Revalidatieverpleegkundige - Verpleegkundigen & Verzorgenden ...

2 Positionering van de revalidatieverpleegkundige
2.1 Inleiding
Dit hoofdstuk geeft een beschrijving van de ontwikkeling van revalidatieverpleegkundigen en een
duiding van autonomie in handelen.
2.2 Ontwikkelingen binnen de revalidatieverpleegkunde
De revalidatieverpleegkunde is betrekkelijk jong. Na de Tweede Wereldoorlog en met name na de
polio-epidemie in 1956 nam de behoefte aan revalidatievoorzieningen toe. De
revalidatiegeneeskunde is afkomstig uit de Verenigde Staten en werd in Nederland in 1976 als
medisch specialisme erkend. De verpleegkundige differentiatie heeft geanticipeerd op deze
ontwikkelingen door kennis, inzichten en vaardigheden te ontwikkelen op het terrein van de
verpleegkunde binnen de revalidatiezorgverlening.
Ontwikkelingen, die van invloed zijn op de inhoud en vormgeving van de verpleegkundige
zorgverlening binnen landelijke revalidatiezorgprogramma’s zijn:
a. demografische ontwikkelingen: (dubbele) vergrijzing, multiculturele doelgroepen
en toename van langdurig chronische zieken
b. veranderend zorgvragersgedrag: zo bestaat er een groeiende hang naar zelfstandigheid,
individualisering en informatiebehoeftes, tevens neemt de mondigheid en koopkracht van
de zorgvrager toe
c. toename in behandelmogelijkheden: met name door medisch-technologische en
farmacologische ontwikkelingen
d wijzigingen in de sociale wetgeving, waardoor de zorgvrager een grotere eigen
verantwoordelijkheid draagt bij ziekte en arbeidsongeschiktheid.
2.3 Autonomie in het handelen
De revalidatieverpleegkundige is een zelfstandig werkende beroepsbeoefenaar, zowel in mono-,
multi- als interdisciplinair verband. Zij is in staat zonder directe aanwijzingen van derden,
gespecialiseerde zorg te verlenen aan zorgvragers met revalidatiezorgvragen en behoeften.
Eenduidigheid over autonomie in handelen van de revalidatieverpleegkundige is er nog niet. De
autonomie wordt mede bepaald wordt door de organisatorische en medische context waarbinnen
zij functioneert. Een belangrijk aspect daarbij is het afstemmingsvraagstuk tussen medisch
specialisten (revalidatiearts), management van de verpleegafdelingen en de
revalidatieverpleegkundige.
De beroepsorganisatie Nederlandse Beroepsvereniging Revalidatie Verpleging (NBRV) en de
beroepsgroep revalidatieverpleegkundigen onderzoeken evidence based- en best practiceresultaten
rond de meerwaarde van de verpleegkundige in revalidatiezorgprogramma’s. Deze
gegevens zijn van belang om een optimale vorm van verpleegkundige revalidatiezorg te vinden.
De praktijk heeft inmiddels bewezen, dat naarmate het takenpakket en de
eindverantwoordelijkheden van de revalidatieverpleegkundige uitbreiden, ook haar expertise zich
verder ontwikkelt. Daarbij dient overigens een onderscheid gemaakt te worden tussen hoog- en
laagcomplexe zorgsituaties: de revalidatieverpleegkundige bezit competenties en expertise om met
name binnen hoogcomplexe revalidatiezorg te functioneren, interventies te plegen en collega’s te
begeleiden bij het uitvoeren van laagcomplexe zorgverlening.
De revalidatieverpleegkundige maakt gebruik van (inter)nationale ontwikkelingen rond zorgvragers
met revalidatiezorgbehoeften, ontstaan als gevolg van aangeboren en verworven ziekte en trauma.
Deze kennis vergaart zij door middel van bij- en nascholing, het lezen van vakliteratuur,
netwerkbijeenkomsten, lidmaatschap NBRV, deelname aan werkgroepen van de NBRV
beroepsorganisatie en de deelname aan (inter)nationale congressen.
In de revalidatieverpleegkundige beroepspraktijk komen risicovolle handelingen of voorbehouden
handelingen voor. Deze zijn protocollair vastgelegd en beschreven in autorisaties.
9