Perspectief - Katholieke Vereniging voor Oecumene

nemen, deze lezer van de kabbala, deze polemicus die geen kans liet voorbijgaan om zich
als non-conformist te tonen. 54 Berdiaev had Boulgakov nodig om zich los te maken van de
aantrekkingskracht van de antroposofie van Rudolf Steiner. Maar Boulgakov had Berdiaev
nodig om zich los te maken van de gnostische aspecten in het denken van Soloviev. Vader
Alexandre Schmemann zou ‘D’Eau et d’Esprit’ niet hebben geschreven hebben zonder zijn
vriendschap met Berdiaev, met wie hij in Clamart woonde, en Boulgakov die zijn professor
was. Vandaag dient de mystiek van de New Age te worden belicht door belijdende
christenen. Want als we luisteren naar de zoetsappige stem van Eckhart Tollé, een Duitse
denker die in Canada leeft, een van de geestelijke leermeesters van de hedendaagse jeugd,
en zijn uitnodiging om alle denkbeelden te verjagen en een boom te worden, en zijn belofte
dat ge zult ontwaken door te delen in de energieën van het moment, dan zijn we ver af van
het opstijgen uit het water. 55
c. De hiërarchie van de prioriteiten
Een laatste vaststelling: de wereld dorst naar zin en verwacht – men realiseert het zich niet
voldoende – dringend een sterk, authentiek woord over de christelijke initiatie. Daarom zullen
de catechisten van de 21 ste eeuw een meer geoefende zin voor prioriteiten moeten hebben
dan hun collega’s van de jaren 1980. Dertig jaar geleden heeft men zich sterk
geïnteresseerd voor de Kerk van de ‘kimbangisten’ van Zaïre, die sinds 1969 lid van de
Wereldraad van Kerken zijn. Deze Kerk gebruikt het symbool van het water niet in de
dooprite. 56 Men heeft zich vragen gesteld bij dit raadsel van een levende en oecumenische
Kerk die zo’n wezenlijk en erkend punt van de christelijke initiatie ontkende. Men heeft zich
uitvoerig afgevraagd of de ritus van het begraven worden onder bananenschillen legitiem
was. Ik zeg niet dat dit punt niet belangrijk zou zijn. Ik trek enkel de aandacht van de
oecumenisten op het feit dat vandaag opnieuw – zoals gisteren – en meer nog sinds 11
september 2001, de wereld ten onder kan gaan in een nieuwe beschavingsoorlog die
bovendien een religieuze retoriek aanwendt.
Ik stel dus voor de weg te volgen die de Wereldraad van Kerken voorstelt in haar document
‘Het wezen en de missie van de Kerk’ om zich te concentreren op het essentiële, namelijk de
zending voor het essentiële, de vlugge en zo breed mogelijke overdracht van overlevingskits.
Vandaag moeten dringend niet alleen de christenen onderling worden verzoend, maar ook
de christenen en de moslims, de christenen en de sikhs enz. In die zin is het getuigenis van
Christian de Chergé en van zijn gemeenschap van Tibhirine exemplarisch. Doorheen de film
van Xavier Beauvois, ´Des hommes et des Dieux´, heeft dit bij onze tijdgenoten een
buitengewoon effect gehad door de herontdekking van de band tussen geloof en sacrament
in het leven naar het beeld van Christus. Deze in Cannes bekroonde film kent sinds
september 2010 een fenomenaal succes: meer dan een miljoen kijkers in een week. Dat is
meer dan alle parochies in Frankrijk aan gelovigen konden verwelkomen in dezelfde week. 57
54
Dantec heeft geen al te beste herinnering over gehouden aan de aartsbisschop van Montreal, daartegenover is
zijn kronkelweg naar God hem bijgebleven: “In een periode van absoluut nihilisme, waarin alles op zijn kop stond,
zijn de wegen van de geesten die tijdelijk van Christus zijn verwijderd, vaak de meest gevaarlijke wegen,
hooggelegen, met ravijnen aan weerszijden en weinig referentiepunten. Zelf ben ik langs heel wat ‘gnosticismen’
gepasseerd alvorens te worden gedoopt”.
55
www.eckharttolle.com/home/
56
Becoming a Christian, op. cit., punt 41
www.oikoumene.org/en/resources/documents/wcc-commissions/faith-and-order-commission/ii-worshipandbaptism/becoming-a-christian-the-ecumenical-implications-of-our-common-baptism/becoming-a-christiantheecumenical-implications-of-our-common-baptism.html
Cf ook D. Heller, Kreshenie osnova edinstva Tserkvei? In: Kreshenie i obshenie, op. cit., bladz. 76
57
Zie ook de kritiek van Maximilien Friche op deze film voor het tijdschrift Sur le Ring: “Ze hebben alleen
geaarzeld om te vertrekken gezien de bedreiging, ze hebben zich de vraag gesteld of ze zouden terugkeren naar
Frankrijk om verder te leven. In dit interne debat, de communautaire democratie, wint het gebed steeds en
bewerkt voor elke monnik een relatie van een vrij mens met zijn Schepper. Ze beslissen elk op zijn beurt om te
blijven en het laatste avondmaal samen te vieren met wat rode wijn ter herinnering aan het huidige moment en
aan hun Franse herkomst. ‘Maar uw leven gij hebt het reeds gegeven’, had broeder Christian gezegd tot broeder
Christophe toen hij vol twijfel en opstandig was omwille van het zwijgen van God. Het is dus daar dat men moet
Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift
Katholieke Vereniging voor Oecumene, nr. 11, maart 2011
22