Onderzoek wijk- en dorpsraden in Europa (Bas ... - tijd voor samen

Parish Councils en bestuurlijke vernieuwing
Lange tijd golden de “parishes” als een vooral historisch interessant randverschijnsel. Dat blijkt ook uit de
geringe aandacht die deze bestuurslaag kreeg in de Engelse politiek e en bestuurswetenschappen (zie
hierboven). In de 21 e eeuw neemt de belangstelling voor de “parishes” toe en neemt de belangstelling voor
parish councils (Pearce & Ellwood 2002; Copus 2003; Skelcher 2003) en andere kleinschalige gebiedsgerichte
werkwijzen (Burns, Hambleton & Hoggett 1994; Sullivan 2001; Smith, Lepine & Taylor 2007) toe. Ook in het
openbaar bestuur zelf vindt een herwaardering van de “parishes” plaats. Onder de Labour-regeringen van
Blair en Brown en de nieuwe coalitieregering zijn initiatieven ontwikkeld om de betekenis van deze
bestuurslaag te vergroten. Vooral de huidige coalitieregering heeft, in het kader van het Big Society
programma en de Localism Act (Hambleton 2011) tal van bevoegdheden naar buurten gedecentraliseerd en
ruimte gecreëerd voor burgerinitiatieven op buurtniveau.
In dat kader is onder meer interessant dat in het afgelopen decennium initiatieven zijn genomen om ook in
stedelijke gebieden de vorming van “parishes” en “parish councils” actief te stimuleren. Sinds 1997 bestaat
de mogelijkheid voor kiesgerechtigde ingezetenen van een gebied om via een petitie aan de “primary
council” te vragen een onderzoek te starten naar de mogelijkheid van de instelling van een nieuwe “parish”.
Deze petitie, waarin de bewoners zelf ook de grenzen van de nieuwe “parish” dienen aan te geven, moet
worden ondertekend door 250 kiesgerechtigden uit het betreffende gebied (of tenminste tien procent van
de kiesgerechtigden). Sinds 2007 berust de beslissingsbevoegdheid over de vroming van “parishes” niet
meer bij de nationale regering, maar bij de “primary council”. Deze is in de regel verplicht om het gevraagde
onderzoek uit te voeren en in overleg met de ingezetenen van het gebied te komen tot een besluit over de
wenselijkheid van de vorming van een “parish” en de eventuele bestuurlijke vormgeving daarvan. 8 De NALC
propageert deze nieuwvorming actief en voert onder het motto “Power to the People” een hierop gerichte
publiekscampagne (zie: NALC 2010).
In de periode sinds 1997 is ongeveer 200 maal gebruik gemaakt van deze optie. Daarbij is van belang dat
sedert 2008 ook de mogelijkheid bestaat om in de “City of London”en de “London Boroughs” over te gaan
tot het instellen van “parishes. In 2003 is een eerste evaluatie uitgevoerd van ervaringen bij de
nieuwvorming van dergelijke eenheden (Bevan 2003). Op grond daarvan formuleert hij een aantal
aanbevelingen omtrent de noodzaak van scholing van betrokken burgers en het faciliteren van hun de
uitwisseling van kennis en ervaringen tussen de bij dergelijke initiatieven betrokken burgers. In de boezem
van de betrokken organisaties (NALC en SLCC) zijn hiervoor inmiddels ook activiteiten en programma’s
ontwikkeld.
Functioneren van de “parishes”
Tot slot van dit overzicht is de vraag naar de kwaliteit van het functioneren van de “parishes”aan de orde.
Door de jaren heen is er in het politiek-bestuurlijke debat brede steun voor de waarde van de “parishes”. Op
basis van een overzicht constateert Newman: “The importance of local councils has been recognised across
the board for many years” (2005: 10). Dit overwegend positieve beeld wordt bevestigd door het beperkt
beschikbare Engelse wetenschappelijk onderzoek. Een eerste indicatie hiervoor kan worden gegeven op
8 Voor nieuw te vormen “parishes” wordt aanbevolen dat eenheden met 150 of minder kiesgerechtigden
uitsluitend een “parish meeting” zullen hebben. Voor “parishes” met 1000 of meer kiesgerechtigden wordt
een structuur met zowel een “parish meeting” als een “parish council” aanbevolen en voor de overige
eenheden wordt geen aanbeveling gedaan.
20