MemoRad 2012-4 - Nederlandse Vereniging voor Radiologie

32
MEMORAD
diversen
Stralenhygiëne en praktische aspecten
van reizen in de ruimte
Een grote Nederlandse bank trakteerde
ca. 300 medici onder haar klanten begin
november 2012 op een prachtige
presentatie van Neerlands tweede ruimtereiziger,
arts-kosmonaut André Kuipers.
Uit zijn pakkend verhaal over zijn
jarenlange opleiding, met druk werkschema
op meerdere locaties in vooral
Duitsland, Rusland, Kazachstan en de
VS, bleek ook de grote impact op zijn
privé-leven. Tijdens de lancering bevindt
de kosmonaut zich urenlang onbeweeglijk
in een redelijk stevig kuipstoeltje,
zodat inname van NSAID’s,
vooraf ter voorkoming van kramp en
pijn in spieren en pezen, geen overbodige
luxe bleek.
De bemanning van het ruimtestation als ‘pilots of the Caribbean’.
K I J K o o k o p w w w . r a d i o l o g e n . n l
andré Kuipers.
Vanwege de gewichtsloosheid trainde men in
het ruimtestation zo’n 2,5 uur per dag met
vacuümsystemen resp. op gaspatronen gebaseerde
systemen, ter vervanging van gewichten
om de spiermassa enigszins op peil te hou-
den. Eelt onder de voeten verdween tijdens
de 190-daagse ruimtereis en werd vervangen
door eelt aan de voetrug, vanwege het gebruik
van steunen waarin men de voeten moet
schuiven om her en der de positie te kunnen
stabiliseren. Ook op het toilet, waarin het zuigsysteem
ervoor zorgt dat men zichzelf tijdens
defecatie niet lanceert en besmeurt.
Na de reis was Kuipers volgens DEXA-metingen
ca. 9-11% botmassa kwijt. Standaard is de
revalidatietijd na een ruimtereis ongeveer gelijk
aan de verblijftijd in de ruimte.
Door verplaatsing van volume worden extremiteiten
dunner en zwelt het gelaat, bij afname
totaalvolume met ca. 1,5 liter (‘chicken
legs’ en ‘puffy face’) .
Iets wat Kuipers niet expliciet vermeldde is
dat veel ruimtereizigers na terugkeer tijdelijk
lijden aan flinke pijnklachten in de onderrug,
wat geweten wordt aan atrofie van lage rugspieren.
Evenals radiologen vangen ruimtereizigers
meer straling dan de gemiddelde aardbewo-