Amsterdam - Alle Vestingsteden van Nederland

Amsterdam 1
Amsterdam
(Details) (Details)
Amsterdam
Stad in Nederland
Situering
Provincie Noord-Holland
Gemeente Amsterdam
Algemeen
Oppervlakte 219,33 km²
- water 53,59 km²
Inwoners (1 maart 2013)
801.200 [1]
Burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA)
Overig
Postcode 1000-1109
Netnummer 020
Stadsrechten Kort na 1300
Website
Foto's
amsterdam.nl [2]
Vanaf boven met de klok mee: Amsterdam-Centrum gezien vanaf de OBA, het Vondelpark, het Paleis op de Dam, de Amsterdam ArenA,
de replica van de Amsterdam, de verbinding Prinsengracht / Leidsegracht en het Rijksmuseum

Amsterdam 2
Portaal
Nederland
Amsterdam
Amsterdam is de (titulaire) hoofdstad en, qua inwoners, grootste gemeente van Nederland. De stad, in het
Amsterdams ook Mokum genoemd (afkomstig uit het Jiddisch), [3] ligt in de provincie Noord-Holland, aan de
monding van de Amstel en aan het IJ.
Amsterdam dankt zijn naam aan de ligging bij een in de 13e eeuw aangelegde dam in de Amstel. De plaats kreeg
stadsrechten rond 1300 en groeide in de Gouden Eeuw uit tot een van de grootste handelssteden ter wereld.
Bevolkingsgroei leidde vanaf het eind van de 16e eeuw tot stadsuitbreidingen, waaronder de grachtengordel, die op
de UNESCO-Werelderfgoedlijst staat en tot dé bezienswaardigheden van de stad behoort. Andere attracties zijn
musea, zoals het Rijksmuseum, het Stedelijk Museum en het Van Gogh Museum, het Anne Frank Huis, de Wallen
en de coffeeshops. Amsterdam heeft twee universiteiten en telt de meeste nationaliteiten ter wereld. [4][5]
Op 1 Maart 2013 telde de gemeente Amsterdam 801.200 inwoners. Op 1 december 2012 haalde de gemeente voor
het eerst sinds de jaren zeventig het inwoneraantal van 800.000. [6] De grootstedelijke agglomeratie telde in januari
2012 ongeveer 1,5 miljoen inwoners [7] en is daarmee qua inwoneraantal de grootste agglomeratie in Nederland. De
Metropoolregio Amsterdam, waartoe onder andere Almere, Het Gooi, Haarlem, Zaanstad en Purmerend worden
gerekend, heeft ongeveer 2,4 miljoen inwoners. [8] Amsterdam is verder een van de steden in de Randstad. De stad is
bestuurlijk onderverdeeld in zeven stadsdelen die weer zijn onderverdeeld in buurten en wijken.
Geschiedenis
Zie Geschiedenis van Amsterdam voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
De geschiedenis van Amsterdam begint omstreeks het jaar 1000. Toen werd dit moerassige gebied, Aemestelle
genoemd, vanuit de Utrechtse regio stukje bij beetje ontgonnen. Vanaf verschillende bestaande veenstromen werden
aan weerszijden afwateringssloten gegraven en ontstond een boerengemeenschap van landontginners, zoals ook
elders in het veengebied tussen het Gooi en de Hollandse duinen. Toen het veen als gevolg van ontwatering begon in
te klinken moesten dijken worden aangelegd om het inmiddels lager gelegen land tegen het water te beschermen. [9]
In de 13e eeuw leidde dit tot aanleg van dijken langs de Zuiderzee en het IJ. In de monding van de Amstel werd de
dam aangelegd waar Amsterdam zijn naam aan ontleent. Een deel van de Amstel zoals we die nu kennen zou
mogelijk gegraven kunnen zijn. Dit werd de basis van een handelsnederzetting die uiteindelijk tot de machtige
handelsstad Amsterdam zou uitgroeien. Het stukje rivier buitengaats, het Damrak, was het begin van de
Amsterdamse haven. Het water aan de andere kant van de Dam werd het Rokin. Begin 20e eeuw zijn er restanten
van die dam aangetroffen op de plek tussen het Nationaal Monument en het gebouw van De Bijenkorf ertegenover.
Recente opgravingen hebben veel informatie over de vroegste geschiedenis van de stad aan het licht gebracht.
De Oude Kerk is het oudste nog bestaande
gebouw van de stad
De oudste vermelding van Amsterdam is in een document van 27
oktober 1275, waarin graaf Floris V de bewoners tolvrijheid verleent.
Over de precieze datum waarop Amsterdam stadsrechten verkreeg is
onzekerheid, maar een van de mogelijkheden is dat de Utrechtse
bisschop Guy van Avesnes de plaats in 1306 stadsrechten heeft
verleend. Eigenlijk kan niet meer gezegd worden dan dat het tijdstip
kort na 1300 ligt.
Spoedig daarna volgde de tol op bier. De contacten rond de bierhandel
met Hamburg waren de springplank voor de Oostzeehandel, het begin

Amsterdam 3
van Amsterdam als handelsstad. In de 15e eeuw was Amsterdam gegroeid tot de belangrijkste handelsstad van
Holland. Doordat Amsterdam in moerasgebied lag, werden bij uitbreiding van de stad steeds grachten gegraven voor
materiaal voor ophoging en om voor voldoende afwatering te zorgen en werden de huizen op een fundering van
houten palen gebouwd.
De stad kreeg al snel een traditie van burgerlijk bestuur, met een
belangrijke rol voor de vroedschap: een college van vooraanstaande
burgers die de meeste bestuurders benoemden.
Het stadsbestuur liep niet voorop bij de opstand tegen Spanje maar
sloot zich uiteindelijk in 1578 aan (Alteratie), vooral vanwege
handelsbelangen. Na de inname van Antwerpen door de Spanjaarden in
1585 kwamen veel Antwerpenaren, met hun handelsnetwerk, naar
Amsterdam. Hun komst en die van Portugese joden speelde een grote
rol in wat de Gouden Eeuw van Amsterdam en Holland werd.
De bevolking van Amsterdam nam in die periode snel toe. Omstreeks
Amsterdam in 1538
1570 telde Amsterdam minder dan 30.000 inwoners, maar in 1622 was dit getal gegroeid tot ruim 100.000. Tegen
het einde van de 17e eeuw zou de bevolking zelfs de 200.000 overschrijden. Alleen Londen, Napels en Parijs hadden
in die tijd een vergelijkbaar aantal inwoners. Deze bevolkingsgroei maakte een grootschalige uitbreiding van de stad
noodzakelijk, waaraan de fraaie, concentrische grachtengordel met zijn koopmanshuizen en pakhuizen te danken is.
"Het IJ voor Amsterdam met het fregat ‘De Ploeg’
", schilderij van Ludolf Bakhuizen omstreeks
1690
Daarna vertoonde de groei van de stad een zekere stagnatie. Omstreeks
1683 kwam een einde aan de bouwactiviteit. Aan de oostkant van de
Amstel was zoveel grond beschikbaar dat de kavels werden uitgegeven
aan liefdadigheidsinstellingen en de Plantage bestemd werd als
wandelpark. Vanaf halverwege de 18e eeuw daalde het inwoneraantal
weer, om circa 1815 een dieptepunt te bereiken met circa 140.000
inwoners.
In de 19e eeuw was er een langzaam herstel na de periode van
neergang daarvoor. In 1825 kwam met het nieuw-gegraven
Noordhollandsch Kanaal de nieuwe verbinding met Den Helder tot
stand. In 1839 werd het traject Amsterdam-Haarlem geopend als eerste
spoorweg van Nederland. Pas omstreeks 1850 begon Amsterdam zich
uit te breiden buiten de 17e-eeuwse Singelgracht. Sinds 1876 is het
Noordzeekanaal de rechtstreekse verbinding tussen de Amsterdamse haven en de sluizen bij IJmuiden die toegang
geven tot de Noordzee.
Met het aanbreken van de industriële revolutie begon een nieuwe
periode van expansie. Vernieuwing van de handel, nieuwe industrie en
een bevolkingsexplosie die opgevangen werd in de 19e-eeuwse gordel.
De bevolking verdubbelde van circa 250.000 omstreeks 1850 tot
510.000 in 1900. De sociale misstanden waar de industriële revolutie
mee gepaard ging maakten Amsterdam tot een centrum van de
Nederlandse sociaaldemocratie en leidden tot grootschalige
stadsuitbreidingen (Plan Zuid, Plan West en AUP). Slechte toestanden
onder de arbeiders met lage lonen leidden in 1934 tot het
Jordaanoproer waarbij zeven doden vielen.
Plankaart van het Algemeen Uitbreidingsplan uit
1935

