Perspectief - Katholieke Vereniging voor Oecumene

verscheidenheid van de situaties, om in de pas van iedereen te komen.” In één woord
vandaag: ‘cheminement’.
4) “Het oprichten van een milieu tot ontvangst is onontbeerlijk om degenen, die de
sacramenten vragen de gelegenheid te geven zich uit te drukken en een dialoog aan te
gaan. … Wij moeten de kerkelijke conditionering van het geloof en van de toegang tot het
doopsel herstellen.” “De christelijke gemeenschap is in zichzelf een levende catechese.
Gevolg gevend aan wat ze is, verkondigt ze, viert ze, handelt ze en blijft ze steeds de vitale,
onontbeerlijke en eerste plaats van de catechese. … De christelijke gemeenschap is de
oorsprong, de plaats en het doel van de catechese.” 110 R. Bieringer stelt: “Dit betekent in de
eerste plaats dat het doopsel en de christelijke initiatie een persoonlijke ontmoeting bevat
met de persoon Jezus Christus via de gemeenschap die zich begrijpt als het lichaam van
Christus. Dit gebeurt door het volgen van een weg, het binnentreden in een christelijke
manier van leven. In de christelijke initiatie staan daarom de persoon van Jezus Christus en
de kerkgemeenschap centraal, niet een boek (noch de Bijbel, noch de Catechismus, noch
gelijk welk handboek of map.” 111
5) “Als er een uitstel wordt vastgesteld tussen de eerste stap van de ouders en het doopsel
van hun kind, moeten we weten waartoe het zal dienen en welke inhoud eraan wordt
gegeven: opname, catechese, riten.” Iets verder “weigeren de oriëntaties het probleem van
de sacramenten (in het bijzonder van het kinderdoopsel) te stellen in termen van aanneming
en weigering. De weigering kan slechts uitzondering zijn en zelfs een te vermijden ongeluk.”
6) “De catechese … gaat uit van de oproep van God, die in een getuigenis is waargenomen,
om tot het sacrament te leiden. In deze zin vormt de catechese een geheel met het
sacrament. Maar daarom wordt ze gericht tot een bekeerling en gaat ze uit van een
gebeurtenis, die een mens in de richting van God beweegt. Vóór de bekering zou de
catechese slechts een overhalen tot de leer zijn; afgesneden van de werkelijkheid zou ze
abstract en schools worden.” Vandaag spreken we over ‘proposer la foi’, en over een eerste
verkondiging die noodzakelijk aan initiatie vooraf gaat.
7) “Het doopsel van de kinderen zou geen pressie-instrument kunnen zijn om een stap van
de ouders te verkrijgen.” Opnieuw: de pedagogie van de vrijheid.
- ‘Cheminement’ in Frankrijk
De Franse Kerk lijkt er al redelijk in geslaagd om een nieuwe, meer missionaire zelfperceptie
te vinden en een nieuwe verhouding tot de niet langer traditioneel-christelijke cultuur. Dat is
wat kan worden verstaan onder de overgang van ‘supposer la foi’ naar ‘proposer la foi’. In
het kielzog daarvan heeft deze kerkgemeenschap ook haar catechese nieuw georiënteerd.
Ze situeert de catechese sinds 2005 op vier assen: de levensloop, plaatsen van uitwisseling
tussen Kerk en wereld, het liturgisch jaar, en “een organisatie van de catechese in antwoord
op de vraag naar sacramenten”. 112 Bij de wijze waarop deze laatste as wordt gepresenteerd,
kunnen enkele zaken worden opgemerkt.
* Vooreerst komt de zuigelingendoop er niet expliciet ter sprake. De vraag ernaar neemt
immers vanzelf verder af naarmate de cultuur afscheid neemt van het sociologisch
christendom. De zuigelingendoop wordt misschien heel geleidelijk eerder iets van
kerngelovigen.
* Vervolgens wijzen de Franse bisschoppen op een tweevoudige afstand tussen sacrament
en geloof: mensen vragen om sacramenten zonder initiatie, mensen vragen om initiatie
zonder daarom klaar te zijn om de sacramenten te ontvangen. Beide bewegingen vragen om
een catechumenale aanpak van de initiatiecatechese.
* Vier pijlers structureren deze catechumenale benadering: ze put haar inhoud uit de levende
bron van het Woord; ze roept op tot bekering aan de hand van ‘relecture de vie’, persoonlijk
en eventueel ook in een groep; ze laat een ontmoeting gebeuren met de levende
110
Congregatie voor de Clerus, Algemeen Directorium voor de Catechese. Rome, 1997, nrs. 141 en 154
111
R. Bieringer, a.c., bladz. 117
112
Conference des évêques de France, Texte national pour l’orientation de la catéchèse en France et principes
d’organisation. Bayard/Cerf, Paris, 2006, bladz. 91
Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift
Katholieke Vereniging voor Oecumene, nr. 11, maart 2011
40