Discovery 4

52 PurSang 2|2011 Scope obligaties
Obligaties voor dummies:
kwestie van vertrouwen
In een goedgespreide beleggingsportefeuille mogen obligaties niet ontbreken. Maar wat
is nu precies een obligatie? Welke soorten obligaties zijn er en welke risico’s zijn eraan
verbonden? Wat had u altijd al over obligaties willen weten? Ellen Engelhart en Robbie van
de Wijnckel, obligatieanalisten bij Van Lanschot Bankiers, geven uitleg.
Tekst: Annemarie van der Tuijn | Fotografie: Alexander Tolstykh
Een obligatie is een lening. Als u een obligatie
koopt, dan leent u voor enige tijd geld uit
aan de uitgever van die obligatie. Dat kan een
bedrijf of instelling zijn, maar ook een overheid.
Als houder van een obligatie ontvangt u
een rentevergoeding, de zogeheten couponrente,
die u als rendement kunt beschouwen.
Daarnaast krijgt u in de regel aan het eind van
de looptijd uw uitgeleende geld weer terug.
Daarmee is een obligatie (in vergelijking
met bijvoorbeeld aandelen) een defensieve
belegging. Maar, benadrukt Engelhart, ook
aan obligatiebeleggingen kleven risico’s. Het
renterisico bijvoorbeeld. De koers van een
obligatie hangt namelijk samen met de rente
op de kapitaalmarkt. Als deze rente oploopt,
dan daalt de obligatiekoers en omgekeerd.
Dat heeft te maken met de couponrente,
legt Engelhart uit. ‘De couponrente ligt vast
voor de looptijd van de obligatie, terwijl de
marktrente gedurende de looptijd fluctueert.
Is de marktrente hoger dan de couponrente,
dan is de obligatie minder aantrekkelijk. Want
beleggers kunnen dan op een andere manier
meer rente krijgen. De vraag naar de obligatie
neemt af, waardoor de koers daalt.’ Als de
obligatie op dat moment wordt verkocht, dan
kan het dus zijn dat u minder dan 100% van
de inleg ontvangt.
Risico op wanbetaling
Een ander belangrijk risico bij obligaties is
het debiteurenrisico. ‘Dat is het risico dat de
uitgever van de obligatie, dus de debiteur aan
wie je geld hebt geleend, niet meer aan zijn
verplichtingen kan voldoen,’ vertelt Engelhart.
‘Dit risico hangt af van de kwaliteit van de
uitgever van de obligatie. In het algemeen
geldt: hoe hoger de kredietwaardigheid
van een debiteur, hoe kleiner het risico dat
die de rente en mogelijk ook de aflossing
niet kan betalen. Voor een obligatiehouder
betekent dat kleinere risico ook een lager
rendement, omdat een debiteur met een hoge
kredietwaardigheid doorgaans minder rente
betaalt.’
De kredietwaardigheid van een debiteur
wordt beoordeeld door externe ratingbureaus,
waarvan Standard & Poor’s en Moody’s de
bekendste zijn. Zij evalueren de financiële
gezondheid van een debiteur en verbinden
daar een rating aan. Hoe hoger de rating,
hoe kleiner het risico op wanbetaling.
De ratings variëren van AAA (superieure
kredietwaardigheid) tot D (wanbetaling).
Engelhart: ‘Er is veel discussie over de
ratingbureaus, omdat er veel voorbeelden
zijn waarin ze achter de markt aan liepen.
Toch nemen we de ratings bij het beoordelen
Griekenland: in één keer was het vertrouwen weg
van obligaties als uitgangspunt, ook omdat
de koersontwikkelingen van veel obligaties
hiervan afhankelijk zijn. In onze portefeuilles
beperken we ons tot obligaties met een rating
van BBB- of hoger. Dat noemen we investmentgradeobligaties.
Daarna selecteren we verder
op basis van onze eigen criteria. We kijken
overigens naar zowel staatsobligaties als
bedrijfsleningen.’
Staatsobligaties: vertrouwen
cruciaal
Voor wat betreft staatsobligaties richt
Van Lanschot zich vooral op Europa. De
landen die in de modelportefeuille zitten
met de hoogste kredietwaardigheid zijn
Nederland en Duitsland. Het risico op
wanbetaling is voor deze overheden zeer
klein. Van de Wijnckel: ‘We beoordelen de
kredietwaardigheid van een land aan de
hand van onder meer de politieke situatie.
Bij politieke onrust, zoals in de Arabische
wereld, stijgt het risico op wanbetaling. Verder
kijken we naar economische factoren als de
concurrentiepositie, de economische groei
en de exportpositie van een land, naar de
externe liquiditeit en naar de internationale
positie. Japan bijvoorbeeld is voor 90%
intern gefinancierd. Japanners zijn van nature
spaarders en steken hun geld in Japanse