Amsterdam 4
De Tweede Wereldoorlog kostte aan ongeveer 110.000 Amsterdammers het leven. Van de omvangrijke joodse
gemeenschap overleefde het merendeel, ongeveer 75.000 joden, de bezettingstijd niet. De verzetsbeweging was in
Amsterdam omvangrijk, en bracht groepen voort als Vrij Nederland en het kunstenaarsverzet met Gerrit van der
Veen. Anne Frank dook in de stad onder en schreef er haar wereldberoemde dagboek. Ook de hongerwinter eiste,
zoals in heel West-Nederland, een hoge tol in de stad. De fysieke oorlogsschade bleef uiteindelijk beperkt in
vergelijking met steden als Rotterdam en Den Haag.
Een kunstwerk ter herdenking van de
Nieuwmarktrellen
Na de oorlog werd het Algemeen Uitbreidingsplan grotendeels
uitgevoerd, zo verrezen de Westelijke Tuinsteden en Buitenveldert.
Ook Amsterdam-Noord onderging een grote uitbreiding. Ook de
bestaande stad werd veranderd: cityvormingsplannen in de jaren zestig
zorgden onder andere voor de aanleg van een metronet, maar kregen
vaak ook te maken met verzet, zoals bij de Nieuwmarktrellen in 1975.
Een andere vorm van verzet in de jaren zestig werd gevoerd door de
anarchistische Provobeweging, die tegen de autoriteiten streden door
voornamelijk ludieke acties, zoals happenings rond Het Lieverdje
(Spui) en het afsteken van een rookbom tijdens het huwelijk van
prinses Beatrix en Claus in maart 1966. In juni van datzelfde jaar vond
de bouwvakkersopstand plaats. Bij deze zogenoemde Telegraafrellen
vielen een dode en tientallen gewonden, waarop de burgemeester en de hoofdcommissaris van politie moesten
aftreden. Rellen braken ook uit op 25 augustus 1970 toen het slaapverbod bij het oorlogsmonument op de Dam
inging. Drie dagen lang was het onrustig in de stad met her en der opstootjes, gewonden en vernielingen, waarbij een
groep mariniers illegaal optrad tegen vooral alternatieve, langharige jongeren. Later zouden de jongeren en hippies
niet meer op de Dam maar in het Vondelpark overnachten.
Op 9 mei 1977 brandde Hotel Polen op het Rokin af, waarbij 33 doden vielen. Ook het pand van boekhandel De
Slegte ernaast ging in vlammen op, waardoor een groot aantal waardevolle antiquarische boeken verloren ging. In
1980 vonden herhaaldelijk hevige krakersrellen plaats met als climax het Kroningsoproer op 30 april 1980 ("Geen
woning, geen kroning") [10] rondom de plechtigheden inzake de inhuldiging van prinses Beatrix tot nieuwe koningin
van Nederland in de Nieuwe Kerk op de Dam. Er waren vooral op en rond het Rokin brandende barricades en er
werd fel gevochten tussen de Mobiele Eenheid en relschoppers, waarbij zeker 400 gewonden vielen. Ook in de jaren
erna waren er regelmatig krakersrellen, maar wel op kleinere schaal. Vreedzaam was de grote vredesdemonstratie
tegen kruisraketten op 21 november 1981 met 400.000 deelnemers. Een soortgelijke betoging in Den Haag op 29
oktober 1983 trok zelfs 550.000 demonstranten - het grootste straatprotest ooit in Nederland.
In de jaren zeventig en tachtig werd in de binnenstad
begonnen met stadsvernieuwing en trokken zowel
gezinnen als bedrijven de binnenstad uit, op zoek
naar meer ruimte. De komst van hoogopgeleide en
goed verdienende jongeren in hun plaats versterkte
het draagvlak voor horeca en allerlei andere
dienstverlenende bedrijvigheid. Vanaf 1984 nam het
aantal inwoners na lange tijd weer toe.
De wijk Bijlmermeer werd op 4 oktober 1992
getroffen door een ramp toen een Israëlisch
De Zuidas, het nieuwe Amsterdamse zakendistrict
vrachtvliegtuig na het opstijgen op Schiphol twee motoren verloor en zich in een flatgebouw boorde. Hierbij vielen
43 doden. Dezelfde wijk, die voor een groot deel bestond uit honingraatflats, wordt sinds de jaren negentig op grote
schaal vernieuwd om de woonomgeving te verbeteren. Een andere vernieuwingsoperatie is de omvorming van het
Oostelijk Havengebied van vervallen havengebied tot een moderne woonwijk. Tegelijkertijd breidde de stad zich

Amsterdam 5
weer naar buiten uit, met bijvoorbeeld de bouw van de nieuwe wijken De Aker en Nieuw Sloten in het zuidwesten
van de stad en, recenter, de ontwikkeling van de wijk IJburg op een zestal kunstmatige eilanden in het IJmeer. Met
de start van de bouw van het zakendistrict Zuidas heeft de stad ook een begin gemaakt aan een belangrijke
economische stadsuitbreiding.
Geografie
Topografie
Amsterdam ligt in de provincie
Noord-Holland, in het westen van
Nederland. Het ligt aan de Amstel en het IJ.
De haven van Amsterdam is via het
Noordzeekanaal verbonden met de
Noordzee. De binnenstad is opgesplitst in
ongeveer 90 "eilanden" en de gemeente telt
1539 bruggen en viaducten waarvan 252 in
de binnenstad. [11] De stad ligt ongeveer 2
meter boven zeeniveau en heeft, net als de
omgeving, een zeer vlak landschap, dat in
sommige gevallen, zoals bij de
Haarlemmermeer en de Beemster, is
ontstaan door inpoldering.
Amsterdam is sterk verstedelijkt: op een
grondgebied van 219,33 km² - waarvan
165,18 km² land [12] - woonden op 31 mei
2011 784.840 mensen. [13]
De
Topografisch kaartbeeld van Amsterdam (2011-2012)
bevolkingsdichtheid bedraagt daarmee 4751 inwoners per vierkante kilometer land.
Klimaat
Amsterdam ligt in een gebied met een gematigd zeeklimaat, waarbij de
weerpatronen sterk worden beïnvloed door de nabijheid van de
Noordzee in het westen en de daarmee gepaard gaande
noordwestenwinden en stormen. De wintertemperaturen zijn er mild;
gemiddeld boven nul, al is vorst niet ongewoon tijdens vlagen van
oostelijke of noordoostelijke wind vanuit het Europese binnenland,
zoals uit Scandinavië, Rusland en zelfs Siberië. De zomers zijn er
warm, maar zelden heet.
Er worden regelmatig dagen met grote neerslag waargenomen, maar de
Schaatsers op de dichtgevroren Keizersgracht
jaarlijkse neerslag komt niet boven de 800 mm uit. De meeste neerslag valt als aanhoudende motregen of lichte
regen. Tijdens de sporadische westelijke stormen kan echter in één keer een grote hoeveelheid neerslag worden
aangevoerd, waarop de pompen rond de stad moeten worden ingezet om het water over te hevelen naar hogere
gronden en de zee. De aanwezigheid van veel waterbekkens zorgt ervoor dat bewolkte en vochtige dagen veel
voorkomen, met name in de koelere maanden van oktober tot maart.

Amsterdam 6
Stadsbeeld
Weergemiddelden voor Amsterdam (Schiphol)
Maand jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Jaar
hoogste maximum (°C) 13,9 16,6 21,1 27 31,5 33,2 32,3 34,5 29,4 25,0 17,5 15,5 34,5
gemiddeld maximum (°C) 5,8 6,3 9,6 13,5 17,4 19,7 22,0 22,1 18,8 14,5 9,7 6,4 13,8
gemiddelde temperatuur
(°C)
3,4 3,5 6,1 9,1 12,9 15,4 17,6 17,5 14,7 11,0 7,1 4,0 10,2
gemiddeld minimum (°C) 0,8 0,5 2,6 4,6 8,2 10,8 13,0 12,8 10,6 7,5 4,2 1,5 6,4
laagste minimum (°C) -15,4 -15 -11,1 -4,7 -1,1 2,3 5,0 5,0 2,0 -3,4 -6,9 -14,8 -15,4
neerslag (mm) 66,6 50,6 60,6 40,9 55,6 66,0 76,5 85,9 82,4 89,6 87,2 76,3 838,2
bron: klimaatatlas [14] (gemiddelden, 1981-2010) en KNMI [15] (extremen, 1971-2000)
De binnenstad van Amsterdam bevindt zich ten zuiden van het IJ. Het
oudste gebied van de stad is de Wallen, tegenwoordig beroemd als
prostitutiegebied. Rond de oudste kern ontwikkelde zich in de 17e
eeuw in een halvemaansvorm de grachtengordel. Op 1 augustus 2010
werd de grachtengordel geplaatst op de UNESCO
Werelderfgoedlijst. [16][17]
Daarbuiten liggen de vroegere
arbeidersbuurten de Jordaan en De Pijp. Op de grens van het centrum
of daarbuiten liggen ook bekende plaatsen als het Museumplein, het
Vondelpark en de Plantagebuurt, met de dierentuin Artis. Grote
stadsuitbreidingen waren de uitleg van Amsterdam in de 17de eeuw,
Luchtfoto van de Amsterdamse grachtengordel
waarbij de stad in vier fases explosief groeide, en de 19e-eeuwse gordel naar het uitbreidingsplan van Jan Kalff uit
1877. In de jaren 20 van de twintigste eeuw kwam de Amsterdamse School op. In deze bouwstijl wordt bouwkunst
gecombineerd met onder meer het expressionisme. Uit deze tijd stammen onder andere het Scheepvaarthuis, De
Dageraad, een aantal bruggen en de sociale woningbouw in de Vespuccistraat. Het Algemeen Uitbreidingsplan van
Cornelis van Eesteren uit de jaren 30 was de basis voor grootschalige uitbreidingen in westelijke en zuidelijke
richting. Door dit uitbreidingsplan kreeg Amsterdam zijn vinger- of scheggenstructuur, waarbij de bebouwde delen
in vingervorm uitsteken, afgewisseld door groengebieden. De binnenstad heeft verschillende beschermde
stadsgezichten: Binnen de Singelgracht en de Nieuwmarktbuurt.
Ten noorden van het IJ ligt Amsterdam-Noord, een stadsdeel dat verbonden met de rest van de stad door middel van
de IJ-veren en enkele tunnels. Een groot deel van dit stadsdeel, Landelijk Noord genaamd, bestaat uit open
polderland, waar zich ook nog enkele dorpen bevinden, zoals Durgerdam, Holysloot en Ransdorp.
Groenvoorzieningen vormen 12% van de oppervlakte van Amsterdam en de stad telt circa 400.000 bomen. [18]
Bekende parken zijn het Vondelpark en het Oosterpark. Ten zuidwesten van de stad ligt het ruim 1.000 hectare
grote [19] Amsterdamse Bos.

Amsterdam 7
Bevolking
Ontwikkeling van het inwonertal
Volgens een persbericht uit juli 2008 zal het inwoneraantal van Amsterdam tot 2025 stijgen met 12,6%. [20] Daarvan
uitgaande zou Amsterdam in dat jaar zo'n 845.000 inwoners tellen.
Bevolkingssamenstelling
Bevolkingssamenstelling van Amsterdam
anno 2011 [21]
Afkomst Percentage
Autochtonen 49,7%
Allochtonen 50,3%
- aandeel Surinamers 8,8%
- aandeel Marokkanen 9,1%
- aandeel Turken 5,3%
- aandeel Antillianen 1,5%
Begin 2012 telde Amsterdam 790.044 inwoners, van wie autochtonen 49,5% uitmaken (in Nederland 79.42%) en
allochtonen 50,5% (in Nederland 20.58%). Een groot deel van de bevolking bestaat uit niet-westerse allochtonen: zij
vormen 35% van de totale bevolking (in Nederland 11,4%). In 2007 leefde in Amsterdam een wereldwijd
recordaantal van 177 verschillende nationaliteiten in de stad, waarvan 64.588 mensen waren ingeschreven met een
Marokkaanse, 37.421 met een Turkse, 10.244 met een Britse, 5609 met een Surinaamse en 6670 met een Duitse
nationaliteit. [22] In 2010 had 34,9% van de totale bevolking en 52,6% van de minderjarigen een niet-Westerse
allochtone achtergrond. [23]
Amsterdam kent van oudsher een gemengde bevolking, in het verleden zijn er vanuit vele landen mensen naar de
Nederlandse hoofdstad getrokken: Fransen (hugenoten), (protestantse) Vlamingen en Brabanders en Joden. Zij
zochten de tolerantie van de stad, Amsterdam kende al vroeg de vrijheid van godsdienst. Ook kwamen er veel
mensen af op de werkgelegenheid die Amsterdam te bieden had: Friezen, Duitsers en Scandinaviërs. Inwoners uit
het Duitse Rijk waren van de 15e tot 19e eeuw de grootste groep immigranten in Amsterdam.

