MemoRad 2012-4 - Nederlandse Vereniging voor Radiologie

De toekomst van de Radiologie
matthieu rutten
corry den rooyen
gerrit jager
Het nieuwe opleiden vraagt veel van
medisch specialisten. Behalve medisch
geschoold en bedreven in de moderne
competenties moeten zij ook thuis zijn in
de nieuwe regelgeving m.b.t. de nieuwe
opleidingseisen. Er zijn veel nieuwe
toetsinstrumenten, niet alleen om de
individuele aios te begeleiden, maar
ook om de kwaliteit van de opleiding te
objectiveren. Dit artikel is geschreven om
andere opleiders een idee te geven hoe
zij middels professionele ondersteuning
hun weg kunnen vinden in al deze
vernieuwingen.
Samenspel tussen opleiding
en leerhuis
Tot enige jaren geleden kon je als opleider
zonder al te veel expliciete verplichtingen de
arts in opleiding tot medisch specialist (aios)
opleiden tot medisch specialist. Veel zaken
werden impliciet opgepakt, en al doende (met
uiteraard de nodige onderwijsmomenten)
leerde de aios het vak. Met de modernisering
van de opleiding, die 1 januari 2011 haar beslag
kreeg, veranderde dit aanzienlijk. Het opleiden
van aios moet explicieter en meer planmatig
worden aangepakt. De opleider wordt in toenemende
mate regisseur van de opleiding:
faciliteren, afstemmen, organiseren, etc. Daarnaast
moet de opleidingsgroep aantoonbaar in
de opleiding participeren. Toetsen, portfolio’s,
competenties, leermiddelen, bekwaamheidsniveaus
– een willekeurige greep uit datgene
wat op ons afkomt. Dit, alsook het werken aan
de kwaliteit van de opleiding met Set-Q (Systematic
Evaluation of Teaching Qualities), D-rect
(Dutch Residents Educational Climate Test),
EFFECT (Evaluation and Feedback for Effective
Clinical Teaching) en zelfevaluatie vraagt van
opleider en opleidingsgroep een bezinning op
hun wijze van opleiden en extra inspanningen.
Hoe kun je dit als opleider en opleidingsgroep
goed oppakken zonder de weg kwijt te raken?
Vragen die je als opleider en opleidingsgroep
daarbij stelt zijn: wat moet ik allemaal anders
en extra gaan doen; hoe doe ik dat en hoe past
dit in de steeds drukker wordende praktijk van
alledag; hoe wordt de aios actief en gaat zelf
meer sturen op de inhoud en kwaliteit van zijn
opleiding, etc. Als opleider wil je professioneel
opleiden, maar moet je, zeker in de beginfase,
daarin dan ook professioneel ondersteund
worden.
Hoe hebben wij dit in het Jeroen Bosch Ziekenhuis
in een samenspel tussen opleiding en de
Jeroen Bosch Academie (JBA) opgepakt en dragen
we er zorg voor dat ‘de trein’ op het goede
spoor rijdt en blijft? Onze leidraden hierbij zijn:
professioneel samenspel (deskundigheid), juiste
instrumenten en gepaste implementatiesnelheid
van deze instrumenten, zodanig dat we
overzicht en regie geven en houden over de
vele vernieuwingen!
Aan de hand van de implementatie van een
aantal instrumenten geven wij u in dit artikel
een beeld hoe we dit samenspel hebben vormgegeven.
artikelen
Modernisering van de
opleiding: wat moet ik als
opleider gaan doen en
waar moet ik beginnen?
Om deze vragen te beantwoorden werden
door de onderwijskundige van de JBA de
opleider en plaatsvervangend (plv.) opleider
aan de hand van een quickscan 1 geïnterviewd.
Dit gaf de opleiding handvatten voor
het regisseren van het vernieuwingsproces.
Een halfjaar later is in het kader van het ontwikkelen
van een kwaliteitssysteem met de
opleider, plv. opleider en aios een zelfevaluatie
aan de hand van de kwaliteitsindicatoren
van de commissie Scherpbier gedaan.
Gaf de quickscan enig inzicht in wat er
vanuit de modernisering ontwikkeld moet
worden, de zelfevaluatie geeft de opleiding
inzicht in wat er zoal gevraagd wordt aan
veranderingen van organisatie en opleiding,
geeft per item aan wat de urgentie van
verandering is en bepaalt de koers waar het
naartoe moet. Deze puntsgewijze analyse
van verschillende opleidingsgerelateerde
onderwerpen is uitermate verhelderend en
soms ook confronterend. Het geeft namelijk
direct een goed inzicht in de sterke en
zwakke kanten van de opleiding. Hiermee
hebben we vervolgens een verbeterplan
opgesteld. De verschillende items zijn in
overleg geprioriteerd, de wijze van aanpak
werd bepaald, en vervolgens is een tijdspad
met evaluatiemomenten afgesproken.
Dit is uiteraard alleen nog bewustwording
op het niveau van opleider en plv. opleider.
De tweede stap is om te zorgen dat ook de
opleidingsgroep betrokken wordt bij dit
proces en zich ervan bewust wordt dat de
opleiding verandert. De meesten zijn nog
gewend om op te leiden volgens een meester/gezelstructuur,
met vooral aandacht
voor het medisch technisch handelen.
U
1 De quickscan is een vragenlijst die als interviewleidraad gebruikt is om op snelle wijze inzicht te krijgen in wat er binnen de opleidingsgroep bekend is over de modernisering en
hoe een aantal zaken wel of niet worden toegepast, zoals bijvoorbeeld het gebruik van toetsinstrument, competenties, etc.
J a a r g a n g 1 7 - n u m m e r 4 - 2 0 1 2 9