Annotatie inzake bevoegdhedenovereenkomst, nakoming en ... - Akd

AB 2011/298 ab rechtspraak bestuursrecht
ming voor de fasen 2 en 3. Wanneer de Provincie
— op basis van juiste informatie van de Gemeente
over het bouwplan — reeds voor fase 1 geen
verklaring van geen bezwaar zou hebben afgegeven
(hetgeen volgens Etam c.s. ‘zeer wel denkbaar’
was geweest), zou reeds dan geen vergunning
voor fase 1 zijn verleend en zou de overeenkomst
op grond van art. 5.8 zijn ontbonden. Etam
c.s. zouden in dat geval hun heil elders hebben
gezocht, zonder dat zij onnodige kosten zouden
hebben gemaakt. Aan dit betoog komt volgens
Etam c.s. ook en juist betekenis toe als de overeenkomst
zou moeten worden uitgelegd zoals het hof
in de rov. 5–7 heeft gedaan, omdat Etam c.s. dan
weliswaar geen aanspraak kunnen maken op
(schadevergoeding ter zake van de onmogelijkheid
van) zelfstandige, grootschalige kantoorontwikkeling,
maar was ‘zeer wel denkbaar’ geweest
dat door het intreden van de ontbindende voorwaarde
de door Etam c.s. geleden (andere)
schade, zoals ter zake van de investering in een
‘te duur’ gebouw en/of verhuizing, alsnog naar
een andere locatie, goeddeels achterwege was
gebleven.
3.49 In de stukken van de feitelijke instanties
waarnaar het subonderdeel (in voetnoot 21) verwijst,
wordt steeds een verband gelegd tussen de
beweerdelijk valse opgave van de Gemeente en de
bouwvergunning die Etam c.s. aldus konden verkrijgen
enerzijds, en de indruk die daardoor bij
Etam c.s. werd gewekt met betrekking tot de
realiseerbaarheid van de (volgens hen) ‘overige
overeengekomen ontwikkelingen.’ 32 .Hetisniet
onbegrijpelijk dat het hof het verwijt dat de Gemeente
Etam c.s. met de (dankzij een beweerdelijk
valse opgave mogelijk gemaakte) bouwvergunning
in een uitzichtloze situatie heeft gelokt,
in het bijzonder heeft betrokken op de door Etam
c.s. veronderstelde maar later niet realiseerbaar
blijkende mogelijkheid van grootschalige kantoorontwikkeling
ten behoeve van derden. Evenmin
is onbegrijpelijk dat het hof heeft geoordeeld
dat aan dat verwijt het belang is komen te ontvallen
met de uitleg van de overeenkomst volgens
welke Etam c.s. hoe dan ook niet tot de bedoelde
grootschalige kantoorontwikkeling bevoegd waren.
Voor het betoog dat Etam c.s. ook en juist
belang hebben bij hun verwijt voor het geval de
32 Zie bijvoorbeeld de inleidende dagvaarding onder 28 en de
conclusie van repliek onder 38, maar ook de memorie van
grieven onder 71, waarin weliswaar wordt gesproken van een
‘veel te duur gebouw’, maar voorzien van de toevoeging ‘op een
locatie zonder het overeengekomen toekomstperspectief en
zonder mogelijkheden van het genereren van gerechtvaardigd
verwachte winsten op de rest van het bedrijventerrein. Door de
tekortkomingen in de nakoming van de Overeenkomst c.q.
onrechtmatig te handelen in de procedure van de totstandkoming
van de bouwvergunning, heeft de Gemeente dus schade
berokkend aan Etam (...)’.
overeenkomst zou moeten worden uitgelegd
zoals het hof heeft gedaan, vermeldt het onderdeel
geen vindplaatsen in de stukken van de feitelijke
instanties.
Het onderdeel kan daarom niet tot cassatie
leiden.
4. Conclusie
De conclusie strekt tot verwerping van het cassatieberoep.
Noot
1. Nakoming van een bevoegdhedenovereenkomst.
In dit arrest formuleert de Hoge Raad enige
hoofdregels voor de beantwoording van de vraag
wanneer de bestuursrechter dan wel de burgerlijke
rechter bevoegd is om kennis te nemen van
geschillen over de nakoming van een bevoegdhedenovereenkomst.
Wanneer de wederpartij
van de overheid nakoming wenst van de uit een
bevoegdhedenovereenkomst voortvloeiende verplichting
tot het nemen van een bepaald voor
bezwaar en beroep vatbaar besluit, dient zij de
bestuursrechtelijke rechtsgang te volgen. Voor
het verkrijgen van schadevergoeding wegens
wanprestatie is de burgerlijke rechter evenwel
de bevoegde rechter; dat er bij de bestuursrechter
andere mogelijkheden zijn om om schadevergoeding
te verzoeken — bij een gegrond beroep bij de
bestuursrechter op de voet van art. 8:73 Awb dan
wel via de weg van het uitlokken van een zelfstandig
schadebesluit — doet hieraan niet af. Het
is een belangrijk arrest, al was het maar omdat er
tot nu toe relatief weinig jurisprudentie over dit
vraagstuk voor handen was. In het bijzonder blijkt
uit dit arrest de (betrekkelijk geringe) betekenis
van de leer van de formele rechtskracht, met als
gevolg enige samenloop in rechterlijke competenties.
2. Rechtskarakter bevoegdhedenovereenkomst.
Bevoegdhedenovereenkomsten zijn een
bijzonder soort overheidsovereenkomsten. Een
bevoegdhedenovereenkomst is een overeenkomst
waarin een bestuursorgaan aangeeft op
welke wijze het een hem toekomende publiekrechtelijke
bevoegdheid (wel of niet) zal gaan
uitoefenen. Een wezenlijke eigenschap van bevoegdhedenovereenkomsten
is dat de uitvoeringshandelingen
die het bestuursorgaan ter
zake verricht het karakter van een (al dan niet
appellabel) besluit in de zin van art. 1:3 Awb
kunnen hebben.
In de bestuursrechtelijke literatuur wordt de
bevoegdhedenovereenkomst vanwege haar object
— de publiekrechtelijke bevoegdheid — vrijwel
steevast als een publiekrechtelijke overeenkomst
aangemerkt, ter onderscheid van de pri-
1798 Afl. 40 - 2011 AB
PPMG_T1_AB_Pag. 0026