Untitled - Papuaerfgoed.org

5000 zeer aan de lage kant is. Overal waren sporen van bevolking te
zien. Weliswaar dikwijls op grote onderlinge afstanden, doch men
bedenke dat deze vlakte 15.000 km2 groot is. Bovendien bouwt deze
bevolking uiterst kleine en onooglijke huisjes, die gemakkelijk onder
de bomen verborgen blijven voor een waarnemer in een snel bewegend
vliegtuig.
Op een 20 km ten Zuidwesten van de Batavia-versnellingen zag ik
plotseling midden in het bos een, aan de dakbedekking te zien, gloednieuw
sacraal huis staan. Klaarblijkelijk hoorde dit gebouw thuis bij
de Mamberamostammen, aangezien sacrale huizen bij de Meervlaktebevolking
niet bekend zijn. Het is zeer wel mogelijk, dat het met opzet
in het bos was gezet om de ligging geheim te houden, doch tientallen
kilometers in de omtrek kon ik geen spoor van bewoning meer ontdekken.
Aangezien sacrale huizen alleen door mannen bewoond worden
en ook alleen door mannen worden gebouwd, moeten hier toch
enige tientallen mannen minstens aan gewerkt hebben en moeten
er dus ook vele gezinnen bij deze gemeenschap hebben behoord, die
zeker niet op zulke grote afstanden van dit sacraal huis kunnen hebben
verbleven.
Trouwens, het vliegtuig openbaart meer geheimen. In de zuidelijke
kustvlakte zag ik op vele plaatsen, dat de bevolking kampongs had
gebouwd op een honderd meter afstand van de rivieroever, terwijl het
terrein en de begroeiing aan de rivier volkomen intact waren gebleven.
De bevolking doet dit waarschijnlijk om zijn aanwezigheid
niet te verraden aan koppensnellende vijanden, doch ook het bestuur
kan hier tientallen jaren voorbij varen zonder maar het flauwste idee
te krijgen van de ligging der bevolkingscentra.
Een typisch voorbeeld is ook het tuintje op de foto's 24 en 25. Op de
achtergrond slingert zich de rivier, maar niets verraadt de aanwezigheid
van mensen. Op de van dichtbij genomen foto ziet men dan
bovendien nog, dat hier, verloren midden in het oerwoud, een tuintje
wordt gevonden, dat blijk geeft van deskundigheid. De bedden zijn
zelfs in contourbebouwing aangelegd. Toch ligt dit tuintje meer dan
150 km van de naastbijzijnde bestuursvestiging en het is zeker, dat
de landbouwers nog nimmer met blanken in aanraking zijn geweest.
Hoe het in werkelijkheid gesteld is met onze kennis der zuidelijke
kustvlaktebevolking, werd wel zeer duidelijk gedemonstreerd door de
reeds eerder vermelde ontdekking van rond 10.000 zielen door de
paters Verschueren en Meuwese in 1948, op een betrekkelijk klein
stuk van die vlakte. Er zijn daar in „The Devil's Own Country" nog
vele van die stukken, waar nog nimmer een blanke de voet zette en
waar even goed als aan de Juliana-rivier duizenden mensen kunnen
wonen. Maar ook afgezien van grotere concentraties staat het vast, dat
over de gehele kustvlakte verspreid, in de bossen en de ontoegankelijke
moerassen, nog vele mensen wonen. Observaties uit het vliegtuig, waar
men geen twee minuten uit het raampje kan kijken of men ziet sporen
42