PDF Land van Herle

Het archiefwezen van Heerlen
in het verleden
Onderstaand artikel is het "1e stuk" van het verslag 1943-1947 van de
Gemeentelijke Oudheidkundige Dienst, indertijd nog geheten Dienst
van het Archief en Museum.
Wegens de er in vervatte gegevens en beschouwingen wordt het - zij
het enigszins ingekort en aangepast- in dit nummer van "Het Land van
Herle" opgenomen.
Het is niet de bedoeling geweest het artikel tot op de dag van heden
bij te werken. Het schrijven van de geschiedenis van het archiefwezen
van Heerlen nà 1947 zou een nuttig vervolg op dit " Je stuk" zijn.
Belangrijkheid der archieven
De redaktie
Overtuigd van het belang van de archieven voor de geschiedschrijving
en om een objektieve bron van kennis ter beschikking te stellen, heeft
de Nederland se wetgever in 1918 besloten tot afkondiging van de
Archiefwet (staatsblad 3 7 8), waarvan de betekenis in de Memorie van
Toelichting als volgt wordt gemotiveerd: " ... Het belang eener goede
regeling van de rijksarchieven werd reeds gedurende langen tijd algemeen
erkend; de archieven van de plaatselijke besturen evenwel worden
menigmaal nog beheerd op eene wijze, geenszins geëvenredigd aan
hunne beteekenis. Want deze archieven ook hebben bijkans altijd groote
waarde voor de kennis van rechten van overheid en particulieren en
dikwijls vindt men er bovendien nog belangrijk materiaal voor de bestudeering
van algemene en plaatselijke geschiedenis, voor de kennis
van maatschappelijke toestanden in vroeger tijdperken, voor het goed
begrip van menig onderwerp op het gebied van kunst- en rechtsgeschiedenis".
Indien wij deze regeringsbeoordeling toepassen op het Heerlense
archiefbezit, mogen wij met voldoening vaststellen, dat, hoewel vele
stukken van hun bijbehorende registers, liassen, dossiers en charterverzamelingen
zijn afgedwaald, het resterend gedeelte studiemateriaal
levert over de opneming van Heerlen via het oude Brabant (Brussel)
in het huidige Nederlandse staatsverband. Er is gestreden om het bezit
van deze streek tussen de Rijnlandse en Brabantse adel en steden, wat
Heerlen tot fort in het geheel van de Ahr-Hochstadense, daarna van
de Brabantse verdedigingslinie heeft gemaakt (13e-14e eeuw) en het
35