luistert, ontkomt niet
aan verwante muziek.
Heeft het suggestiesysteem van Last.fm dan
een manipulatieve werking? Het suggestiesysteem
neemt meer keuzevrijheid weg dan
dat het keuzes creëert, zoals dat wel verwacht
zou worden bij web 2.0. Is je nieuwe
muzieksmaak mede mogelijk gemaakt door
Last.fm of is het gecreëerd door Last.fm?
Heb jij je smaak zelf ontwikkeld of heeft een
computer die voor jou berekend?
Het systeem is zo waterdicht dat een gebruiker
er zelf nog weinig aan kan toevoegen. De
gebruiker komt eerder in een tunnelvisie dan
in een omgeving waarin hij zijn eigen weg
bewandelt.
Dit is een verkorte versie van een artikel dat
Jurre en edward voor het vak Research Lab
schreven. n
Enquête (165 deelnemers)
n Waarom gebruik je Last.fm?
• Vermaak 53%
• Nieuwe bands ontdekken 40%
• Ik ken geen vergelijkbaar alternatief 27%
• Anders 27%
n Ga je zelf opzoek naar nieuwe muziek
op Last.fm?
• Ja 50%
• Nee 50%
n Zijn de suggesties op jou van toepassing?
• Ja 14%
• Nee 29%
• Soms 57%
n Had je Last.fm ook gebruikt zonder
suggesties?
• Ja 83%
• Nee 17%
havana 15