Amsterdam 8
De Chinatown van Amsterdam
Toen China in 1911 een republiek werd, emigreerden veel
Chinezen naar het buitenland, waaronder ook Nederland. Veel
Chinese scheepslui verbleven in de Amsterdamse Chinatown.
Deze Chinatown wordt tot nu toe nog steeds bevolkt door veel
Chinezen. De (achter)kleinkinderen van deze eerste Chinese
scheepslui zijn van gemengde afkomst en veelal buiten de
Chinatown wonend. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkten de
meeste Chinese migranten in Chinese restaurants in het
Amsterdam Chinatown.
buursteden als Almere, Amstelveen, Haarlemmermeer, Purmerend en Zaanstad.
Vanaf 1960 komen de gastarbeiders naar Nederland, ook veel van
hen komen in Amsterdam terecht. Rond de onafhankelijkheid van
Suriname (1975) kwamen er veel Surinamers in Amsterdam
wonen, zij vestigden zich vooral in de Bijlmermeer. Vanaf de
jaren tachtig veranderde de stad snel, niet alleen demografisch
(kleinere huishoudens, minder gezinnen) maar ook etnisch.
Amsterdam is een multiculturele stad geworden door de instroom
van veel nieuwe Amsterdammers met een andere etnische
achtergrond. Veel autochtone Amsterdammers trokken naar
Anno 2008 is ruim 30% van de Amsterdamse bevolking 'niet-westers allochtoon' (tegenover ruim 9% landelijk). Van
de kinderen beneden de 18 jaar heeft meer dan de helft geen autochtone ouders. Er is sprake van segregatie:
welvarendere mensen wonen vooral in de Grachtengordel, Zuid, de Rivierenbuurt, de Jordaan, de opgeknapte delen
van Oud-West en het Oostelijk Havengebied. Minder vermogende mensen zijn te vinden in onder andere Bos en
Lommer, Overtoomse Veld, de Bijlmer en Amsterdam-Noord. Middengroepen wonen vooral in Buitenveldert, de
Staatsliedenbuurt, de Baarsjes, de Indische buurt en het nieuwe IJburg. Wikipedia:Bronvermelding Kijkend naar het
verleden was er in Amsterdam altijd al sprake van segregatie tussen arm en rijk (Centrum versus Jordaan
bijvoorbeeld), maar daar is vanaf de jaren tachtig van de 20e eeuw een etnische dimensie bijgekomen.
Minder dan de helft (44 procent) van de inwoners van Amsterdam is in de hoofdstad geboren, zo blijkt uit cijfers
over 2006 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In de binnenstad is een derde Amsterdammer van
geboorte. Volgens het CBS zijn de meeste oorspronkelijke Amsterdammers te vinden in de tuindorpen Oostzaan,
Nieuwendam en Buiksloot. De laatstgenoemde buurt kan wat dat betreft als het meest Amsterdams worden gezien:
Van 80 procent van de bewoners stond de wieg in Mokum.
Religie
Een meerderheid van de Amsterdammers, 56%, verklaarde in 2000
zich niet verwant te voelen aan een kerkgenootschap of religieuze of
levensbeschouwelijke stroming. De religies met de meeste aanhang
zijn het christendom (17%) en de islam (14%). Bij een onderzoek van
het Amsterdamse Bureau voor Onderzoek en Statistiek werd daarbij de
verwachting uitgesproken dat de islam vanwege de groei van de
Marokkaanse en Turkse bevolking binnen enkele jaren vermoedelijk
de grootste godsdienst zou zijn. [24]
De Sint-Nicolaaskerk rond 1900 - Sint Nicolaas
is de beschermheilige van Amsterdam

Amsterdam 9
In 1578 werd in Amsterdam, relatief laat, de katholieke stadsregering afgezet en sloot de stad zich aan bij de andere
Hollandse steden in de Opstand tegen Spanje. De kerken en kapellen kwamen in protestantse handen en katholieken
zochten hun toevlucht in schuilkerken of verlieten de stad. Aan het eind van de 16e eeuw en in de 17e eeuw kreeg de
stad veel immigranten die andere geloven meebrachten, zoals Sefardische Joden, hugenoten en protestanten uit de
Zuidelijke Nederlanden. Amsterdam kende tot in de twintigste eeuw een groot aantal joden, maar de Tweede
Wereldoorlog kostte aan een groot deel van hen het leven: 75.000 joden overleefden de oorlogstijd niet. Later in de
twintigste eeuw werden door de komst van immigranten uit onder andere Suriname en Afrikaanse landen nieuwe
godsdiensten geïntroduceerd, zoals de islam, het hindoeïsme en het boeddhisme.
Amsterdam is de enige stad in Nederland met een door de Rooms-katholieke Kerk erkende Mariaverschijning. Met
deze 'Vrouwe van alle Volkeren' staat de stad in dit opzicht op gelijke hoogte met Mariaoorden als Lourdes en
Fatima. De erkenning had plaats in 2002.
Het merendeel van de Amsterdamse scholen is niet-confessioneel (dat wil zeggen voor openbaar of algemeen
bijzonder onderwijs), al is het verschil met religieus onderwijs (56% versus 44%) beperkt. [24]
Politiek en bestuur
Landelijk bestuur
Amsterdam is de hoofdstad van Nederland vanaf de tijd van het
bestuur van Lodewijk Napoleon over Nederland, dat hem door zijn
oudere broer Napoleon I was gegeven in 1806. Als hoofdstad van het
nieuwe koninkrijk koos hij Amsterdam uit en na een feestelijke
binnenkomst in de stad in een stoet met koetsen, kreeg hij op 20 april
1808 de stadssleutels overhandigd. Deze dag wordt gezien als de eerste
dag van Amsterdam als hoofdstad van Nederland. In 1908 werd het
honderdjarige jubileum gevierd met een feest van een week lang. In
2008 vergat het stadsbestuur de feestdag in eerste instantie.
Grondwettelijk is Amsterdam pas hoofdstad sinds 1983 bij de
grondwetsherziening. Amsterdam is echter geen residentie, aangezien
het parlement en de regering in Den Haag gevestigd zijn.
Hoewel Amsterdam de hoofdstad van Nederland is, is het niet de
hoofdstad van de provincie Noord-Holland; dat is namelijk Haarlem.
Stadsbestuur
Zie ook: Amsterdam (gemeente) en Lijst van burgemeesters van
Amsterdam
Het paleis op de Dam, gebouwd als stadhuis van
Amsterdam
De Stopera, het stadhuis van Amsterdam

Amsterdam 10
Amsterdam.
Amsterdamse stadsdelen sinds 2010
De Gemeente Amsterdam is sinds de herindeling van de stad vanaf
1 mei 2010 verdeeld in zeven stadsdelen. Voordien waren er
veertien stadsdelen, drie bleven ongewijzigd, terwijl de andere
fuseerden tot vier nieuwe stadsdelen. [25] De stadsdelen zijn als
gemeenten georganiseerd en zijn ook in belangrijke mate
autonome gemeenten. In afwijking van het gemeentelijk model
hebben de stadsdelen een (door de Raad) gekozen 'burgemeester'.
Het havengebied Westpoort wordt centraal door de gemeente
bestuurd. Amsterdam maakt deel uit van de plusregio Stadsregio
Amsterdam, die 16 gemeenten en ruim 1,3 miljoen inwoners telt.
Daarnaast werkt de gemeenten samen met de andere gemeenten in
de Noordvleugel van de Randstad in de Metropoolregio
Amsterdam is een 'linkse' stad, al sinds liberalen als Willem Treub in het bestuur zaten. En al zo'n honderd jaar speelt
de sociaaldemocratie een belangrijke rol in het gemeentebestuur met grote namen als Wibaut, De Miranda en
Schaefer. Er zijn verder altijd heel wat kiezers links van de SDAP en PvdA geweest, meestal verdeeld over meerdere
partijen en het anarchistisch sentiment (Domela rond 1900, Provo in de jaren zestig) is ook altijd sterk geweest.
Amsterdam heeft een traditie van tolerantie. Dat is al zo sinds de regenten in de 17e en 18e eeuw katholieken, joden,
afwijkende protestanten en vrijdenkers een voor die tijd ongekende ruimte lieten, met een bijbehorende vrijheid van
drukpers. Golven van immigranten hebben zich mede daarom in Amsterdam gevestigd.
Heraldiek
Zie Wapen van Amsterdam voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Het wapen van Amsterdam bestaat uit drie Andreaskruisen, die
verticaal onder elkaar staan. Ditzelfde vindt men terug op de
Amsterdamse vlag, maar dan liggend. De vlag stond vroeger ook wel
bekend als het "Driekruis Rood". Als oorsprong van het wapen van
Amsterdam wordt door historici het wapen van de familie Persijn
genoemd. Jan Persijn was heer van 'Amstelledamme' van 1280 tot
1282. Na de Tweede Wereldoorlog werd, als hulde aan het verzet van
Het wapen van Amsterdam met de blauwe
Keizerskroon
Amsterdammers, het devies 'Heldhaftig, Vastberaden, Barmhartig' aan het wapen toegevoegd, met koninklijke
toestemming van toenmalig koningin Wilhelmina in 1946.
Aangrenzende gemeenten (en plaatsen)
• Zaanstad (Zaandam)
• Oostzaan
• Landsmeer
• Waterland (Broek in Waterland)
• Muiden
• Weesp
• De Ronde Venen (Abcoude)
• Diemen
• Ouder-Amstel (Duivendrecht, Ouderkerk aan de Amstel)
• Amstelveen

Amsterdam 11
• Haarlemmermeer (Badhoevedorp en Zwanenburg)
• Haarlemmerliede en Spaarnwoude (Halfweg)
Stedenbanden
Amsterdam heeft stedenbanden met de volgende steden:
• Athene (Griekenland)
• Bogota (Colombia)
• Brasilia (Brazilië)
• Brussel (België)
• Caïro (Egypte)
• Cannes (Frankrijk)
• Delfzijl (Nederland), sinds 2010 [26]
• Eskişehir (Turkije)
• Istanboel (Turkije)
• Kiev (Oekraïne)
• Kopenhagen (Denemarken)
• Londen (Verenigd Koninkrijk)
• Los Angeles (Verenigde Staten)
• Managua (Nicaragua)
• Manchester (Verenigd Koninkrijk)
• Moskou (Rusland)
• Nador (Marokko)
• Nicosia (Cyprus)
• Parijs (Frankrijk), sinds 1994
• Peking (China), sinds 1994
• Praag (Tsjechië), sinds 2000
• Riga (Letland)
• Sarajevo (Bosnië-Herzegovina)
• Tel Aviv (Israël)
• Toronto (Canada)
• Vancouver (Canada)
Economie en werk
Bedrijvigheid
Het algemene beeld dat van Amsterdam geldt is dat van een
handelsstad. Al in de Gouden Eeuw ging dat niet zonder industrie
(scheepsbouw, bierbrouwerij, touwslagerij, houtzagerij), zakelijke
diensten (beurs, verzekeringen, bankwezen), communicatie
(uitgeverijen, drukkerijen), wetenschap (Atheneum Illustre,
kennisinstituten) en gelegenheidsdiensten (kroegen, theaters en
restaurants).
Het is vooral die economische diversiteit die al eeuwenlang de
economische kracht van Amsterdam vormt. De ontvankelijkheid voor
De Beurs van Berlage met Damrak en Beursplein
met rechts de Effectenbeurs (Euronext)

