Aanpak leerkracht/docent

Ontstaan en groei van de EU
Sommige landen wilden ook een welvarend democratisch land worden en ontsnappen aan de dictatuur
(bv. Griekenland, Spanje, Portugal) of wilden zich afkeren van het communisme (bv. Tsjechië, Slowakije
…). Nu nog altijd oefent de Europese Unie een aantrekkingskracht uit op haar ‘buurlanden’. IJsland
bijvoorbeeld ontdekte dat de landen van de Europese Unie als groep meer veerkracht hadden tijdens
de bankencrisis, terwijl IJsland bijna bankroet ging. Daarom wil het land ook lid worden van de EU.
Som enkele domeinen op waarrond de EU samenwerkt.
De EU werkt samen rond economie, milieu, landbouw en visserij, migratie, volksgezondheid,
consumentenbescherming, enz.
Achtergrondinformatie
In het verleden probeerden heel wat grote heersers om Europa één te maken. Caesar veroverde zowat heel
Europa en maakte van het Romeinse Rijk een grootmacht. Later probeerden andere machthebbers zoals
Karel de Grote, Keizer Karel V en Napoleon hetzelfde te doen. Hun idee van een verenigd Europa was
gebaseerd op oorlog en geweld. Die eenheid, waar onderdrukking belangrijker was dan vrede, hield nooit
lang stand.
De laatste die Europa op gewelddadige manier probeerde één te maken, was Hitler. Na de Tweede
Wereldoorlog bleef Europa als een puinhoop achter. Overal waren de industrie, de dienstensector, het
wegennet en de steden beschadigd of zelfs compleet vernield. Miljoenen mensen waren op de vlucht.
Economisch had Europa geen enkele betekenis meer. Ook moreel had de oorlog diepe wonden geslagen bij
de Europeanen.
In de verschillende Europese landen gingen daarom meer stemmen op om met elkaar samen te werken in
plaats van het tegen elkaar op te nemen. Door die Europese samenwerking hoopte men er op economisch
vlak gemakkelijker bovenop te komen. De Europeanen verlangden vooral dat die samenwerking zou
zorgen voor blijvende vrede.
Vrede en welvaart waren de belangrijkste beweegredenen van de Europese landen om met hun
samenwerking te beginnen.
De Europese Unie is dus ontstaan als vredesproject. Maar er zijn nog andere waarden die de basis vormen
van de Europese samenwerking, zoals onderlinge solidariteit en democratie. Ook menselijke waardigheid,
vrijheid, gelijkheid, de rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten zijn waarden waarop de EU
gebouwd is. De Europese instellingen zijn verplicht om zich aan deze grondrechten te houden. Dat geldt
ook voor de EU-regeringen bij de toepassing van de EU-wetgeving.
Voordat het echte Europese integratieproces van start ging, ontstonden in West-Europa enkele
samenwerkingsverbanden. De Organisatie voor Europese Economische Samenwerking werd opgericht om
de Amerikaanse steun aan Europa (het Marshallplan) te beheren. De NAVO zag het levenslicht als
gemeenschappelijk verdedigingsmechanisme. De Raad van Europa hield zich bezig met het herstel van de
gemeenschappelijke waarden.
Het echte integratieproces kwam pas op gang na de toespraak op 9 mei 1950 van Robert Schuman,
toenmalig Frans minister van Buitenlandse Zaken. Hij stelde voor om een gemeenschappelijke markt voor
kolen en staal tussen Duitsland en Frankrijk op te richten onder het gezag van een onafhankelijke
supranationale autoriteit. Andere Europese landen konden zich bij dit project aansluiten. Jean Monnet, die
het idee had uitgedacht, koos voor kolen en staal omdat die aan de basis lagen van de wapenindustrie. Om
een oorlog in de toekomst te vermijden, was samenwerking in die sectoren absoluut noodzakelijk.
Zes regeringen reageerden positief: België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, West-Duitsland en Italië. Op
18 april 1951 ondertekenden zij het verdrag dat de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal oprichtte.
Daarmee was de EGKS een feit.
‘Zeg eens EU’ is een realisatie van Ryckevelde vzw © Ryckevelde vzw 2012 – www.ryckevelde.be 53