Achter de schermen - seksueelgeweld.info

misbruik van kinderen wordt duidelijk dat er niet één factor is die leidt tot het delictgedrag.
Allerlei factoren op psychosociaal en contextueel niveau kunnen in bepaalde gevallen leiden
tot fysiek misbruik van kinderen. De huidige stand van zaken in de literatuur over downloaders
laat vooral een blinde vlek zien op het gebied van de kindertijdervaringen, zoals
hechting en seksuele ontwikkeling, onderwerpen die blijkens empirisch onderzoek onder
hands-on delinquenten van belang zijn voor het verklaren van het delictgedrag. In feite is het
onderhavige onderzoek naar downloaders vooral beschrijvend en niet verklarend van aard.
Een uitzondering is het model van Taylor & Quayle (2003) dat op theoretische wijze het proces
inzichtelijk maakt van het ontstaan en voortbestaan van het internetdelictgedrag. Opvallend
aan dit model is dat het overeenkomsten vertoont met etiologische theorieën van
hands-on delicten. In dit verband kunnen het vierfactorenmodel van Finkelhor & Araji (1986)
en het biopsychosociale model van Marshall & Barbaree (1990) worden genoemd. Uiteraard
zijn er verschillen, maar die lijken vooralsnog gradueel te zijn en voornamelijk te worden bepaald
door het digitale aspect van het delictgedrag. De overeenkomsten springen namelijk
meer in het oog. Datzelfde geldt voor de ontwikkeling van typologieën van downloaders die
uitgaan van de motivatie (preferentieel of situationeel). Sommige downloaderstypologieën
voegen het internetgedrag in de breedste zin van het woord toe aan de beschrijving van
de kenmerken. Dit zijn gedragingen die uiteindelijk ook iets zeggen over de persoon van
de downloader en zijn motieven. Een en ander roept de theoretische vraag op in hoeverre
het digitale aspect van de problematiek (downloaden van kinderporno) niet meer dan een
uitingsvorm is van een onderliggende kern die de downloaders delen met de hands-on
delinquenten, althans bij een deel van de downloaders. Nader wetenschappelijk onderzoek
zou zich kunnen richten op de aanwezigheid van gemeenschappelijke (risico)factoren bij
hands-on daders en downloaders van kinderporno. Het ruime en zeer gevarieerde aanbod
aan kinderporno op het internet en de toegankelijkheid ervan zouden mogelijk als een
‘nieuwe’ situationele factoren kunnen worden aangemerkt, die overigens niet onderschat
mogen worden. Enerzijds omdat de downloaders zich tamelijk anoniem en ongestoord op
het internet kunnen begeven. Anderzijds vanwege het versterkende effect op de ontwikkeling
van seksueel afwijkende fantasieën door middel van conditioneringsprocessen. Naast
het wetenschappelijke belang van nader onderzoek kan ook de behandeling van downloaders
hiervan profi teren als duidelijker wordt in hoeverre downloaders te onderscheiden zijn
van hands-on daders en op welke gebieden zij echt een aparte groep vormen. Een zinvolle
verdieping zou zijn om verklarend onderzoek te koppelen aan empirisch gefundeerde typologieën.
Voornoemde theoretische bespiegelingen laten onverlet dat de huidige politiepraktijk
wordt geconfronteerd met een forse uitdaging: de aanpak van kinderporno op het
internet en degenen die dergelijke afbeeldingen op hun computer opslaan.
8.4 Implicaties voor de aanpak
In dit verkennende onderzoek is voornamelijk ingegaan op de vraagzijde van het kinderpornoverschijnsel
op het internet, ofwel de mannen achter de schermen. De aanbodkant
is beperkt aan de orde gekomen, slechts ter illustratie van de omvang van het probleem.
Niettemin vormt nu juist die aanbodkant een uitdaging voor opsporingsinstanties. Verschillende
bronnen tonen aan dat kinderporno op het internet een fors probleem is, dat bovendien
alleen maar toeneemt. De drempel om zich in te laten met kinderporno is erg
Antwoorden, implicaties en suggesties voor vervolgonderzoek 101