PDF Land van Herle

kan nog niet romaans genoemd worden. Het zal integendeel van een
langwerpige basilicale structuur zijn geweest met horizontaal aangebracht
plafond.
Naar de mening van De Moreau komt het verschijnsel van een oostelijk
aangebracht transept op het platteland herhaaldelijk voor. Ten aanzien
van Voerendaal zullen van een transept-constructie wel geen
muur- of grondsporen te vinden zijn. Evenals de kerkjes van Holset,
Nyswylre en Wahlwylre zal de Voerendaalse nieuwe kerk eenbeukig
zijn geweest met langwerpig of rechthoekig schip. Een smaller en
lager gebouwtje, aansluitend op het schip, op rechthoekig grondplan,
diende als priesterkoor. Een halfcirkelvormige absisafsluiting is niet
aanvaardbaar. De lichtval werd verkregen door het aanbrengen van
kleine rondboog-venstertjes aan weerszijden in de muur van het schip.
Alhoewel het verschijnsel van een crypte typisch Maaslands is en nog
wel rond 1050 is ontstaan, mogen we deze constructie ten aanzien van
V oerendaal als uitgesloten beschouwen. Van ornamentiek is ook hoegenaamd
geen sprake geweest, hoogstens blindboogjes rond de vensters
als omlijsting aangebracht. Het Maaslands plattelandskerkje droeg
overwegend een streng karakter, ook al in verband met de soort van
zware bouwsteen, die men bezigde. De kerk zal n.l. uit Kunrader
steen gebouwd zijn, waarvoor de onregelmatige gele steenblokken var:
verschillend formaat aan de toren, die nog gedeeltelijk uit 1049 dateert,
pleiten. Zoals in de Maasgouw van 1949 is gepubliceerd, moet het nog
aanwezige rechthoekig afgeschuind dakprofiel der Voerendaalse kerk
eveneens als één der 11de eeuwse bouw-karakteristieken beschouwd
worden.
Besluit
Wat moet het een feestelijk gebeuren zijn geweest in ons landelijk
Voerendaal van die dagen! Van de kerkwijding van St. Remigius te
Reims op 2 oktober 1049 weten we, dat er een ontzaglijke menigte
toegestroomd was tot uit Spanje en Engeland toe. De paus moest zich
in de late :r:ond in gezelschap van slechts 2 kapelaans ongemerkt naar
een vlak bij de kerk gelegen huis begeven, omdat het te vrezen was,
dat er anders geen doorkomen aan zou zijn. In het landelijk Voerendaal
zal het wellicht rustiger toegegaan zijn, al zullen vanuit onze bisschopsstad
Luik en vanuit het nabijgelegen Aken alsmede vanuit het
eigen Heerlener land een stroom van mensen naar Voerendaal getrokken
zijn om van dit unieke schouwspel ooggetuigen te kunnen zijn.
Hierbij zal deze eenvoudige stoet met luisterrijk gezelschap - want
zoiets konden de middeleeuwers wel improviseren - de "via lapide
strata", de anno 1150 reeds zo genoemde straatweg van Aken naar
Heerlen, gevolgd zijn om via Heerlerbaan en Kruisstraat-Valkenburgerweg
in Kunrade te arriveren. Heerlen-Voerendaal zijn hiermede de
enige Nederlandse gemeenten, die de passage vice-versa van deze uitzonderlijke
stoet hebben beleefd. De paus moet n.l. blijkens zijn itinerarium
weer naar Aken teruggekeerd zijn. Hij nam immers vanuit
75