Untitled - Papuaerfgoed.org

gebaseerd op de overtuiging, dat geen enkele andere mogendheid
plannen tot annexatie had, veroorzaakte in Australië een dusdanige
storm van beroering, dat de Imperiale regering zwichtte. Zij kondigde
aan, uit deferentie voor de Duitse regering, dat zij Oostelijk Nieuw-
Guinea „zou" annexeren, doch zich voorlopig zou bepalen tot de
Zuidkust en over de rest wilde onderhandelen.
Eind 1884 werd het Britse Protectoraat over de Zuidkust geproclameerd.
En .. . tien dagen later werd de Duitse vlag gehesen in „Kaiser
Wilhelmsland" — zonder onderhandeling! De Duitse annexatie was
een feit geworden, tot verrassing der Engelsen en tot woede en verontwaardiging
der Australiërs.
De Duitsers wierpen zich met volle kracht op de ontwikkeling van
het nieuwverworven gebied en ofschoon daarbij vele fouten zijn gemaakt,
draagt dit deel van Nieuw-Guinea nog steeds de sporen van
deze activiteit. Het is het verst ontwikkeld en de Australiërs, die na
de eerste wereldoorlog mandataris werden over de voormalige Duitse
kolonie, plukken daarvan thans nog de vruchten.
Het Australische gedeelte, Papua geheten, werd niet met dezelfde
voortvarendheid aangepakt. Als enige kolonie van Australië genoot
het wel steeds de t elangstelling van het moederland, maar het werd
slechts spaarzaam v >orzien van geldmiddelen. Papua heeft, behoudens
relatief zeer kleine bijdragen, grotendeels op eigen wieken moeten
drijven. Het heeft echter enige zeer goede bestuurders gehad en vooral
het constante beleid van de bekwame en vooruitziende luitenantgouverneur
Murray, die er 32 jaar lang onafgebroken aan het bewind
bleef, is het land zeer ten goede gekomen.
Nederlands Nieuw-Guinea kende geen constant beleid. In eigen
boezem werd geen behoefte gevoeld om dit verwaarloosde deel meer
aandacht te schenken en alleen wanneer uitwendige omstandigheden
dit nodig maakten, vooral wanneer de „have-nots" begerige blikken
wierpen op dit land, dat naar hun mening veelbelovend was, kwam
er onzerzijds een opleving, werd de taak ter hand genomen. Het
enthousiasme bekoelde echter snel en Nieuw-Guinea viel weer terug
tot zijn oude staat. Opbouw, telkenmale gevolgd door afbraak.
Eerst in 1898 werden de eerste bestuursposten gevestigd te Manokwari
en te Fakfak en in 1902 volgde Merauke. Zulks geschiedde niet uit
idealisme, maar grotendeels om redenen van internationaal prestige.
Onze nabuur dreigde zelf de pacificatie ter hand te komen nemen,
aangezien de rooftochten der „Nederlandse onderdanen" zich uitstrekten
tot zijn gebied en wij klaarblijkelijk niet bij machte waren die te
voorkomen. In 1896 had de Engelse gouverneur zelfs de daad bij het
woord gevoegd en een strafexpeditie op ons gebied gehouden tegen de
moordzuchtige stam der Tugeris — Marind-anim — in Zuid Nieuw-
Guinea.
Van ganser harte ging dat alles echter niet en onze activiteit bleef
beperkt tot het strikt noodzakelijke. Van drie vestingen op een kustlijn
18