Amsterdam 12
nieuwigheden (economisch en cultureel klimaat) heeft er voor gezorgd dat Amsterdam de boot van de nieuwe
technologie niet heeft gemist en inmiddels een van de wereldhoofdsteden van de ICT-economie is (een op de zeven
arbeidsplaatsen zit nu in die sector). Heel passend in de Amsterdamse context gaat dat overigens meer over
'toepassing' dan over 'techniek'.
De hedendaagse creatieve klasse speelt een belangrijke rol in de voortdurende vernieuwing van de Amsterdamse
economie. Zij zou dat echter niet kunnen zonder steun van gelegenheidsdiensten en omringende traditionele
dienstverlening.
Amsterdam gold in 2008 als de op vijf na belangrijkste zakenstad van Europa, na Londen, Parijs, Frankfurt, Brussel
en Barcelona. [27] Op de ranglijst van de duurste steden ter wereld stond Amsterdam in 2008 op de 25e plaats volgens
de jaarlijkse Cost of Living Survey uitgevoerd door Mercer Human Resource Consulting, [28] dezelfde plaats als in
2007.
De economische activiteiten in Amsterdam concentreren zich in het stadscentrum, waar ruim 80.000 mensen een
baan hebben. Vooral veel advocatenkantoren en banken hebben een vestiging in de grachtengordel of in
Amsterdam-Zuid. De laatste jaren worden gekenmerkt door een verschuiving van bedrijven naar perifere locaties als
de omgeving van station Sloterdijk, de omgeving van de Amsterdam ArenA, nabij het Amstelstation en de Zuidas.
Deze gebieden worden gekenmerkt door hoogbouw. De Zuidas moet uitgroeien tot het tweede centrum van de stad
en het nieuwe zakelijk gezicht van Nederland.
Kleinhandel
Albert Cuypmarkt
van duurste winkelstraten ter wereld stond. [29]
Veel mensen komen naar Amsterdam om te winkelen, vooral in
Amsterdam-Centrum met de bekende Kalverstraat, Nieuwendijk,
Leidsestraat, Utrechtsestraat, Magna Plaza en de Negen Straatjes.
Verder zijn er verspreid over de stad diverse winkelcentra.
Winkelen in de Kalverstraat is een populair uitje voor mensen van
buiten Amsterdam. Vooral op de wekelijkse koopzondag in de
binnenstad is de toestroom erg groot. Wekelijks passeren meer dan
900.000 mensen de Kalverstraat. Hierdoor is het de drukste straat
van Nederland. De straat wordt gekenmerkt door de populaire
winkelketens. De hoge huurprijzen zorgen ervoor dat de stad in
2007 op een (met de Karl Johan Gate in Oslo gedeelde) 21e plaats
In Oud-Zuid bevindt zich de P.C. Hooftstraat, bekend als een van de duurste winkelstraten van Nederland. Er zijn
tientallen wereldmerken te vinden in de dure boutiques als Louis Vuitton, Cartier, Chanel en Gucci. De laatste jaren
is er een aantal grote namen bijgekomen. Er bestaat nog steeds interesse vanuit andere buitenlandse luxemerken om
naar Amsterdam te komen, maar velen van hen willen per se in deze betrekkelijk korte straat waardoor een
'wachtlijst' is ontstaan, en Amsterdam het nog even zonder moet stellen. Wel valt waar te nemen dat de ontwikkeling
van de omgeving van de P.C. Hooftstraat in de lift zit.
Er zijn 33 weekmarkten in Amsterdam. Bovendien zijn er enkele dagmarkten, zoals de Albert Cuypmarkt, de
Dappermarkt, de Waterloopleinmarkt, de Noordermarkt en de Bloemenmarkt aan het Singel. Op Koninginnedag
vindt de bekende vrijmarkt plaats.

Amsterdam 13
Toerisme
Het toerisme in Amsterdam is belangrijk voor de stad; elk jaar wordt
het door zo'n 4,5 miljoen mensen van over de hele wereld bezocht.
Hiermee is het de op vier na vaakst bezochte stad van Europa. Ook
komen er jaarlijks een kleine 16 miljoen dagjesmensen naar
Amsterdam. De stad is weer terug van weggeweest waar het gaat om
de populariteit onder Nederlandse jongeren. Onder hen zijn vooral de
vele winkels, de horeca en de culturele instellingen en evenementen
een reden voor een bezoek.
Enkele van de belangrijkste toeristische trekpleisters van Nederland
zijn in Amsterdam te vinden. Zo stond in 2007 een tocht per
rondvaartboot door de Amsterdamse grachtengordel met 3,2 miljoen
bezoekers als tweede op de lijst van de vaakst bezochte attracties van
Nederland. De Efteling stond op de eerste plaats, met slechts 35.000
bezoekers meer. Het Van Gogh Museum is met 1,55 miljoen vierde op
deze lijst en tevens het museum met de meeste bezoekers. Ook het
Anne Frank Huis (tiende plaats) en het Rijksmuseum (elfde plaats)
behoren tot de drukstbezochte attracties. Onder de toeristen zijn voorts
de vele andere musea, de coffeeshops, de restaurants en de
raamprostitutie op de Wallen ('Red Light District') populair.
De gemeente streeft ernaar een grotere groep cultuurtoeristen en
liefhebbers van (moderne) architectuur aan te trekken. De
'Wallen-gerelateerde' attracties dienen hiertoe zo veel mogelijk
geconcentreerd te worden. Zo werd een populair stripcafé aan het
Damrak onder druk van de gemeente gesloten en zijn bijna alle grotere
seksshops buiten het Wallengebied verplaatst.
De grote toevloed van toeristen en dagjesmensen hebben de binnenstad
van Amsterdam tot 'openluchtpretpark' gemaakt. Dit wordt door
bestuurders niet als het best wenselijk beschouwd en heeft meermalen
tot actieplannen geleid. Zo zouden toeristen naar andere locaties in de
stad moeten worden gelokt, zoals De Pijp (bijgenaamd het "Quartier
Latin van Amsterdam"), het Centrumgebied Zuidoost en op de lange
termijn naar de Zuidas. Tegenwoordig doet Amsterdam het goed als
cruisebestemming. Deze nieuwe sector is snel groeiend. Het toerisme
naar de hoofdstad in zijn geheel groeit in economisch gunstige tijden
gestaag met enkele procenten per jaar. Vooral van de Chinese en
Indiase markt valt nog veel groei te verwachten. De huidige
toeristenstroom naar Amsterdam bestaat vooral uit Britten, Chinezen,
Duitsers, Amerikanen en Japanners. De laatste jaren neemt het aandeel
Zuid-Europese toeristen toe.
De hotelmarkt in Amsterdam groeit gestaag. In 2004 waren er ruim
18.000 hotelkamers met 45.000 bedden beschikbaar. In de regio zijn
meer dan 21.000 hotelkamers. De komende tien jaar is een behoefte
aan 13.000 hotelkamers meer in de regio. De laatste jaren wordt met de
Het Van Gogh Museum, het drukstbezochte
museum van Amsterdam
De Wallen, de rosse buurt van Amsterdam
Toeristen bij de Munttoren
bouw van vooral grote en megahotels gewerkt aan het wegwerken van het kamertekort in de hoofdstad.

Amsterdam 14
Cultuur
Musea
Zie ook de lijst van musea in Amsterdam
Er zijn vele musea in Amsterdam. De grootste musea liggen aan het
Museumplein, dit zijn het Van Gogh Museum, het Rijksmuseum en het
Stedelijk Museum. Daarnaast zijn er bijvoorbeeld het Tropenmuseum,
het Amsterdam Museum, het Joods Historisch Museum en het paleis
op de Dam. Andere kleine, beroemde musea zijn het Anne Frank Huis
en het Rembrandthuis.
Film, theater en muziek
Paradiso, gelegen aan de Weteringschans
Het Rijksmuseum op het museumplein
In Amsterdam zijn diverse schouwburgen en theaters voor toneel,
waaronder het Koninklijk Theater Carré, het DeLaMar, de
Stadsschouwburg en het Compagnietheater. Het Nieuwe de la Mar
Theater is in 2005 gesloopt, waarna er een nieuw theater onder de
naam DeLaMar gebouwd werd en in 2012 geopend. Drie bekende
cabarettheaters in de stad zijn De Kleine Komedie, Boom Chicago
en Toomler.
De stad kent ook twee grote concertzalen, namelijk het moderne
Muziekgebouw aan 't IJ en het klassieke Concertgebouw aan de
Van Baerlestraat. Onder andere het wereldberoemde Koninklijk
Concertgebouworkest speelt in het Concertgebouw. In de Stopera
huist ook het Muziektheater, de thuisbasis van De Nederlandse Opera en Het Nationale Ballet.
Grote (pop-)optredens worden veelal in de Heineken Music Hall, de Amsterdam ArenA en Ziggo Dome gehouden.
Daarnaast zijn vlakbij het Leidseplein ook de bekende poptempels Paradiso en Melkweg gevestigd, alsmede De
Balie en het City Theater. Dat laatste was van 2007 tot 2012 gesloten vanwege een grootscheepse renovatie.
Aan het begin van de 21e eeuw verrees op het terrein van de oude Westergasfabriek een nieuw cultuurpark, waar
tegenwoordig vele exposities en optredens plaatsvinden.
In Amsterdam zijn er meerdere filmtheaters en bioscopen, waaronder het Theater Tuschinski, Rialto, Filmtheater de
Uitkijk, The Movies en EYE Film Instituut Nederland.

