lesmap paradise now - Lessen in het donker

THEMATIEK
Het verhaal van PARADISE NOW speelt zich af tegen de achtergrond
van de Israëlische bezetting. Het is noodzakelijk om tijdens
de nabespreking van de film bij de leerlingen te toetsen naar hun
kennis over het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Enkele
punten zijn belangrijk om te vermelden en om ons een mening of
opinie te laten formuleren:
- Oorsprong van het conflict
- Gaza strook en Westelijke Jordaanoever
- Verschil tussen martelaars en collaborateurs
- Wat zijn Joden/ Palestijnen?
- Veiligheidsmuur
- Hamas
- Belang van water
POLITIEK & GESCHIEDENIS
De situatie in Israël en de Palestijnse gebieden sleept al decennia
lang aan en is een complex kluwen van politieke en geschiedkundige
feiten. We zetten in het volgende hoofdstuk kort
de feiten op een rij. Deze informatie is een handige leidraad bij
de film en de bespreking van de thematiek.
Het meest prominente thema uit de film is natuurlijk zelfmoordterrorisme.
Maar de wijze waarop de regisseur dit aanpakt is toch
wel uniek. Hij toont niet de gevolgen van een aanslag – wat wij hier
in het Westen te zien krijgen via het nieuws op televisie – maar wel
wat er aan zo’n aanslag voorafgaat.
Hij toont dat ze ook maar mensen zijn die leven en liefhebben
zoals iedereen. Hij portretteert ze niet als duivels of heiligen, maar
humaniseert ze. De film kreeg hierdoor heel wat kritiek, zowel van
de Palestijnse als van de Israëlische kant. Beide kanten vonden het
storend dat zelfmoordterroristen als mensen werden getoond. Voor
de Palestijnen was het storend dat ze geen martelaars of heiligen
werden genoemd, en Israëli waren niet akkoord dat Assad geen
duivels van ze maakte. Hijzelf rechtvaardigt zijn standpunt als volgt:
“Mijn antwoord is heel simpel. Ze zijn mensen of wij het willen of
niet. Bovendien is het een teken van onmacht als je zulke mensen tot
duivels uitroept. Het humaniseren van je vijand is het bewijs van een
sterk standpunt. Als je ze niet aankunt, ga je zeggen dat ze duivels
zijn - of heiligen. Ik ben sterk genoeg om deze mensen te humaniseren.
Ik kan ze aan, en behandel ze ook als mensen in de film.”
Wat even opmerkelijk is, is dat Assad geen mening geeft over wat juist
en wat niet juist is. “Ik denk dat Francis Ford Coppola met zijn film THE
GODFATHER de maffia ook niet heeft zitten goedpraten. Hij keek naar
de maffia, net zoals ik nu kijk naar het fenomeen terrorisme: met een
vergrootglas. Je kijkt naar een realiteit die bestaat, dus als je er een film
over maakt hoef je het ook niet goed te praten. Maar als persoon ben ik
tegen geweld, tegen elke soort geweld. Het nemen van andermans leven
is gewoon fout, dus vanzelfsprekend ben ik tegen terreurdaden, maar net
zoveel ben ik tegen de onderdrukking van de Palestijnen.”
In PARADISE NOW maken we kennis met de leefwereld van de
twee hoofdrolspelers, Khaled en Saïd. De twee vrienden werken in
een garage en hebben verder een saai en uitzichtloos leven. Op het
eerste zicht lijken ze geen zelfmoordterroristen, maar je krijgt snel
enkele persoonlijke motieven te zien die aanzetten tot die actie.
Die beweegredenen lijken niet strikt politiek of religieus.
Het meest aanwezige is het gevoel van machteloosheid dat ze
kennen tegenover de bezetting. De Palestijnen in de bezette gebieden
moeten zich houden aan de regels die worden opgelegd door
Israël. De meeste Palestijnen hebben dan ook het gevoel dat hun
leven geleid wordt door anderen, waardoor ze zelf geen grip op hun
leven krijgen. Saïd zegt zelf letterlijk dat hij maar éénmaal Nabloes
heeft kunnen verlaten, omdat hij ziek was en geopereerd moest
worden. De twee vrienden voelen dat dit de enige en ultieme actie
is die ze nog kunnen ondernemen.
22 23