Annotatie inzake bevoegdhedenovereenkomst, nakoming en ... - Akd

AB 2011/298 ab rechtspraak bestuursrecht
van een zogenoemde bevoegdhedenovereenkomst,
zoals ook het onderdeel tot uitgangspunt
neemt. Een dergelijke overeenkomst heeft een
gemengd (privaatrechtelijk en bestuursrechtelijk)
karakter.
3.6.3 Wenst de wederpartij van de gemeente
nakoming van de uit een dergelijke overeenkomst
voortvloeiende verplichting tot het nemen van
het besluit, dan dient zij zich, na eventueel bezwaar,
tot de bestuursrechter te wenden (in geval
van een bestemmingsplan: langs de weg van beroep
tegen het goedkeuringsbesluit van een hoger
orgaan), als de rechter die bevoegd is ten aanzien
van het besluit. Dat geldt zowel in het geval dat
het toegezegde besluit niet genomen wordt (vgl.
art. 6:2 Awb), als in het geval dat de wederpartij
van oordeel is dat het door het bestuursorgaan
genomen besluit niet beantwoordt aan de overeenkomst.
In beide gevallen kan de wederpartij
door eventueel bezwaar en door de gang naar de
bestuursrechter, (trachten te) bewerkstelligen dat
het besluit waar de overeenkomst haars inziens
recht op geeft, alsnog genomen wordt.
3.6.4 Ter zake van een vordering tot schadevergoeding
wegens wanprestatie is de burgerlijke
rechter evenwel de bevoegde rechter. Dat geldt
ook in het zich hier voordoende geval dat de
wederpartij schadevergoeding wenst in plaats
van nakoming, welke keuze haar vrijstaat. De
wederpartij kan weliswaar bij de bestuursrechter
vernietiging van een naar aanleiding van de overeenkomst
genomen besluit vragen wegens strijd
met die overeenkomst, en in geval het beroep bij
de bestuursrechter gegrond is, tevens schadevergoeding
verzoeken op de voet van art. 8:73 Awb
dan wel een schadebesluit van het overheidslichaam
uitlokken. Maar deze mogelijkheid brengt
niet mee dat de burgerlijke rechter niet langer
bevoegd zou zijn kennis te nemen van een vordering
tot schadevergoeding wegens wanprestatie.
De bestuursrechter toetst immers niet of het
overheidslichaam toerekenbaar is tekortgeschoten
in de naleving van de verplichting die het bij
de overeenkomst op zich genomen heeft, maar of
er reden is het besluit te vernietigen wegens strijd
met de wet of met algemene beginselen van behoorlijk
bestuur, waaronder (indien de wederpartij
beroep op een overeenkomst doet) met
name het vertrouwensbeginsel. Die toetsing
wordt niet alleen bepaald door een uitleg van de
overeenkomst en een daarmee verband houdende
beoordeling van de gerechtvaardigdheid
van het vertrouwen van de wederpartij in de
totstandkoming van een besluit met een bepaalde
inhoud, maar ook door regels van publiekrecht en
door de in voorkomend geval bij het besluit betrokken
belangen van derden en het algemeen
belang. De vernietiging door de bestuursrechter
verplicht dan ook alleen tot vergoeding van de
schade die door de wederpartij door het vernietigde
besluit is geleden, niet tot die welke zij door
de gestelde wanprestatie lijdt. Bovendien is de
gang naar de bestuursrechter voor de wederpartij
die schadevergoeding wegens wanprestatie verlangt,
zonder zin in die gevallen waarin de bestuursrechter
niet toekomt aan een oordeel over
de door de wederpartij gestelde strijd met de
overeenkomst. Dat is bijvoorbeeld het geval als
de bestuursrechter het besluit vernietigt om een
andere reden dan strijd met de overeenkomst, of
als er een buiten de overeenkomst gelegen grond
bestaat waarom het besluit in stand kan of moet
blijven, bijvoorbeeld in verband met de belangen
van derden, of met algemene belangen die bij het
besluit betrokken zijn. Daarom kan de wederpartij
die schadevergoeding wenst wegens de nietnakoming
van een contractuele verplichting als
hier aan de orde, zich steeds onmiddellijk tot de
burgerlijke rechter wenden.
3.7 Het vorenstaande brengt mee dat de formele
rechtskracht van het besluit niet in de weg
staat aan de mogelijkheid dat de burgerlijke rechter
oordeelt dat het besluit niet beantwoordt aan
de overeenkomst.
De formele rechtskracht van dat besluit betekent
immers weliswaar dat het besluit voor
rechtmatig moet worden gehouden, maar niet
dat het overheidslichaam zijn verplichtingen uit
de overeenkomst is nagekomen.
3.8 De op het voorgaande gerichte klachten
van onderdeel 2.1 treffen derhalve doel. Het oordeel
van het hof dat de vordering van Etam c.s. tot
schadevergoeding wegens wanprestatie afstuit
op de formele rechtskracht van het bestemmingsplan
Oosterheem en van de door de gemeente
afgegeven bouwvergunningen in dat plangebied,
geeft blijk van een onjuiste rechtsopvatting. De
overige klachten van onderdeel 2.1 behoeven
geen behandeling.
3.9 Nu gegrondbevinding van onderdeel 2.1
in verbinding met onderdeel 2.6 tot vernietiging
van het bestreden arrest leidt, bestaat geen belang
bij behandeling van onderdeel 2.5.
3.10 Onderdeel 2.7 en onderdeel 3 behoeven
geen behandeling. Hetgeen daarin aan de orde
wordt gesteld met betrekking tot de uitleg van art.
5.4 van de overeenkomst, kan na verwijzing aan
de orde komen.
3.11 De in onderdeel 4 aangevoerde klachten
kunnen niet tot cassatie leiden. Zulks behoeft,
gezien art. 81 RO, geen nadere motivering nu die
klachten niet nopen tot beantwoording van
rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid
of de rechtsontwikkeling.
1778 Afl. 40 - 2011 AB
PPMG_T1_AB_Pag. 0006