Oratie Martin A5 boekje v04.doc - Nyenrode Business Universiteit

DE PUBLIC SECTOR AUDITOR
dan een check die wordt gevraagd als agenten principalen
confronteren met morele risico’s (‘moral hazards’) – omdat ze
tegen de belangen van de principalen kunnen handelen – en
‘informatieasymmetrieën’ – omdat ze meer weten dan de
principalen. Audit is in deze visie een praktijk van
risicovermindering ten bate van de principaal, omdat zij de
waardeverminderende handelingen van agenten verhindert. Audit
zal door de principaal worden ingezet zolang de marginale
opbrengsten de marginale kosten overtreffen.
Power wijst echter ook op het belang van de institutionele
context: verschillende gemeenschappen zullen verschillende
vormen van verantwoording institutionaliseren, en er kan sprake
zijn van verschillende groepen ‘principalen’ en ‘agenten’ (pp. 4-5).
Ook Cutt (1987) kenschetst ‘auditing’ als ‘a process superimposed
on an accountability relationship to provide assurance that
information is appropriately disclosed and fairly presented.’ Meer
in algemene zin omschrijft hij ‘audit’ als: ‘a systematic investigative
process of objectively obtaining and evaluating evidence about
economic actions and events defined in a specific accountability
relationship to ascertain, using established criteria, the extent to
which the delegated authority in that relationship has been
exercised according to those accountability terms of reference,
and communicating the results to intended users.’ De auditor
wordt als onafhankelijke ‘derde partij’ aangesteld door de
principaal om de door de agent toegeleverde informatie te
beoordelen. Bij external auditing gaat het dan om de
informatieuitwisseling tussen het bestuur van organisaties en de
aandeelhouders respectievelijk het parlement. Bij internal auditing
om die tussen lagere en hogere managementlagen (Cutt, 1987, pp.
12,13).
De meest bekende en geïnstitutionaliseerde vom van external
auditing is de accountantscontrole van historische financiële
overzichten, uitmondend in de accountantsverklaring 2 . Opvallend
2 Internal/Operational Auditing en EDP Auditing zijn eveneens sterk
geïnstutionaliseerde auditvormen, in Nederland gepresenteerd door de
11