Amsterdam 15
Evenementen
Amsterdam organiseerde in 2007 meer dan 140 evenementen. [30]
Enkele bekende lokale evenementen zijn het Holland Festival voor de
kunsten in juni, de Gay Pride, een homo-evenement in augustus waar
de bekende grachtenparade onderdeel van is, en later in augustus het
Prinsengrachtconcert en de driedaagse Uitmarkt. In augustus vindt
iedere vijf jaar Sail Amsterdam plaats. Over het IJ Festival is een
jaarlijks terugkomend evenement, startend op de eerste donderdag in
juli. In november vindt de intocht van Sinterklaas plaats.
Ook landelijke evenementen worden in Amsterdam gevierd. Zo wordt
op 30 april Koninginnedag uitbundig gevierd, met een kermis op de
Amerigo Vespucci tijdens Sail Amsterdam
Dam en een grote vrijmarkt. Tijdens de Nationale Dodenherdenking op 4 mei worden in Amsterdam kransen gelegd
bij het Nationaal Monument op de Dam.
Sport
Het Olympisch Stadion
Amsterdam telt een aantal grote sportclubs. Het bekendst is de
voetbalclub AFC Ajax, die onder meer 32 landstitels en vier
Europa Cups 1 op haar naam heeft staan. De thuishaven van de
Eredivisieclub is de Amsterdam ArenA, dat in 1996 het stadion De
Meer verving en met een capaciteit van ruim 50.000 het grootste
stadion van Nederland is. Onder meer het ijshockeyteam Amstel
Tijgers, het honkbalteam Amsterdam Pirates en de hockeyteams
Amsterdamsche H&BC en Pinoké komen eveneens uit op het
hoogste niveau binnen hun sporttak, evenals de
americanfootballteams Amsterdam Crusaders en Amsterdam
Panthers. Americanfootballteam Amsterdam Admirals deed vanaf
de oprichting in 1995 mee aan de NFL Europe, maar hield bij de opheffing van die competitie in 2007 op te bestaan.
Amsterdam was de gastheer van de Olympische Zomerspelen 1928, de enige editie van de Olympische Spelen die
ooit in Nederland plaatsvond. Het voor deze Spelen gerealiseerde Olympisch Stadion werd in 2000 gerestaureerd en
doet tegenwoordig onder meer dienst als start en finish van de marathon van Amsterdam, die jaarlijks wordt
georganiseerd. Andere terugkerende sportevenementen zijn de Dam tot Damloop, de roeiwedstrijd Head of the river
Amstel en de Zesdaagse van Amsterdam voor baanwielrenners. De stad fungeerde in 1954 als startplaats van de
Ronde van Frankrijk en in 2010 als startplaats van de Ronde van Italië.

Amsterdam 16
Media
Het Parool, opgericht tijdens de Tweede Wereldoorlog als
verzetskrant, is een landelijk verschijnend dagblad, maar met de
nadruk op Amsterdam; de oplage ligt boven de 85.000. Verder is De
Groene Amsterdammer een veel gelezen Amsterdams weekblad. Het
Algemeen Handelsblad, waar later het NRC Handelsblad (te
Rotterdam) uit voortkwam, werd opgericht in Amsterdam (en is in
december 2012 daar teruggekeerd) en ook nu nog hebben veel kranten
de hoofdredactie in de stad: De Telegraaf, de Volkskrant, Trouw, NRC
Media en Het Financieele Dagblad zijn alle gevestigd in Amsterdam,
evenals de gratis kranten Metro en Sp!ts. Ook uitgeverij Elsevier, onder
meer verantwoordelijk voor het gelijknamige opinieweekblad, zetelt in
Amsterdam.
Hoofdkantoor van De Telegraaf
AT5 (Amstel Televisie 5) is de lokale televisiezender. De zender bestaat sinds 1992 en heeft een aantal later landelijk
bekende televisiepersoonlijkheden voortgebracht, onder wie Sacha de Boer, Matthijs van Nieuwkerk en Fons van
Westerloo. Ook RTV Noord-Holland, SBS, Endemol, MTV, IDTV en diverse kleinere productiemaatschappijen
hebben in Amsterdam hun (hoofd)vestiging.
In de Desmet Studio's en Studio Plantage (tot 2012), beide in de Plantagebuurt, worden/werden verscheidene
landelijk uitgezonden televisie- en radioprogramma's opgenomen. Daarnaast zijn er televisieopnamen op het terrein
van Westergasfabriek.
De Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX) is het grootste internetknooppunt van Nederland en een van de grootste
ter wereld.
Onderwijs
De Agnietenkapel, bakermat van de Universiteit van
Amsterdam
Amsterdam telt twee universiteiten: de Universiteit van
Amsterdam (UvA) met ongeveer 28.000 studenten en de Vrije
Universiteit, vaak kortweg "VU" genoemd, met ongeveer 19.000
studenten. De faculteiten van de Uva zijn verspreid over de
binnenstad van Amsterdam gevestigd, terwijl het complex van de
VU aan de De Boelelaan in Buitenveldert huist.
Verder is er een groot aantal instellingen voor hoger
beroepsonderwijs (hbo), waaronder de Gerrit Rietveld Academie,
de Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Inholland en de
Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. De Hortus Botanicus
van de stad is een van de oudste ter wereld. [31]
Van oudsher telt de stad drie categoriale gymnasia: het Barlaeus
Gymnasium in het Centrum, het Vossius Gymnasium en het St. Ignatiusgymnasium in Oud-Zuid. Daarnaast zijn er
in 2005 twee categoriale gymnasia gestart: Het 4e Gymnasium (Westerpark) en het Cygnus Gymnasium
(Oost-Watergraafsmeer). Deze moesten het tekort aan plaatsen op de bestaande gymnasia oplossen.
In 1999 was 48% van de Amsterdamse scholen openbaar. Rooms-katholieke en protestantse scholen hadden allebei
een aandeel van 16% in het onderwijsaanbod; verder waren er in dat jaren scholen voor oecumenisch (6%),
islamitisch (4%) en overig religieus onderwijs (2%). 8% van de scholen gaf in 1999 algemeen bijzonder
onderwijs. [24] Daarnaast zijn er ook particuliere scholen in Amsterdam zoals het Luzac College en het Winford
College. Het laatste biedt ook basisonderwijs aan.

Amsterdam 17
Verkeer en vervoer
Autoverkeer
Meer wegen in Amsterdam zijn te vinden in de categorie Weg in
Amsterdam.
Amsterdam ligt in de Randstad en is bereikbaar via diverse
autosnelwegen zoals de:
• A1 Amsterdam – Hilversum – Amersfoort – Apeldoorn – Deventer
– Hengelo – Duitsland
• A2 Amsterdam – Utrecht – 's-Hertogenbosch – Eindhoven – Weert
– Geleen – Maastricht – grens met België bij Wezet (Visé)
• A4 Amsterdam – Schiphol – Leiden – Den Haag – Delft, vanaf
Den Haag via A13 ook verbinding met Rotterdam
• A8 Amsterdam – Zaanstad, vanaf Zaanstad via A7 ook verbinding
met Purmerend – Hoorn – Middenmeer – Afsluitdijk – Sneek –
Joure – Heerenveen – Drachten – Groningen – Bad Nieuweschans – Duitsland
• A9 aansluiting A1 (Gaasperdammerweg) – Amstelveen – Haarlem – Beverwijk – Alkmaar
Autosnelwegen om Amsterdam en Amsterdamse
stadsroutes
• A10 Ringweg Amsterdam: Amsterdam-Zuid – Amsterdam Bijlmer – Amsterdam-Centrum – Amsterdam-Noord
– Amsterdam Westpoort – Amsterdam Sloterdijk – Riekerpolder – Amsterdam-Zuid
De A3 was een geplande weg vanaf de Ringweg Zuid naar Rotterdam. Deze is echter nooit aangelegd. Het hiervoor
aangelegde dijklichaam in Buitenveldert is in de jaren tachtig afgegraven en de vrijgekomen ruimte is gebruikt voor
woningbouw.
Mede door het groeikernenbeleid en de sterke concentratie van economische activiteiten in de netwerkstad
Amsterdam, zijn de snelwegen het dagelijks toneel van files. In de komende jaren zal er worden gewerkt aan een
capaciteitsuitbreiding. Zo wordt de Westrandweg aangelegd, komt er een tweede Coentunnel, worden de A10-Zuid
en Gaasperdammerweg verbreed en zal de verbinding naar Almere worden uitgebreid.
Bioscoopjournaal uit 1964 De situatie in 1967

Amsterdam 18
Spoorwegen
Amsterdam heeft tien NS-stations. De stations Amsterdam Centraal,
Sloterdijk, Zuid, Amstel en Bijlmer ArenA hebben een Intercity-status.
De andere stations in de stad zijn Holendrecht, Lelylaan, Muiderpoort,
RAI, ArenA (alleen bij evenementen) en Science Park. Naast deze tien
stations worden ook de stations Duivendrecht, Diemen en Diemen
Zuid door reizigers van en naar Amsterdam gebruikt, maar deze
stations liggen niet in de gemeente Amsterdam.
Vanaf het Centraal Station en de negen andere Amsterdamse
spoorwegstations zijn er treindiensten naar vele bestemmingen in
Nederland, ook zijn er internationale treindiensten naar België,
Het Centraal Station van Amsterdam is het
drukste treinstation in Nederland. [32]
Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk, Polen, Rusland, Tsjechië, Wit-Rusland en Zwitserland. Het Centraal
Station is het stoppunt voor de internationale hogesnelheidstreinen ICE en Thalys.
Het Centraal Station verwerkte in 2006 dagelijks 156.452 in- en uitstappers. Het is daarmee het drukste station van
Nederland. [32]
Luchtvaart
Ten zuidwesten van Amsterdam, in de gemeente Haarlemmermeer, ligt
de internationale Luchthaven Schiphol. Deze luchthaven is erg
belangrijk voor de werkgelegenheid onder de Amsterdammers. Er
werken 57.000 mensen. Ook zijn er door Schiphol rond de 50.000
indirecte arbeidsplaatsen. De stad heeft aan de luchthaven een deel van
haar economische positie op Europees niveau te danken. Bedrijven met
een vestiging in de hoofdstad noemen de luchthaven dikwijls als een
van de grote kwaliteiten van de stad, en een motief om zich aldaar te
vestigen.
De luchthaven verwerkte in 2008 47,4 miljoen passagiers en is
Voorgevel van Schiphol Plaza
daarmee de vijfde luchthaven van Europa. [33] Wat vrachtvervoer betreft is Schiphol de derde in grootte binnen
Europa. De luchthaven is tevens erg groot in het aantal verbindingen (meer dan 200) dat het verzorgt. De
hoofdgebruiker van de luchthaven is het bedrijf Air France-KLM veelal met toestellen van de KLM.
Scheepvaart
De haven van Amsterdam is na die van Rotterdam de belangrijkste van Nederland. Het is de vijfde haven binnen
Europa, al verschilt het in omvang niet veel ten opzichte van een handvol andere middelgrote Europese havens. Met
de Amsterdamse haven worden meestal de havens langs het Noordzeekanaal bedoeld: de havens van Amsterdam,
Beverwijk, Velsen/IJmuiden en Zaanstad. Naast het goederenvervoer is er ook passagiersvervoer met cruiseschepen
die hun aanlegplaats hebben bij de Passenger Terminal Amsterdam aan het IJ. Het beheer van de haven is in handen
van Haven Amsterdam.

