Achter de schermen - seksueelgeweld.info

misbruik zullen plegen, bijvoorbeeld omdat ze die stap niet kunnen of durven willen zetten.
Er is ook een groep downloaders die deze stap wel zet. Daarbij hoeft geen sprake te zijn van
een causaal verband tussen kinderporno en hands-on delicten. Eerder lijkt het zo te zijn dat
met name de mannen die de neiging of behoefte al hebben dat ook zullen doen. Het bekijken
van kinderporno is dan op te vatten als ‘brandstof’ of facilitator (wellicht te vergelijken
met de relatie tussen alcoholgebruik en geweldpleging).
Niettemin moet de impact van het downloaden en bekijken van kinderporno niet worden onderschat,
omdat het seksueel deviante fantasieën kan aanwakkeren en versterken. Er kan een
conditioneringseffect optreden door middel van masturbatie. Hierbij moet tevens het feit in
aanmerking worden genomen dat de sociaal geïsoleerde mannen in kinderpornonetwerken
als het ware een substituut hebben gevonden voor relaties in de offl ine-wereld. Door het deel
uitmaken van die netwerken kan een druk ontstaan om seksueel misbruik te plegen teneinde
uniek kinderpornografi sch materiaal te kunnen aanleveren. De ervaring van sommige respondenten
is dat bij huiszoeking bij hands-on plegers vaak kinderporno wordt aangetroffen.
Typen downloaders
Uit de literatuur blijkt dat downloaders geen homogene groep zijn; ze kunnen qua sociaaldemografi
sche kenmerken, kennis en vaardigheden, motieven, sociale positie en criminele
carrière verschillen. De typologieën zijn echter nog niet uitgekristalliseerd. Een onderscheid
dat ontleend is aan de indeling van hands-on misbruikers betreft de preferentiële plegers
aan de ene kant en de situationele daders aan de andere kant. Bij de eerste groep speelt
vooral de specifi eke voorkeur voor kinderen een rol in het downloaden en bekijken van
kinderporno. Bij de situationele daders zijn het vooral contextuele factoren die ertoe leiden
dat zij kinderporno downloaden. Zij hebben derhalve geen uitgesproken seksuele voorkeur
voor kinderen. De indelingen in typen zoals die in de literatuur worden beschreven, maakt
bij de meeste respondenten nog geen integraal deel uit van hun kennis over de problematiek
rondom de downloaders. De verschillende typen downloaders waarmee zij in hun werk
te maken hebben, lijken vooralsnog vooral de mannen te betreffen die uit nieuwsgierigheid,
verzameldrift of exclusieve voorkeur voor kinderen kinderporno downloaden. Bij de pedofi
elen lijkt de kans op fysiek misbruik van kinderen het grootst. Ook kunnen zij andersoortig
afwijkend online gedrag vertonen (bijvoorbeeld grooming).
8.2 Integratie van de bevindingen
Hieronder trachten we resultaten uit de literatuur en interviews met deskundigen te integreren
in een overkoepelend ontwikkelingsmodel. Op deze plaats willen we nadrukkelijk
stellen dat het model vooral is bedoeld als een eerste aanzet die op basis van nader onderzoek
aangevuld en verder verfi jnd kan én moet worden. Als uitgangspunt hebben wij de
genoemde aanleidingen of motieven genomen waarom mannen kinderporno downloaden.
Deze zijn, naar ons idee, bepalend voor de overige kenmerken en mogelijke ontwikkeling
van het (download)gedrag.
Op basis van de bevindingen uit dit onderzoek kunnen we voor het downloaden van kinderporno
drie aanleidingen/hoofdmotieven onderscheiden. De eerste is situationeel bepaald.
Mannen downloaden vooral uit nieuwsgierigheid en lust kinderporno. Een deel zal hier snel
mee stoppen, want het beeldmateriaal voldoet bijvoorbeeld niet aan de verwachtingen.
96 Achter de schermen