Onderzoek wijk- en dorpsraden in Europa (Bas ... - tijd voor samen

from residents in any community” (Bevan 2003:1). Mede op basis daarvan blijken zij een belangrijke bijdrage
te kunnen leveren aan het behoud van de vitaliteit van het platteland. Bevan meent daarom dat deze vorm
van “grass root governance” ook een bijdrage kan leveren aan de aanpak van problemen inzake
leefbaarheid en veiligheid in een stedelijke context. Deze constatering is interessant tegen de achtergrond
van Nederlandse discussie over de implicaties van demografische transities (krimp en veranderingen in de
bevolkingssamenstelling) en economische crisis voor de aantrekkelijkheid en leefbaarheid van platteland en
(binnen)steden. Overigens wijzen Edwards & Woods (2004) erop dat de effectiviteit van de “parishes”
hierbij sterk afhankelijk zal zijn van hun vermogen om te komen tot vruchtbare samenwerking met partners
(bedrijven en instellingen) in de lokale gemeenschap.
Ook bij de dienstverlening is het oordeel velaal positief. Coulson (1999: 116) concludeert dat de “parishes” in
de dienstverlening naar burgers voor de “primary authorites” een aantrekkelijke partner kunnen zijn omdat
zij als overheid die het dichtst bij de burger in potentie maatwerk kan leveren. Bovendien is er ook een
prikkel om deze potentie te benutten. Binnnen de “parishes” is aldus zijn redenering sprake van eenheid
van belang, betaling en zeggenschap: “These services are likely to be delivered efficiently because local
people know that their money is being spent and so are quick to innovate and correct observed
inefficiencies”.
Hiermee verwijst Coulson niet alleen naar effectiviteit maar ook naar het tweede criterium: doelmatigheid.
Vanuit dit perspectief bieden de “parishes” nog meer voordelen. Zo wordt veelal gebruik gemaakt van
vrijwilligers en zijn de kosten van het bestuursapparaat doorgaans gering en flexibel zodat de
organisatievorm kan worden aangepast aan waar lokaal behoefte aan bestaat.
Vanuit democratisch perspectief schetsen Pearce & Ellwood (2002) een realistisch en gevarieerd beeld. Zij
bespreken een aantal aspecten. In de eerste plaats gaan zij in op de deelname aan de “parish meetings”. De
opkomst bij dergelijke bijeenkomsten is in de regel laag (2002: 38). Ook het gebruik dat gemaakt wordt van
de mogelijkheid om referenda te initiëren is van oudsher beperkt. Het feit dat de kosten van dergelijke
referenda moeten worden opgebracht door de lokale gemeenschap zal hier niet vreemd aan zijn. Niettemin
constateren Pearce en Ellwood (2002: 39) wel een licht stijgende tendens in het aantal lokale referenda.
In termen van de electorale participatie concluderen Pearce en Ellwood (2002: 37) dat recente, landelijk
representatieve informatie ontbreekt. Op basis van onderzoek uit de vroege jaren negentig van de vorige
eeuw constateren zij dat “turnouts of 40–45 per cent were recorded as the norm” (2002: 37). Dat is relatief
hoog in relatie tot de opkomst bij verkiezingen van de “primary councils”. Hierbij moet echter een aantal
kanttekeningen worden geplaatst:
- de opkomst bij verkiezingen in Engeland is, onder meer door het daar gehanteerde kiesstelsel, naar
internationale maatstaven over de hele linie (verkiezingen voor EU, House of Commons en diverse
lokale verkiezingen) relatief laag.
- de “parishes” zijn veelal gesitueerd in de niet-stedelijke gebieden, waar de opkomst veelal hoger
ligt dan binnen de steden.
- In slechts een beperkt aantal “parishes” vinden daadwerkelijk verkiezingen plaats. In circa de helft
van de “parishes” is het aantal kandidaten gelijk aan of kleiner dan het aantal te vervullen
raadszetels en zijn geen verkiezingen nodig.
22