Amsterdam 19
Fiets
Amsterdam staat erom bekend dat er goede faciliteiten zijn voor
fietsers. Er zijn ruim 881.000 fietsen [34] in de stad (januari 2012); bijna
40% van alle verplaatsingen met een vervoermiddel binnen
Amsterdam vindt plaats per fiets. [35]
Stads- en streekvervoer
Amsterdamse tram
De fietsflat bij het Centraal Station
Alle delen van de stad Amsterdam zijn te bereiken met het openbaar
vervoer. Zo'n 30% van alle verplaatsingen met een vervoermiddel
binnen Amsterdam vindt plaats met het openbaar vervoer. [35]
De Amsterdamse tram wordt sinds 1900 geëxploiteerd door de
Gemeentetram Amsterdam, in 1943 met de Gemeenteveren
Amsterdam gefuseerd tot Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam (GVB).
Sinds 1925 worden ook buslijnen geëxploiteerd en sinds 1977 ook de
metro.
De verschillende stadsdelen van Amsterdam, en de buitenwijken zijn te
bereiken per metro. Er zijn vier metrolijnen in Amsterdam: de Ringlijn
(50), de Amstelveenlijn (51), de Gaasperplaslijn (53) en de Geinlijn
(54). Omdat drie van de vier lijnen naar het Centraal Station door één
tunnel gaan, is de frequentie op het noordelijk deel van de Oostlijn (de
verzamelnaam voor de Gaasperplas- en Geinlijn) erg hoog, en bestaat
er buiten de spits een overcapaciteit. In 2002 is men begonnen met de
aanleg van een nieuwe metrolijn, de Noord/Zuidlijn. Dit is de tweede
keer dat er een ondergronds traject in de hoofdstad wordt aangelegd.
Amsterdamse metro
De ontwikkelingen in ondergrondse metrobouw hebben decennia lang stilgelegen naar aanleiding van het hevig
volksverzet bij de bouw van de huidige Oostlijn. De Noord/Zuidlijn zal na voltooiing in 2017 naar verwachting
200.000 mensen per dag vervoeren en is daarmee dan met afstand de drukste lijn van de stad. Het tracé loopt van
Buikslotermeer via Centraal Station naar Station Zuid en eventueel naar Amstelveen Westwijk.

Amsterdam 20
In de binnenstad en het buitengebied rijden trams, op 16 tramlijnen.
Vooral in de buitenwijken rijden er ook verschillende busdiensten.
Over het IJ varen diverse veerdiensten voor fietsers en voetgangers,
waarvan de meeste gratis zijn. Verder rijden er ook honderden taxi's en
sinds 2006 enige tientallen fietstaxi's. Nieuw in 2007 is de tuktuk.
Amsterdam heeft het het grootste aantal taxi's van Nederland. De
grootste taxicentrale van de stad is de Taxi Centrale Amsterdam
(TCA).
Bekende Amsterdammers
Zie lijst van Amsterdammers voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Externe links
• Website van de Gemeente Amsterdam [36]
• I amsterdam - toeristische informatie [37]
Bronnen, noten en referenties
Veerpont van GVB gezien vanaf de De
Ruijterkade.
[1] CBS StatLine (http:/ / statline. cbs. nl/ StatWeb/ publication/ ?VW=T& DM=SLNL& PA=37230NED& D1=17& D2=101-619& D3=l&
HD=080820-1113& HDR=T& STB=G1,G2)
[2] http:/ / www. amsterdam. nl
[3] םוקמ "Maqom, "plaats". Volgens Meyer Sluyser was het oorspronkelijk Mokum Aleph, "de plaats met de A", en werd Rotterdam ook
wel aangeduid met "Mokum Raish", "de plaats met de R"
[4] Amsterdam stad met meeste nationaliteiten (177) ter wereld (http:/ / www. trouw. nl/ nieuws/ nederland/ article1670842. ece), Trouw, 22
augustus 2007
[5] Inwoneraantal Amsterdam blijft groeien stad telt 178 nationaliteiten; één meer dan in 2009 (http:/ / amsterdam. nl/ nieuws/ @340049/
inwoneraantal/ ), Gemeente Amsterdam, 29 juni 2010
[6] Amsterdam weer 800.000 inwoners (http:/ / nos. nl/ artikel/ 446596-amsterdam-weer-800000-inwoners. html),www.nos.nl, 1 december
2012
[7] CBS (http:/ / statline. cbs. nl/ StatWeb/ publication/ ?DM=SLNL& PA=37230ned& D1=0,17& D2=39,66,88,121& D3=91-95,l& HDR=T&
STB=G1,G2& VW=T)
[8] Metropoolregio Amsterdam in cijfers 2010 (http:/ / www. os. amsterdam. nl/ pdf/ 2010_metropoolregio_in_cijfers) (p.148), Dienst
Onderzoek en Statistiek Amsterdam, januari 2011
[9] Amsterdam 200 jaar ouder dan aangenomen (http:/ / www. nu. nl/ news/ 1801750/ 80/ rss/
'Amsterdam_200_jaar_ouder_dan_aangenomen'. html) www.nu.nl, 22 oktober 2008
[10] Koninginnedag 1980: Geen woning geen kroning (http:/ / www. geschiedenis24. nl/ nieuws/ 2005/ april/
Koninginnedag-1980-Geen-woning-geen-kroning-Themakanaal-week-17-23-t-m-30-april. html), geschiedenis24.nl
[11] Edugisbronnen.nl Pdf. (http:/ / www. edugisbronnen. nl/ NAP/ NAP-Waterpeilroute-2012. pdf)
[12] Tabel 'Amsterdam in cijfers 2010' (http:/ / www. os. amsterdam. nl/ tabel/ 6038/ ), Dienst Onderzoek en Statistiek Amsterdam. Cijfers
van 1 januari 2010
[13] CBS Statline: Bevolkingsontwikkeling; regio per maand (http:/ / statline. cbs. nl/ StatWeb/ publication/ ?DM=SLNL& PA=37230ned&
D1=0,17& D2=121& D3=l& HDR=T& STB=G2,G1& VW=T), Centraal Bureau voor de Statistiek
[14] http:/ / www. klimaatatlas. nl/ tabel/ stationsdata/ klimtab_8110_240. pdf
[15] http:/ / www. knmi. nl/ klimatologie/ normalen1971-2000/ per_station/ stn240/ 5-extremen/ 240_extremen. pdf
[16] College besluit tot voordracht 17e-eeuwse grachtengordel op Werelderfgoedlijst (http:/ / www. bma. amsterdam. nl/ indexen/
nieuws_bma?ActItmIdt=194876), 18 mei 2009
[17] World Heritage Committee inscribes five new cultural sites on World Heritage List and approves two extensions to existing
properties (http:/ / whc. unesco. org/ en/ news/ 643), 1 augustus 2010
[18] Openbare ruimte en groen: Inleiding (http:/ / www. os. amsterdam. nl/ feitenencijfers/ 24112/ ), Dienst Onderzoek en Statistiek
Amsterdam
[19] Amsterdamse Bos (http:/ / www. amsterdamsebos. nl/ algemene_onderdelen/ plattegrond/ ), Gemeente Amsterdam

Amsterdam 21
[20] Randstad groeit, platteland krimpt (http:/ / www. nrc. nl/ binnenland/ article1161560. ece/ Randstad_groeit,_platteland_krimpt), NRC
Handelsblad, 8 juli 2008
[21] Onderzoek en Statistiek Amsterdam (http:/ / www. os. amsterdam. nl/ / )
[22] Amsterdam stad met meeste nationaliteiten (177) ter wereld (http:/ / www. trouw. nl/ tr/ nl/ 4324/ Nieuws/ article/ detail/ 1325301/ 2007/
08/ 22/ Amsterdam-stad-met-meeste-nationaliteiten-177-ter-wereld. dhtml), Trouw, 22 augustus 2007
[23] Amsterdam in cijfers 2010 (http:/ / www. os. amsterdam. nl/ pdf/ 2010_jaarboek_hoofdstuk_01. pdf)
[24] Geloven in Amsterdam (http:/ / www. os. amsterdam. nl/ pdf/ 2006_ob_religie_5. pdf), Amsterdamse Bureau voor Onderzoek en
Statistiek, juni 2001
[25] Aantal stadsdelen wordt gehalveerd (http:/ / www. parool. nl/ parool/ nl/ 4/ AMSTERDAM/ article/ detail/ 247450/ 2009/ 06/ 10/
Aantal-stadsdelen-wordt-gehalveerd. dhtml), Parool, 10 juni 2009
[26] Amsterdam trakteert Delfzijl op stedenband (http:/ / www. rtvnoord. nl/ ipad/ index. asp?p=95471), RTV Noord, 15 oktober 2010
[27] Demain Bruxelles (http:/ / www. demainbruxelles. be/ nl/ news/ detail/ id/ 6)
[28] Amsterdam behoudt positie in top 25 duurste steden ter wereld (http:/ / www. os. amsterdam. nl/ amsterdamineuropa/ nieuws/ 95154),
Dienst Onderzoek en Statistiek Amsterdam, 5 september 2008
[29] Cushman & Wakefield (http:/ / www. cushwake. com/ cwglobal/ jsp/ newsDetail. jsp?Language=EN& repId=c13400005p&
Country=GLOBAL& Country=1300096& Language=EN)
[30] Amsterdam kans op 'evenementenstad' (http:/ / www. at5. nl/ artikelen/ 8239/ amsterdam-kans-op-evenementenstad), AT5, 17 mei 2008
[31] Hortus-botanicus.nl (http:/ / www. hortus-botanicus. nl/ )
[32] treinreiziger.nl (http:/ / www. treinreiziger. nl/ kennisnet/ reizigersaantallen/ cijfers/ Aantal_in-_en_uitstappers_(2006)_-_grootte) Aantal
in- en uitstappers (2006) - grootte - zaterdag 11 april 2009, geraadpleegd op 29 september 2010
[33] Air transport in the EU27 (http:/ / epp. eurostat. ec. europa. eu/ pls/ portal/ docs/ PAGE/ PGP_PRD_CAT_PREREL/
PGE_CAT_PREREL_YEAR_2009/ PGE_CAT_PREREL_YEAR_2009_MONTH_01/ 7-13012009-EN-AP. PDF)
[34] Amsterdam telt 881.000 fietsen (http:/ / www. fietsberaad. nl/ index. cfm?lang=nl& section=nieuws& mode=newsArticle&
newsYear=2012& repository=Amsterdam+ telt+ 881. 000+ fietsen) Fietsberaad, 9 januari 2012
[35] Fact sheet Amsterdam Fietsstad (http:/ / www. os. amsterdam. nl/ pdf/ 2006_ob_verkeer_4. pdf), Dienst Onderzoek en Statistiek
Amsterdam, cijfers van 1 januari 2004
[36] http:/ / www. amsterdam. nl/
[37] http:/ / www. iamsterdam. com/ nl/ visiting
Plaatsen in de gemeente Amsterdam
Amsterdam · Amsterdam-Zuidoost · Buiksloot · Driemond · Durgerdam · Holysloot · Nieuwendam · 't Nopeind · Oud Osdorp · Ransdorp
· Ruigoord · Schellingwoude · Het Schouw · Sloten · Sloterdijk · Zunderdorp
Onafhankelijke
staten:
Afhankelijke
gebieden:
Hoofdsteden in Europa
Amsterdam · Andorra la Vella · Athene · Belgrado · Berlijn · Bern · Boedapest · Boekarest · Bratislava · Brussel ·
Chisinau · Dublin · Helsinki · Kiev · Kopenhagen · Lissabon · Ljubljana · Londen · Luxemburg · Madrid · Minsk ·
Monaco · Moskou · Oslo · Parijs · Podgorica · Praag · Pristina · Reykjavik · Riga · Rome · San Marino · Sarajevo ·
Skopje · Sofia · Stockholm · Tallinn · Tirana · Vaduz · Valletta · Vaticaanstad · Vilnius · Warschau · Wenen ·
Zagreb
Douglas · Gibraltar · Longyearbyen · Mariehamn · Saint Helier · Saint Peter Port · Tórshavn
Beluister (info)
52°22'N, 4°54'O

