Musea en Volkcultuur juni 2013 - Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland

Reminiscentieproject voor licht
dementerende ouderen in Zeeland
Feest van herkenning
Dementerende ouderen kunnen in het eerste stadium van hun
ziekte nog redelijk tot goed vertellen over vroeger. Het ophalen van
positieve herinneringen aan vroegere jaren (reminiscentie) geeft hen
plezier en voldoening. Enthousiaste vrijwilligers gaan hiervoor met
hen in gesprek. Als bagage hebben zij een unieke koffer, die door tien
Zeeuwse musea is samengesteld rond verschillende historische thema’s
zoals landbouw, school, streekdracht, huishouding en de bevrijding.
De museumvoorwerpen in de koffers roepen herinneringen op aan
vroeger.
Voorgeschiedenis
In een trainingsprogramma over museumvoorwerpen in de zorg,
georganiseerd door de SCEZ, is gekeken of musea in Zeeland een
specifiek aanbod kunnen ontwikkelen voor zorginstellingen. Voor
bepaalde mensen is het namelijk niet mogelijk om naar een museum te
gaan. Hoe kunnen deze personen toch genieten van museumvoorwerpen?
Kan het museum zijn collectie naar de zorginstelling brengen?
Naar aanleiding van het trainingsprogramma heeft de conservator van
Museum De Schotse Huizen (Veere) een ‘herinneringskoffer’ samengesteld
rond de Walcherse streekdracht en het leven op de boerderij.
Een vrijwilliger van het museum en een activiteitenbegeleidster van
verpleegcentrum Nieuw-Sandenburgh in Veere (onderdeel Zorgstroom)
hebben in 2012 geëxperimenteerd met deze koffer. Het succes van deze
pilot, de overtuiging van beide partijen van het belang van de activiteit,
de behoefte aan meer themakoffers én de mogelijkheid geboden door
het Fonds Sluyterman van Loo en de Stichting RCOAK hebben ertoe
geleid dat het initiatief is genomen om een aanbod te ontwikkelen voor
heel Zeeland. Hierbij zullen voorwerpen van de Zeeuwse musea naar
Zeeuwse zorginstellingen overgebracht worden.
Jan Louwerse, vrijwilliger van Museum De Schotse Huizen,
leidt het gesprek in zorginstelling Nieuw-Sandeburgh in Veere.
Herinneringskoffer
De herinneringskoffer is een koffer met oude voorwerpen uit musea,
zoals een griffel en lei, een gestopte sok, een koffiemolen en Sunlight zeep.
Deze voorwerpen helpen ouderen om herinneringen aan vroeger op
te roepen en daarover te praten. Deelnemers ervaren het als een ‘feest
van herkenning’. Daarnaast bevat de koffer ook spelletjes die op de
desbetreffende locatie blijven, zodat ze door de bewoners van de
zorginstelling vaker gespeeld kunnen worden.
De koffer wordt altijd door een vrijwilliger van een museum
gepresenteerd. Deze vrijwilliger (een 55-plusser) is specifiek voor
deze doelgroep geschoold, kent de inhoud van de koffer en leidt
de bijeenkomst samen met een activiteitenbegeleider van de zorginstelling,
die de groep kent.
Voor dementerenden
Met de herinneringskoffer worden ouderen met dementie gestimuleerd
om te vertellen over vroeger. Men doet hierbij dus een beroep op wat
Zeeuws Erfgoed 15 juni 2013/02 • MUSEA
de oudere nog kan. Voor mensen die voortdurend geconfronteerd worden
met afnemende capaciteiten is dit een verademing. Het kan een steun zijn
bij het opmaken van de eigen levensbalans; om duidelijk te maken wie en
wat zij zijn en hoe zij zichzelf zien. Voor ouderen die hun oriëntatie in
het heden kwijt zijn, kan de oriëntatie in het verleden zorgen voor meer
grip op het leven. De begeleiding kan de oudere helpen om eventuele
scheefgroei in de beleving van het eigen verleden recht te trekken.
Door het werken in groepen raken deelnemers over het algemeen vrij snel
vertrouwd met elkaar, waardoor nieuwe contacten kunnen ontstaan.
Dat is een groot voordeel gezien de oudere leeftijd waarop het verlies
van contacten eerder regel dan uitzondering is.
Fotokaartspelletjes zijn ook onderdeel van de herinneringskoffer.
Voor zorgsector
De herinneringskoffer is een reminiscentieactiviteit bedoeld voor
alle instellingen die met licht dementerende ouderen werken, van zorginstellingen
tot dagcentra. Het werken met de herinneringskoffer gebeurt
in groepsverband met maximaal acht deelnemers. De voordelen van
groepsreminiscentie zijn de stimulans die de deelnemers van elkaar
krijgen, de herkenning in elkaars verhalen, de sociale contacten en
het onderlinge plezier. De activiteitenbegeleider zorgt samen met de
vrijwilliger dat alle deelnemers persoonlijke aandacht krijgen.
De activiteit is uiteraard ook geschikt voor geestelijk vitale ouderen,
maar de koffer is specifiek bedoeld om licht dementerende ouderen
te activeren, waarbij een beroep gedaan wordt op het gedeelte van het
geheugen dat nog intact is.
Koffer aanvragen
De herinneringskoffer wordt ter kennismaking tot eind 2014 gratis
aangeboden aan Zeeuwse zorginstellingen. Dit aanbod wordt mogelijk
gemaakt door subsidies van Fonds Sluyterman van Loo en de Stichting
RCOAK. Na 2014 zal een vergoeding aan zorginstellingen gevraagd
worden.
Inlichtingen
Projectleider Koffer aanvragen
S.H. (Sylvia) van Dam Merrett J. (Janneke) de Wit
Museum De Schotse Huizen SCEZ
0118-502151 0118-670886
conservator@schotsehuizen.nl j.de.wit@scez.nl
‘Feest van herkenning’ is een initiatief van Museum De Schotse Huizen
en wordt mogelijk gemaakt door financiële steun van Fonds Sluyterman
van Loo en Stichting RCOAK.