Onderzoek wijk- en dorpsraden in Europa (Bas ... - tijd voor samen

eigenstandig vergelijkend onderzoek van behoorlijke omvang vergen. We volstaan daarom met een schets
van de variatie die zich in de praktijk voordoet. De variatie die we aantreffen heeft bovendien tot gevolg dat
we in de vergelijking met andere landen niet kunnen spreken van één case, die zich in één van de
kwadranten van de typologie van institutionele kracht bevindt. In tegenstelling tot de informatie die is
verkregen uit de survey blijken vrijwel alle wijk- en dorpsraden rechtstreeks te worden gekozen, met
uitzondering van die in Beieren en Sleeswijk-Holstein. 21 Op het niveau van de functionele kracht zien we
eveneens een grote variatie. In sommige deelstaten worden een aantal bevoegdheden wettelijk geregeld,
maar doorgaans is er sprake van een grote gemeentelijke beleidsvrijheid om zelf te bepalen welke
bevoegdheden al dan niet worden overgedragen. We zien in de praktijk dus zowel raden met sterke als met
zwakke functionele bevoegdheden.
Fact sheet
Op basis van de variatie in de regelingen bevat de fact sheet uiteraard ook de nodige variatie. De
belangrijkste ‘feiten’ vatten we samen in tabel 8.
Tabel 8: Fact sheet wijk- en dorpsraden (Duitsland)
Landelijke dekking Doorgaans in grotere steden, maar met veel variatie over het land
Bestuursvorm Doorgaans rechtstreeks gekozen raad
Verkiezingen: vrijwel altijd gelijktijdig met gemeenteraad (eens per 4, 5 of 6
jaar); zowel op partijpolitieke, vrije lijsten als persoonlijke basis; opkomst
vergelijkbaar met gemeenteraad
Functies Representatie en/of Bindende Besluitvorming
Takenpakket Van ruim tot beperkt, veelal door gemeente bepaald
Inkomsten financiële middelen vanuit de stadsbegroting, sterk afhankelijk van de vraag
of besluitvormingsbevoegdheden zijn toegekend
In het navolgende staan we uitgebreider stil bij een aantal aspecten van de wijk-en dorpsraden. Bij de
bespreking van de opzet en structuur is vooral gebruik gemaakt van de wetgeving op het niveau van de
deelstaten. 22
21 Ook in deze deelstaten is de situatie echter weer niet eenduidig. In Beieren kunnen er doorgaans commissies van de
gemeenteraad voor een wijk of dorp worden ingesteld, maar indien er aan deze commissies besluitvormingsbevoegdheden
worden toegekend is er sprake van rechtstreekse verkiezingen van de commissies. In Sleeswijk-Holstein
gaat de wetgeving uit van een ‘Ortsbeirat’ die door de gemeenteraad wordt gekozen, maar is tevens bepaald dat de
gemeente zelf kan beslissen om ook tot rechtstreekse verkiezingen over te gaan.
22 De basisstructuur wordt doorgaans geregeld in de gemeentewetgeving van de deelstaat. Procedures voor
verkiezingen zijn geregeld in de kieswetgeving voor gemeenten op deelstaatniveau (ook dit is een bevoegdheid van de
deelstaten en hier zien we ook grote variatie). Bezoldiging van leden wordt doorgaans ook op deelstaatniveau in
regelingen vastgelegd, maar kent ook mogelijkheden tot gemeentelijke beleidsvrijheid.
37