Untitled - Papuaerfgoed.org

Wat maakt dat dagje uit, zei ook de politieopziener te Manokwari,
die elke keer als hij er met zijn patrouille op uittrok na 20 minuten,
achter het kerkhof, in bivak ging, enige gestraften terugstuurde om
een kist bier te halen en pas de volgende morgen verder trok.
Eens per jaar maakte de Resident van Ambon zijn officiële tournee
langs Nieuw-Guinea met de kapal poetih, de gouvernementsstomer.
Aan boord bevond zich meestal een groot gezelschap ambtenaren,
dat de gelegenheid waarnam, elk voor zijn dienst, een inspectiereis
te maken. De tournee omvatte aanzienlijk meer vaartijd dan inspectietijd;
dan werd er veel „ambtelijk" gebridged en kwamen de verhalen
achter de borrel los.
Resident Jansen, die lange jaren in de Molukken had doorgebracht
en een groot stuk van die ouwe tijd persoonlijk meegemaakt, daalde
dan in zijn herinneringen af en men kwam tot de conclusie, dat zijn
ouwe tijd werkelijk nog mooier was dan de tijd die wij beleefden.
Er was toen nog helemaal geen radiotelegraaf en de verbindingen
waren nog schaarser. Omdat iedereen toen maandenlang geheel op
zich zelf stond en maar deed wat hij het beste achtte, kon er veel
gebeuren dat in later tijden niet meer mogelijk zou zijn.
Een kapper uit Soerabaja bijvoorbeeld was op zijn nette gezicht gestrikt
om als gezaghebber te Hollandia op te treden. Het geviel dat er juist
een goede bootverbinding was en zonder veel omhaal werd de man
op zijn nieuwe standplaats afgezet.
Hij keek eens in zijn kas en bevond dat die vrijwel leeg was. Dat was
natuurlijk geen bezwaar, daarvoor hef je belastingen. Dat was dit
jaar nog niet geschied en ieder betaalde blijmoedig.
Spoedig was de bodem van de geldkist weer zichtbaar. Alweer geen
bezwaar; daarvoor hef je belasting! Het was de tijd van de paradijsvogeljacht
en ieder verdiende goed geld. De Chinezen en Ternatanen
keken er helemaal niet van op. Deze keer was het natuurlijk voor de
gezaghebber, de „toean skebber". Hij was een geschikte baas en ze
gunden hem dat extraatje best. Ieder betaalde blijmoedig.
Toen de toean skebber echter voor de derde maal in enige maanden
met een aanslag kwam, raakte men toch gealarmeerd; de toean skebber
hoefde tenslotte niet inééns rijk te worden. Men tuigde een zeilprauw
op en voer fluks — wat men in die tijd fluks noemde — naar Ambon,
waar weliswaar veel door de vingers werd gezien maar waar men,
zelfs voor Nieuw-Guinea, toch nog wel waarde hechtte aan redelijke
integriteit der ambtenaren.
Het bleek niet zo erg te zijn als men vreesde. De gezaghebber-kapper,
die voor zijn nieuwe vak nooit de geringste opleiding had gehad,
meende dat hij daar zo'n beetje als souverein vorst zat en dus voor
zijn eigen geldmiddelen diende te zorgen. Van kasaanvulling en zo
had hij nog nooit gehoord; dies de belastingheffingen. De man had
echter elke cent in zijn kasboek, dat hij waarschijnlijk in de kapperszaak
ook bijhield, verantwoord.
24