herbestemming van wederopbouwkerken - 1meter98

Recommendations

Info

De Ark Het interieur en inventaris in de voormalige kerkzaal is behouden gebleven. De klokkentoren, de indeling van het pand zoals de kerkzaal op de eerste verdieping en de hellende glazen pui in de kopgevel zijn karakteristieken van deze voormalige wijkkerk. Doordat de ruimte die de kerk biedt voor zijn nieuwe functie ontoereikend was, is er veel bijgebouwd. Aan elke gevelzijde zijn uitbreidingen gerealiseerd. Wellicht zijn er aan het bouwvolume meer uitbreidingen toegevoegd dan het ontwerp van architect Wiegcher Kramer kon verdragen. Als voordeel van deze herbestemming kan wel worden aangedragen dat door bijgebouwen het interieur van de kerkzaal in oorspronkelijke staat kon worden behouden. Elimkerk De status als gemeentelijk monument heeft bijgedragen aan een zorgvuldige aanpak van de herbestemming van deze kerk. Dit heeft geleid tot handhaving van de originele stalen kozijnen. Door de vide is de lichtwerking in de kerkzaal beleefbaar. Het originele kerkinterieur is door een eerdere herbestemming helaas verdwenen. 5.3 Overzicht bevindingen functie kunst, cultuur en amusement fig. 5.3: functiegroep kunst, cultuur en amusement. (auteurs, 2009) Goffertkerk De nieuwe functie behoudt letterlijk de oorspronkelijke functie van het gebouw. Naast de functie kerk hadden de nevenruimtes een sociale functie. Deze functie is in deze voormalige kerk in zijn huidige vorm doorgezet. Het bevat een wijkcentrum en kinderdagverblijf. Kerkelijke kunst in de vorm van een doopraam is na herbestemming in nieuw ontwerp geïntegreerd. 22 ONDERZOEK HERBESTEMMING VAN WEDEROPBOUWKERKEN Stefanuskerk De herbestemming tot ‘cultuurhuis’ met theaterzaal, geluidsstudio en kantoren heeft de oorspronkelijke structuur van de kerk niet aangetast. Reden hiervoor is dat de functies die deze kerk oorspronkelijk had, tegenwoordig vrijwel overeenkomen. Waar vroeger een kerkzaal was is nu een theaterzaal. Waar vroeger dienstruimten waren, zijn nu kantoren. Een theaterzaal vereist een grote ruimte, evenals de kerkzaal. De kantoren vereisen lichtinval en ventilatie, evenals de voormalige dienstruimten. Een ander sterk punt van deze herbestemming is het vinden van een functie waar vraag naar is. Er is in Utrecht een grote vraag naar ruimten waar jongeren kunnen optreden en zich creatief kunnen uiten. Hierin voorziet stichting ZIMIHC. Daarnaast voldoet dit gebouw in de vraag van creatieve, niet-commerciële instellingen naar huisvesting. Aangezien deze organisaties vaak weinig financiële middelen hebben, kunnen deze geen (dure) nieuwe huisvesting veroorloven. Pniëlkerk Waar de Pniëlkerk ooit zijn functie verloor heeft deze zijn oorspronkelijke plaats in de samenleving teruggewonnen: zowel als herkenningspunt, maar ook door een in te spelen op de veranderde bevolkingssamenstelling. Josephkerk Een tijdelijk functie is niet goed voor het onderhoud van een kerk. Het kan wel een periode overbruggen en de schade minimaliseren. Een functie als klimhal kan bijzonder goed worden ingepast in de vaak hoge ruimten. De oorspronkelijke waarden van de kerk blijven in dit geval bijzonder goed intact en bevorderen een unieke sfeer die in deze ruimte heerst. Een uniek voorbeeld van een goed passende functie: voormalige kerk wordt museum. Het kerkinterieur gaat hierdoor fungeren als museumstuk. Deze functie is erg geschikt voor zijn stedenbouwkundige locatie. De kerk ligt in een Nagele, de ‘museumstad’ gebouwd volgens functionalistische opvattingen van de 8 en Opbouw.
6. AANBEVELINGEN Aan de hand van de vooraf opgestelde functiegroepen ‘wonen’, ‘werken’ en ‘kunst, cultuur en amusement’ zijn de conclusies uitgewerkt. Alleereerst algemeen geformuleerd, daarnaast projectspecifiek geformuleerd per functiegroep. 6.1 Algemene aanbevelingen 1. De kerkgebonden roerende onderdelen lijken bij herbestemming niet te handhaven. Het blijkt niet altijd de stelregel te zijn. Bij de Nederlands Hervormde kerk in Ens is dit niet het geval. De inventaris zoals het orgel en enkele kerkbanken zijn hier namelijk nog aanwezig. 2. Doos-in-doos constructies zijn het meest geschikt voor herbestemming. Het levert bouwfysisch en bouwtechnisch vaak grote voordelen op ten opzichte van inbouw. Daarnaast is het een reversibele bouwkundige oplossing. 3. De beschermende status (gemeentelijk- of rijksmonument) van een kerk resulteert in vaak in succesvolle herbestemmingsopgaven. 4. Kunst is een essentieel onderdeel van wederopbouwarchitectuur. Behoud is essentieel en zou een uitgangspunt moeten zijn bij een herbestemmingsontwerp. Hier wordt in de praktijk niet altijd voldoende belang aan gehecht. 