Paginabronnen en auteurs 22
Paginabronnen en auteurs
Amsterdam Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=37897593 Auteurs: .Koen, .marc., 213-84-195-80.adsl.xs4all.nl, 3wisemen, Abnormaal, Academieartemis, Adamhawk, Adnergje,
Advance, Afhaalchinees, Agora, Alankomaat, Alargule, Alecbehrens, Aleichem, AleichemAWB, Alex Hewett, Algont, Allardo, Alphanille, Altraseks, Amarant, Andre Engels, Apdency, Apoo,
Appelflap1935, Arafi, Arch, ArjenW, ArnaudH, Artaynte, BBleeker, BKannen, Bachelbachelmoiramoira, Bakel123, Bangkok, Baronnet, Bartux, Basvb, Batwiki, BaukeHusken, Beany, Beek457,
Bemoeial, BenTels, BenTheWikiMan, Benedict Wydooghe, Berkoet, Bermond, Besednjak, Bijltjespad, Bijwyks, Bjornlammers, Blueknight, Bmonne, Bob.v.R, BobdB, Boch, Boekenliefhebber,
Bonaber, Bondke, Bontenbal, Boro!, BounceG, Bramkicken, Branko, Brianhulshoff, Brimz, Brozias, Brya, Buffon luciano, BvdG, CaAl, Campanile, Casper, Caudex Rax, CebuanoFan,
Cerberus, Chris, ChrisN, ChristiaanPR, Christoffel K, Cicero, Ciell, Classical geographer, Clausule, Combino, CommonsDelinker, Commonsfreak, Cornfed, Crapai, CrazyPhunk, Cumulus,
Cybartv, Cycn, Cyriels, Da dinges, DaanV, Daka, Daniel575, Dapsv, Dartelaar, Davin, De.jan, DePiep, DeVrolijkeSchrijver, Debaas, Deelnemer8, Dekerido, Demophon, Den Hieperboree,
DennisPeeters, Dinsdagskind, Doc Brown, Doggie82, Dolfy, Dolledre, Domie, Dp solver, Dqfn13, DrBorka, Dreammaster, Druifkes, Druyts.t, Dryke, Dsjh, Duna, DustSpinner, Duvel3, Eanos,
EdBever, Eden10Hazard, Edoderoo, Edwinb, Edwtie, Effeietsanders, Eg-T2g, Ellywa, Emiel, Empoor, Encyo, Ericdelange, Erik Baas, Erik Zachte, Erik1980, Eriksw, Eriktermeer, ErikvanB,
Errabee, Eugene, Evaaa, Evaaaaa, Evanherk, Eve, Evert100, FakirNL, Falcongj, Fankie199000, Fant10, Feanfan, Feanfanaat, FelixReceveur, Flyingbird, Fontes, FredTC, Freek Verkerk, Friezer,
Fruggo, Félix, G'knecht, G. Lanting, G.Lanting, Gboeve, Gd1975, Geograaf, GerardM, Gerbennn, Gertjan R., GijsvdL, Glatisant, Globe-trotter, Godlikemammal, Gollem, Gouwenaar,
Grachtengordel, Grawp, Greengirl, Guaka, Guido Zuidinga, H9000, Hajo, Hakan, Halandinh, Halvar, Hanhil, Hans B., Hardscarf, Heint011, Helanhuaren, Hendrik F K, HenkLass, Henks,
HenkvD, Hijisk, Hmuurlink, Hoopje, Iamthestig, Ibi4444, Iijjccoo, Ik.pas.aan, Ikkenickdanniet, Illustir, Ilonamay, Ilovespikey, Ilse(a), Ivory, J.delanoy, JFD, JZ85, Jabiel, Jacob71123, JacobH,
Jan Arkesteijn, JanB46, Jansch, Janwillemvanaalst, Japiot, Jarii94, Jarnotl, Jas01, Jcb, Jcwf, JePe, Jeanpaulmars, Jeroen, Jeroen020, Jeroenweijzig, Jerre, Jerrybeta, Jhendin, JimmyShelter,
Joekelster, Joep Vullings, Johan Lont, Johan N, Johjak, Johnny, Johnny030, Jonas, Joost, Joost 99, Jordaanweb, Jorny, Jos WRSM, Jp1312, Junk, JurgenNL, Jurre, JurriaanH, Just a member,
Jvhertum, KKoolstra, Kadeike, Kalez, Kalsermar, Kameraad Pjotr, Kanman, Ken123, Kevin.vds, Kippenvlees1, KittenKlub, Kleuske, Kliek, Koektrommel, Koen Amatata, Koppedia, Krinkle,
Kromkamp4, Kudonogame, Kunsteraar, Känsterle, Le Fou, LeeGer, LennartBolks, Leo de Beo, Leodb, Leonvdberg, LexTH, Lexw, Liena Maslova, Lolsimon, Look Sharp!, Lordmarchmain,
Lymantria, MADe, MTr, Maarten Hagi, Maarten Jansen, Maarten1963, MaartenVidal, MacKrekker, Machinale Knal, Maiella, Maiknl, Maniago, Mar(c), Marcdehond, Martie, MartinD, Massimo
Catarinella, Mastadc, Matchstick man, Mathonius, Mattie156, Maurits, Meessje, Meint, Mendelo, Mephisto, Mexicano, Mezelf13, Miaow Miaow, Michaelovic, Michiel1972, Michielschouten,
Michvlis, MigGroningen, Migdejong, Miguelito88, Miho, Milliped, Mkr, MoiraMoira, Mojito, Motto9, MrBlueSky, Mrdru, Msd9191, Mtcv, Muijz, Multichill, MultichillAWB, Mwpnl, N1k41,
NInTeNdO, NLhiphop, Naamloos31, Nail, Necromander, Nemoisnobody, Niels, NielsAWB, Ninane, Ninostar, Nlwiki, Norbert zeescouts, Nurejevas, Nusquam, O E P, OPolkruikenz, Oddje,
OekelWm, Olivier Bommel, Onderwijsgek, Ophelia2, Oscar, Ouddorp, P.H. Louw, PJ Geest, Pachango, Pascalheemskerk, Pasties, Patrick, Paul B, Paul2, Paulbe, PeHa, Peaceflower, Pelikana,
Pepijntje, Peter b, Peterson, Pienvdz, Pieter, Pieter19, Pieterse16, Pjetter, Pohcottor, Pompidom, Ppvarev, Premo, Puckly, Pven, Qampina, Quichot, Quincytjaden, QuintenMassijs, Quistnix, RRJ,
RToV, Raast, Rein N., Reinouts, Rekelbast, Remkoow, RenéV, Rex, Rhandor, Richardkiwi, Richardw, Rick1407, Rik1234, Riki, Rikipedia, Rindert, Rkoster, Rmgs, Rob Hooft, Rob621123,
Robb, Robert, Robert1973, Robo bono, RoboRex, Rocastelo, Roepers, Roger Pilgham, Rohid, Rolfkitty, Romaine, RonOnrust, Ronald, RonaldB, RonaldJ, RonaldW, RonaldXperience, Ronaldvd,
Ronn, Rubentj 1, Rubietje88, Rudolphous, Rullzer, Ruud Habets, Ruy Pugliesi, S711, SabienSam, Saforrest, SanderK, Savh, Sboeziek, Scholier, Scoub, Serassot, Servien, Siebrand, Sietske,
Silenus, Silk, Silver Spoon, Silver Spoon Sokpop, Simeon, Simon-sake, Simonehubers, Sindala, Snoop, Sockpuppet, Sonuwe, Spiritofdeaddog, Spokesixty, Spraakverwarring, Ssepp, Stefiee,
Suisui, SuperDerrie, SustainableMobile, Sustructu, Sybren, T Houdijk, T. Tichelaar, TBloemink, Taks, Takusam, Tammetje, Tasja, Tbc, Tdevries, TeunSpaans, The Banner, Theo10, ThijsvU,
Thisjoe, Tibor, Tilanus, Tim453, Timvergeer, To1234, Tomgreep, Tompert1, Tony99, Troefkaart, Tsov, Tukka, Tuvic, Twinface, Ucucha, Ugur Basak, Uiterwaal,remco, Umitkaran13, VR-Land,
Vaal4, Valhallasw, Van Zanten, VanBuren, Vandaaltje, Verstrooide professor, Vertrokken, Viajero, Vis met 1 oog, Volty, WIP, Wally86, Walter, Warme-karnemelk, Wdelaet, Webkid, Weel,
WenGworld, Wengworld, Wester2005, Whaledad, Wiegerslikke, Wiki-dutch-guy-1985, Wiki13, Wikix, Willemo, Wimmel, WinContro, Woltertjuh, Woudloper, WouterH, Wutsje, Xyboi,
Yashin, Ycleymans, YeahYeah, YoshiDaSilva, Ypmaforever, Yqymichel, Zbisasimone, ZesZesZes, Zwambornbob, conversion script, en-41205.solcon.nl, Владимир Шеляпин, 它 是 我, 1119
anonieme bewerkingen
Afbeeldingsbronnen, licenties en bijdragers
Bestand:flag of the Netherlands.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_the_Netherlands.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Zscout370
Bestand:Flag of Amsterdam.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Amsterdam.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Alkari, Cycn, David Kernow,
Denelson83, Fry1989, Ilse@, InfantGorilla, Mattes, Mutxamel, Nethunter, Phlegmatic, Rechta, Reisio, Rocket000, Siebrand, Simpleness, Slomox, Urhixidur, YolanC, Yonatanh, 2 anonieme
bewerkingen
Bestand:Amsterdam.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Amsterdam.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Original by User:Arch
Bestand:LocatieAmsterdam.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:LocatieAmsterdam.svg Licentie: onbekend Auteurs: User:Mtcv
Bestand:Flag North-Holland, Netherlands.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_North-Holland,_Netherlands.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Anime
Addict AA, Cycn, Deadstar, Dinsdagskind, GeeKaa, Mattes, Mutxamel, SiBr4, Slomox, 2 anonieme bewerkingen
Bestand:Amsterdam Collage.png Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Amsterdam_Collage.png Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs:
User:Swimmerguy269
Bestand:Portal icon.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Portal_icon.svg Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs: damian en pascal
Afbeelding:1rightarrow.png Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:1rightarrow.png Licentie: GNU Lesser General Public License Auteurs: David Vignoni
Bestand:Okerk2.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Okerk2.jpg Licentie: Bmz Auteurs: Eriksw, HenkvD, Johnbod, Multichill
Bestand:View of Amsterdam.JPG Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:View_of_Amsterdam.JPG Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs: Eriksw,
Fentener van Vlissingen, Léna, Maarten Jansen
Bestand:Het IJ voor Amsterdam met het fregat 'De Ploeg' - The fregate 'De Ploeg' on the IJ in Amsterdam (Ludolf Backhuysen, 1708).jpg Bron:
http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Het_IJ_voor_Amsterdam_met_het_fregat_'De_Ploeg'_-_The_fregate_'De_Ploeg'_on_the_IJ_in_Amsterdam_(Ludolf_Backhuysen,_1708).jpg
Licentie: Public Domain Auteurs: Kweniston, Mattes, Rotational, Rsberzerker, Stunteltje, Takeaway, Vincent Steenberg
Bestand:Algemeen uitbreidingsplan amsterdam1935.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Algemeen_uitbreidingsplan_amsterdam1935.jpg Licentie: Public Domain
Auteurs: Original uploader was Ronald at nl.wikipedia
Bestand:Nieuwmarkt metro 2.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Nieuwmarkt_metro_2.jpg Licentie: GNU Free Documentation License Auteurs: Michiel1972 at
nl.wikipedia
Bestand:ZuidasAmsterdamNederland2011.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:ZuidasAmsterdamNederland2011.jpg Licentie: Creative Commons Attribution 3.0
Auteurs: Massimo Catarinella
Bestand:Amsterdam-topografie.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Amsterdam-topografie.jpg Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs:
User:Janwillemvanaalst
Bestand:Schaats1.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Schaats1.jpg Licentie: Bmz Auteurs: Original uploader was Eriksw at nl.wikipedia
Bestand:AmsterdamLuchtfotoBmz.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:AmsterdamLuchtfotoBmz.jpg Licentie: Bmz Auteurs: Original uploader was Siebrand at
nl.wikipedia Later version(s) were uploaded by Eriksw at nl.wikipedia.
Bestand:Chinatown Amsterdam.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Chinatown_Amsterdam.jpg Licentie: Public Domain Auteurs: Branko2009
Bestand:Amsterdam St Nicolaaskerk 1900.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Amsterdam_St_Nicolaaskerk_1900.jpg Licentie: Public Domain Auteurs:
DenghiùComm, Jan Arkesteijn
Bestand:Dampaleis.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Dampaleis.jpg Licentie: Attribution Auteurs: DirkvdM, Erik Baas, Eriksw, FoekeNoppert, Fransvannes, Ilse@,
Jvhertum, Liliana-60, Mattes, Werckmeister
Bestand:StoperaAmsterdam.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:StoperaAmsterdam.jpg Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs: Ilse@,
Massimo Catarinella, Vincent Steenberg
Bestand:Amsterdamse stadsdelen 2010.png Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Amsterdamse_stadsdelen_2010.png Licentie: Public Domain Auteurs: Michiel1972
Bestand:Blason emblême-Amsterdam.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Blason_emblême-Amsterdam.jpg Licentie: onbekend Auteurs: Patrick Verdier Original
uploader was Guilhem06 at fr.wikipedia
Bestand:Flag of Greece.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Greece.svg Licentie: Public Domain Auteurs: (of code) cs:User:-xfi- (talk)

