Programmaboek - Franz Liszt Kring

Liszt, foto Ghémar
Frères, Bruxelles, 1854
(cat 57).
begon. Desalniettemin nam Liszt daags
na de uitvoering de pen ter hand en
schreef in zijn laatste tot Schumann
gerichte brief vriendelijke, positieve
woorden over de uitvoering, die in
werkelijkheid niet bijster succesvol kon
worden genoemd:“De totaalindruk was,
zoals ik wel verwacht had, een absoluut
edele, diepe en verhevene.” Hij betreurde
het, dat Schumann niet aanwezig had
kunnen zijn, maar verzocht hem dan
toch tenminste de hoofdrolspeler Pötsch
en de regisseur Genast persoonlijk te
danken voor hun toewijding.Tenslotte
verzocht hij de componist, of hij de
handgeschreven, nog niet gedrukte partituur
als aandenken mocht behouden.
Hoe groot moet zijn teleurstelling zijn
geweest, toen hij enkele weken later een
28
kort, zakelijk briefje van Clara ontving
waarin deze hem verzocht de partituur
zo spoedig mogelijk terug te zenden, daar
ze die werkelijk niet missen konden...
Liszt liet zich door dit alles niet uit
het veld slaan. Zijn misschien wel beste
pianowerk, de Sonate in b, droeg hij in
1853 aan Schumann op.Twee jaar later
gaf hij in Weimar een serie uitvoeringen
van de opera Genoveva, waarvan de
première destijds was uitgefloten, mede
omdat Schumann, die als dirigent weinig
talent had, deze zelf geleid had. En alsof
dat alles nog niet voldoende was organiseerde
hij in hetzelfde jaar 1855 een
Schumann-concert, waarop Clara in de
gelegenheid werd gesteld het pianoconcert
van haar echtgenoot uit te voeren,
wat ze ook inderdaad gedaan heeft.
Ondanks al deze blijken van collegialiteit
en genegenheid bleven de Schumanns
ijzig. Zelfs een serie artikels over Robert
en Clara Schumann, gepubliceerd in het
Neue Zeitschrift für Musik en later opgenomen
in het Vierde Deel van Liszt’s
Gesammelte Schriften, vermocht hierin
geen verandering te brengen.
In 1856 stierf Robert Schumann
onder beklagenswaardige omstandigheden.
In 1854 had hij zich op een
moment van geestelijke verwarring in
de Rijn gestort. Nadien werd hij verzorgd
in een destijds moderne kliniek
voor geestelijk gestoorden in het dorpje
Endenich ten zuiden van Bonn. Men
moet zich afvragen in hoeverre hij in
de laatste jaren van zijn leven nog verantwoordelijk
mag worden gesteld voor
zijn woorden en daden. Misschien doen
we er wat hem betreft goed aan zijn
relatie met Liszt te besluiten met de
roerende woorden die hij schreef aan
het slot van zijn laatste brief, geschreven
aan het eind van december 1851:“Und
nun meine freundliche Grüsse noch am
Schluss des Jahres, und dass Sie mir fort
und fort gewogen bleiben mögen.”
De rol van Clara is minder fraai.Toen
Liszt haar voorstelde in 1856 in Weimar
een Mozart-concert uit te voeren, sloeg
ze dit aanbod af. Bepaald schandalig is
het feit, dat ze één jaar na de dood van
Schumann, toen een heruitgave van de
grote Phantasie in C-groot werd voorbereid,
de opdracht aan Franz Liszt liet
verwijderen en in plaats daarvan haar
eigen naam liet afdrukken! Ook latere