Aanpak leerkracht/docent

Milieubeleid
gaan, natuur en biodiversiteit beschermen, aandacht voor milieu en volksgezondheid en
afvalbeleid.
Geef enkele voorbeelden van het Europees milieubeleid die je in je dagelijks leven terug vindt.
Enkele voorbeelden zijn: het energie- en Ecolabel, de spaarlamp, de Blauwe Vlag, Recupel, Bebat,
investeringen in windmolenparken, enz.
Achtergrondinformatie
Milieu is hét voorbeeld bij uitstek van een beleidsdomein waar grensoverschrijdende samenwerking
noodzakelijk is. Milieuvervuiling houdt geen rekening met de papieren grenzen van een land. Als de
Maas in Frankrijk vervuild raakt, zal datzelfde water ook door België en Nederland stromen. Als de
Engelse kust vervuild wordt, kan je dat ook op de stranden van Bredene en Oostende merken. Het is
dus perfect logisch dat de Europese landen samen proberen een oplossing te vinden voor problemen
op vlak van milieu.
Toch is het één van de aspecten waar niemand bij stilstaat als het over de Europese Unie gaat. Niet
iedereen is er zich bijvoorbeeld van bewust dat de recyclage van batterijen, de zuivering van stedelijk
afvalwater … rechtstreekse gevolgen zijn van beslissingen op Europees niveau.
Bij de start van de Europese samenwerking was milieubeleid helemaal nog geen discussiepunt. Op
dat moment stonden alleen vrede en welvaart op het programma. Het was dan ook pas in de jaren
70-80 dat het milieubeleid op Europees niveau vorm kreeg. Dat was het gevolg van enkele
alarmerende milieurapporten, zoals ‘Grenzen aan de groei’, en het groeiende milieubewustzijn bij de
bevolking. De eerste Europese milieumaatregelen hadden vooral te maken met de creatie van een
interne markt. Europese milieunormen moesten er voor zorgen dat de lidstaten geen
handelsbelemmeringen konden opleggen omwille van strengere milieunormen. Er kwam toen ook –
zij het nog heel beperkt – aandacht voor natuur- en afvalbeleid.
In de jaren 90 werd het EU-milieubeleid verder uitgewerkt: strenger en gedetailleerder. Zo werd er
toen ook op vlak van lucht-, bodem- en watervervuiling en chemische stoffen samengewerkt.
Daarnaast besloot men om ook in andere beleidssectoren rekening te houden met het milieu, zoals
binnen het transport of landbouwbeleid. Op dat moment kwam het milieubeleid op internationaal
vlak hoog op de agenda te staan en dus begon men op Europees vlak samen te werken om meer met
één stem te gaan spreken.
Eind van de jaren 90 ging de EU resoluut voor duurzame ontwikkeling: het milieubeleid werd
gekoppeld aan het economisch en sociaal beleid van de Unie. Daardoor ontstond er bij de
eeuwwisseling een spanningsveld tussen economie en leefmilieu. De REACH-verordening was
daarvan een duidelijke weerspiegeling. ‘REACH’ staat voor ‘registratie, evaluatie en autorisatie van
chemische stoffen’. De bedoeling is dat de 100.000 chemische stoffen die in de industrie gebruikt
worden, geregistreerd worden en dat hun impact om mens en milieu beschreven wordt. In het hele
debat was de strijd tussen economie (de chemische industrie) en het milieu (milieu
belangengroepen) ongezien.
In 2006 kwam er opnieuw een kentering in het Europese milieubeleid: er verschijnen opnieuw
verontrustende milieurapporten en Al Gore reisde de wereld rond met zijn documentaire ‘An
inconvenienth truth’. Bovendien werd in tijden van stijgende energieprijzen en conflicten in
‘olielanden’ duidelijk dat de EU te sterk afhankelijk was van energie uit het buitenland. Als antwoord
op deze uitdaging ontwierp de EU het klimaatplan 20-20-20. Tegen 2020 wil de EU:
de uitstoot van CO met 20% doen dalen;
het energieverbruik met 20% doen dalen;
de productie van hernieuwbare energie met 20% doen stijgen t.o.v. 1990.
‘Zeg eens EU’ is een realisatie van Ryckevelde vzw © Ryckevelde vzw 2012 – www.ryckevelde.be 143