Afbeeldingsbronnen, licenties en bijdragers 23
Bestand:Flag of Colombia.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Colombia.svg Licentie: Public Domain Auteurs: SKopp
Bestand:Flag of Brazil.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Brazil.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Brazilian Government
Bestand:Flag of Belgium (civil).svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Belgium_(civil).svg Licentie: Public Domain Auteurs: Bean49, Cathy Richards, David
Descamps, Dbenbenn, Denelson83, Evanc0912, Fry1989, Gabriel trzy, Howcome, IvanOS, Mimich, Ms2ger, Nightstallion, Oreo Priest, Ricordisamoa, Rocket000, Rodejong, SiBr4, Sir Iain,
ThomasPusch, Warddr, Zscout370, 4 anonieme bewerkingen
Bestand:Flag of Egypt.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Egypt.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Open Clip Art
Bestand:Flag of France.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_France.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:SKopp, User:SKopp, User:SKopp,
User:SKopp, User:SKopp, User:SKopp
Bestand:Flag of the Netherlands.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_the_Netherlands.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Zscout370
Bestand:Flag of Turkey.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Turkey.svg Licentie: Public Domain Auteurs: David Benbennick (original author)
Bestand:Flag of Ukraine.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Ukraine.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Created by: Jon Harald Søby, colors by
Zscout370
Bestand:Flag of Denmark.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Denmark.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:Madden
Bestand:Flag of the United Kingdom.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_the_United_Kingdom.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Original flag by Acts
of Union 1800SVG recreation by User:Zscout370
Bestand:Flag of the United States.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_the_United_States.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Dbenbenn, Zscout370,
Jacobolus, Indolences, Technion.
Bestand:Flag of Nicaragua.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Nicaragua.svg Licentie: Attribution Auteurs: User:C records
Bestand:Flag of Russia.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Russia.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Zscout370
Bestand:Flag of Morocco.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Morocco.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Denelson83, Zscout370
Bestand:Flag of Cyprus.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Cyprus.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:Vzb83
Bestand:Flag of the People's Republic of China.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg Licentie: Public Domain Auteurs:
Drawn by User:SKopp, redrawn by User:Denelson83 and User:Zscout370 Recode by cs:User:-xfi- (code), User:Shizhao (colors)
Bestand:Flag of the Czech Republic.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_the_Czech_Republic.svg Licentie: Public Domain Auteurs: special commission (of
code): SVG version by cs:-xfi-. Colors according to Appendix No. 3 of czech legal Act 3/1993. cs:Zirland.
Bestand:Flag of Latvia.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Latvia.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:SKopp
Bestand:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Bosnia_and_Herzegovina.svg Licentie: Public Domain Auteurs: Kseferovic
Bestand:Flag of Israel.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Israel.svg Licentie: Public Domain Auteurs: “The Provisional Council of State Proclamation of the
Flag of the State of Israel” of 25 Tishrei 5709 (28 October 1948) provides the official specification for the design of the Israeli flag. The color of the Magen David and the stripes of the Israeli flag
is not precisely specified by the above legislation. The color depicted in the current version of the image is typical of flags used in Israel today, although individual flags can and do vary. The flag
legislation officially specifies dimensions of 220 cm × 160 cm. However, the sizes of actual flags vary (although the aspect ratio is usually retained).
Bestand:Flag of Canada.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Canada.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:E Pluribus Anthony, User:Mzajac
Bestand:Beurs1.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Beurs1.jpg Licentie: Bmz Auteurs: Original uploader was Eriksw at nl.wikipedia
Bestand:Albert Cuypmarkt.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Albert_Cuypmarkt.jpg Licentie: GNU Free Documentation License Auteurs: Original uploader was
Michiel1972 at nl.wikipedia
Bestand:Van Gogh Museum.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Van_Gogh_Museum.jpg Licentie: Creative Commons Attribution 2.5 Auteurs: Warrox
Bestand:Amsterdam red light district.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Amsterdam_red_light_district.jpg Licentie: GNU Free Documentation License Auteurs:
Djdeaka
Bestand:Muntorren.JPG Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Muntorren.JPG Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs: Владимир Шеляпин
Bestand:Amsterdam - Rijksmuseum.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Amsterdam_-_Rijksmuseum.jpg Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5
Auteurs: User:Voytikof
Bestand:Paradiso Amsterdam.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Paradiso_Amsterdam.jpg Licentie: Creative Commons Attribution 2.5 Auteurs: Garion96
Bestand:AmerigoVespucci.JPG Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:AmerigoVespucci.JPG Licentie: GNU Free Documentation License Auteurs: Ardfern, Djembayz,
Docu, Herrick, Ibn Battuta, Ilse@, RonaldW, Schekinov Alexey Victorovich, Stan Shebs, Stunteltje
Bestand:Olstadion.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Olstadion.jpg Licentie: Bmz Auteurs: http://www.bmz.amsterdam.nl
Bestand:De Telegraaf 006.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:De_Telegraaf_006.jpg Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0,2.5,2.0,1.0 Auteurs:
Ilonamay
Bestand:Agnietenkapel.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Agnietenkapel.jpg Licentie: Public Domain Auteurs: Jvhertum
Bestand:Amsterdam outline S-roads - numbers.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Amsterdam_outline_S-roads_-_numbers.svg Licentie: Creative Commons
Attribution-Sharealike 3.0,2.5,2.0,1.0 Auteurs: Michiel1972
Bestand:Opvouwbare fiets.ogv Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Opvouwbare_fiets.ogv Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs: Polygoon
Hollands Nieuws
Bestand:Parkeerproblemen Weeknummer 67-12 - Open Beelden - 54213.ogv Bron:
http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Parkeerproblemen_Weeknummer_67-12_-_Open_Beelden_-_54213.ogv Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs:
Pa3ems, Picasdre
Bestand:Centraal Station (Stationsplein, Amsterdam).jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Centraal_Station_(Stationsplein,_Amsterdam).jpg Licentie: Creative
Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs: Dronkert
Bestand:Schiphol-plaza-ns.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Schiphol-plaza-ns.jpg Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Auteurs: Shirley de Jong
Bestand:Bicycle parking lot.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Bicycle_parking_lot.jpg Licentie: Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported Auteurs:
Airbete, Eriksw, Ingolfson, Pere prlpz, Pitert
Bestand:Tram in Amsterdam.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Tram_in_Amsterdam.jpg Licentie: Public Domain Auteurs: Mauritsvink
Bestand:LHB Metro van Amsterdam.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:LHB_Metro_van_Amsterdam.jpg Licentie: Public Domain Auteurs: Mauritsvink
Bestand:IJveer.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:IJveer.jpg Licentie: Public Domain Auteurs: Eriksw, Fransvannes, Ilse@, Jelte, LennartBolks, Paddy, Siebrand,
Stunteltje, Valentinian
Bestand:Wapen van Amsterdam bewerkt.PNG Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Wapen_van_Amsterdam_bewerkt.PNG Licentie: Public Domain Auteurs: Alekjds,
Arch, Editør, Gryffindor, Ilse@, Maksim, Siebrand, Stannered
Bestand:Internet-web-browser.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Internet-web-browser.svg Licentie: onbekend Auteurs: The people from the Tango! project
Licentie
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
//creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/