5. Grote kerken (kerken met meer dan 500 zitplaatsen) zijn veelal genoodzaakt om meerdere functies te huisvesten. Belangrijk is het om deze verschillende functies goed op elkaar af te stemmen. Een minder rendabele functie zoals een theater kan bijvoorbeeld worden gecompenseerd door kantoorhuur. 6. De klokkenstoelen blijven praktisch altijd behouden, het klokkenspel wordt daarentegen vaak verwijderd. Er zou moeten worden getracht deze bij herbestemming te behouden. 7. Aan de plaatsing van reclame-uitingen wordt niet altijd voldoende aandacht besteed. Uit respect voor het gebouw dient deze losstaand van het gebouw te worden geplaatst. 8. Uit het project in Ens blijkt dat er een markt voor is voor ‘museale’ herbestemming tot woningbouw. Voor vele kleine kerken kan dit een ideale oplossing bieden. 6.2 Aanbevelingen functie ‘wonen’ 9. Binnen de functie ‘wonen’ zijn er de meeste verschillen tussen projecten waargenomen. De Opstandingskerk in Baarn is voorzien van veertien appartementen, terwijl de Nederlands hervormde kerk in Ens is voorzien van één woning. Om de ruimtewerking van de kerk zoveel mogelijk intact te laten, zal de voormalige kerkruimte niet dicht moeten worden gebouwd. 10. Bij een woonfunctie levert daglichttoetreding vaak problemen op. Als de kerk is voorzien van een schuine kap, zullen daglichtopeningen hierin onvermijdelijk zijn. Hier heeft de voorkeur dat de openingen aan de niet-zichtbare zijde worden geplaatst en dakopbouwen zoals dakkapellen worden vermeden. Een geslaagd voorbeeld hiervan is de Opstandingskerk in Baarn. 11. Langskerken zijn vanwege de heldere stramienstructuur en rechthoekige vorm, ideaal voor appartementen. 6.3 Aanbevelingen functie ‘werken’ 12. Een uitvaartcentrum en een kerk liggen qua functie dicht bij elkaar. Hierdoor kunnen onderdelen vaak behouden blijven. In het geval van het uitvaartcentrum in Baarn kon hierdoor de kerkzaal in zijn huidige functie bruikbaar blijven. Ook het kerkelijke inventaris, met als uitzondering het orgel, is nog steeds aanwezig. 13. Een rouwcentrum dient voldoende parkeergelegenheid te hebben. Hierdoor is deze functie vrijwel alleen buitenstedelijk te huisvesten. (Pollman, 1995) 14. Door toepassing van een doos-in-doos constructie kan de ruimtewerking in een voormalige kerkzaal nog steeds aanwezig blijven. Voorbeeld hiervan is de Pius X kerk in Den Haag. 15. De gemeentelijke monumentenstatus heeft een positieve werking op het behoud en de uitvoering van een herbestemming. 6.4 Aanbevelingen kunst, cultuur en amusement 16. Een afgewogen keuze in een mix van functies verhoogd de kans op een rendabele herbestemming. 17. Een manier om de cultuurhistorische waarde volledig intact te laten is om er een museum van te maken. In de Sint Isodorus in Nagele is deze aanpak toegepast. 18. Kerken met een centraalbouw opzet, lenen zich door hun arenavorm erg goed voor culturele functies zoals een theater. Deze zijn minder geschikt voor woningen. ONDERZOEK HERBESTEMMING VAN WEDEROPBOUWKERKEN 23
Page 1 and 2: Afstudeerscriptie Herbestemming van
Page 3 and 4: VOORWOORD LEESWIJZER SAMENVATTING 1
Page 5 and 6: VOORWOORD Voor u ligt de afstudeers
Page 7 and 8: SAMENVATTING De prognose is dat de
Page 9 and 10: 2. THEORETISCH KADER 2.1 Kerkgenoot
Page 11 and 12: Langskerk In langskerken werd de di
Page 13 and 14: 2.3 Omvang van het probleem De secu
Page 15 and 16: 2.5 Functies van herbestemmingen Wa
Page 17 and 18: 2.5.3 Beleid van de overheid met be
Page 19 and 20: 4. METHODIEK In dit onderzoek worde
Page 21: 5. RESULTATEN 5.1 Overzicht bevindi
Page 25 and 26: 8. PROJECTCASUS 8.1 Keuze van proje
Page 27 and 28: fig. 8.5: Panorama in de kerkzaal,
Page 29 and 30: Dit leidde ertoe dat Fanchamps in 1
Page 31 and 32: 8.3.10 Bouwtechnische ontwikkelinge
Page 33 and 34: 8.5 Bouwtechnische analyse 8.5.1 De
Page 35 and 36: Beoordeling van de draagconstructie
Page 37 and 38: nieuw aan te brengen mortel. afbeel
Page 39 and 40: Dak In de huidige situatie is het d
Page 41 and 42: fig. 8.34 Variant C: glas aan buite
Page 43 and 44: Advisering keuzevariant Gezien de v
Page 45 and 46: 8.12 Conclusie functiekeuze Met ina
Page 47 and 48: 8.15 Ontwerpomschrijving Wellnessfu
Page 49 and 50: 8.16 Installatieconcept Het gehele
Page 51 and 52: fig. 8.52 theaterontwerp met een en
Page 53 and 54: 9. DISCUSSIE Het herbestemmingproce
Page 55: ‘Fancy fair te Nieuw-Einde is vol

herbestemming van wederopbouwkerken - 1meter98

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?