KBC Institutional Fund - Febelfin - Duurzame producten

Een beleid van (bijna) gratis geld en andere niet-conventionele maatregelen
De Fed, de Amerikaanse centrale bank, heeft zijn beleidsrente al heel vroeg in de crisis verlaagd.
Sinds december 2008 bedraagt die een symbolische 0,25%. De Europese Centrale Bank wachtte
veel langer met het verlagen van de rente. De ECB deed er ook veel langer over en keerde in de
periode van april tot juni 2011 tijdelijk op zijn stappen terug. Vandaag hanteert de ECB een tarief van
1,00%.
Een vuistregel stelt dat het ongeveer zes maanden duurt voor een renteverlaging een positief effect
heeft op de reële economie. Na ongeveer achttien maanden zijn de effecten uitgewerkt. Het was dus
niet verwonderlijk dat de Fed naar andere middelen greep. Hij intervenieerde rechtstreeks in de
obligatiemarkten en kocht op grote schaal schuldpapier op in een poging ook de langetermijnrente
laag te houden. Veel later en schoorvoetend volgde de ECB het voorbeeld van de Fed. Door het
losbarsten van de eurocrisis had de ECB overigens geen andere keuze.
Onrustige obligatiemarkten
De toegenomen conjunctuurtwijfels en de aanslepende eurocrisis stuurden vanaf maart 2011 de
Amerikaanse en de Duitse obligatierente lager. De oplopende inflatie en de ratingverlaging van de
Verenigde Staten hadden daar nauwelijks of geen impact op. In 2012 werd die beweging voortgezet.
Op 1 juni bereikten de Amerikaanse en de Duitse tienjaarsrente dieptepunten van respectievelijk
1,45% en 1,15%.
Obligatieportefeuilles werden op grote schaal herschikt. Schuldpapier van in opspraak geraakte
Europese overheden werd gedumpt, internationale garanties ten spijt, en gearbitreerd voor Duits
papier. In de loop van 2012 waren Spaanse overheidsobligaties het marktsegment dat het meest
geviseerd werd. Het Belgisch-Duitse renteverschil had soms ook te lijden onder de spanningen
binnen de eurozone. De tijd dat België tegen Duitse voorwaarden geld kon lenen, is al lang voorbij.
De hoge staatsschuld, de problemen in de financiële sector, de onevenwichtige financiering van de
federale en regionale taken, het gebrek aan een maatschappelijke consensus over een duurzame
austeriteitspolitiek, de middelpuntvliedende krachten van de communautaire verhoudingen: redenen
genoeg om buitenlandse beleggers wantrouwig te maken. Het resulteerde in een Belgisch-Duits
renteverschil dat op 25 november 2011 piekte op 365 basispunten. De voorbije zeven maanden lijkt
de storm te luwen. Op het einde van de verslagperiode stelden obligatiebeleggers zich tevreden met
een premie van 160 basispunten voor het Belgische risico.
De gezondheid van de Europese banken is nauw verbonden met de eurocrisis. Vlagen van
pessimisme over de uitzichtloosheid van de europroblemen en vlagen van optimisme over een
ultieme en radicale doorbraak zorgden voor vlagen van paniek en opluchting over de solvabiliteit van
de Europese banken. Dat vertaalde zich op zijn beurt in heel wispelturige bewegingen bij de
rentevoorwaarden waaraan de banken zich konden financieren op de interbankenmarkt. Ook de
rentepremies voor niet-financiële debiteuren hadden te lijden onder de vrees voor het kredietrisico.
Dat die debiteuren meestal ijzersterke balansen konden voorleggen, werd niet in rekening gebracht.
Kortom, in de voorbije maanden konden de credit spreads wel fors inkrimpen, maar bleven ze toch
onredelijk hoog.
Elke reservemunt heeft zijn problemen
In een jaar waarin de EMU een existentiële crisis doormaakte en het einde van de euro meermaals
werd aangekondigd, was er voor de EUR/USD-wisselkoers niet meer volatiliteit dan in andere jaren.
De euro noteerde eind juni 2012 2,3% lager tegenover de Amerikaanse dollar dan eind 2011.
Natuurlijk heeft de dollar ook zijn problemen. Het imago van de wereldreservemunt had te lijden
onder QE2, beschouwd als pure monetaire financiering van begrotingstekorten, die onverantwoord
hoog opliepen. De politieke impasse waarin het begrotingsdebat verzeild was geraakt, ondermijnde
ook het vertrouwen.
De perifere Europese munten, zoals de Noorse kroon en vooral de Zwitserse frank, dienden wel als
vluchtmunten en apprecieerden sterk tegenover de euro. De Zwitserse centrale bank voelde zich
genoodzaakt in de wisselmarkten te interveniëren. De heel nadrukkelijke opmars van de yen in de
voorbije jaren is gestuit. De Japanse munt blijft noteren op een niveau dat in de voorbije twintig jaar
maar zelden werd opgetekend. De Chinese renminbi had midden 2010 zijn binding aan de dollar
opgegeven, maar in de voorbije twee jaar bleef de opwaardering beperkt tot een luttele 6%.