Henk Sollie - Boekje Pienter

De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) is van oudsher een organisatie die diende
als tegengewicht voor het Warschaupact. Echter, sinds het einde van de Koude Oorlog is de NAVO
zich gaan aanpassen aan nieuwe veiligheidsdreigingen. Na de terroristische aanslagen in 2001 in de
Verenigde Staten zijn onstabiele staten hoog op de veiligheidsagenda gekomen en dat heeft er toe
geleid dat de NAVO zich is gaan richten op het bevorderen van stabiliteit en democratie in zowel
gebieden binnen als buiten (‘out of area’) haar verdragsgrenzen. Zo voert zij hedentendage vredes- en
stabilisatieoperaties uit op de Balkan en in Afghanistan, waarin opbouw/hervorming van de
veiligheidssector, en daarmee de politie, een belangrijk onderdeel is. 66 Rationale achter dit beleid is
dat ‘in een steeds kleinere en in toenemende mate onderling afhankelijke wereld, men veiligheid niet
langer [kan] gelijkstellen aan de veiligheid van het eigen grondgebied. Dat is een veel te enge definitie
van veiligheid. Er kan alleen enige orde en veiligheid in de wereld van vandaag bestaan, als de
transatlantische gemeenschap de verantwoordelijkheid neemt om op te treden waar dit nodig is’,
aldus de secretaris-generaal van de NAVO De Hoop Scheffer. 67
Een vierde institutioneel kader waarin Nederland participeert, is de Organisatie voor Veiligheid
en Samenwerking in Europa (OVSE). 68 Deze veiligheidsorganisatie richt zich op drie terreinen, te
weten politiek-militaire zaken, economie en milieu, en mensenrechten. Dit betekent, op het gebied van
het politiek-militaire terrein, dat zij onder andere ontwapeningsprogramma’s opzet en uitvoert en zich
bezig houdt met terrorismebestrijding, conflictpreventie en de hervorming van lokale krijgsmachten en
politiekorpsen. In het kader van ‘policing’ initieert de OVSE verschillende soorten missies waarin
politieadviseurs lokale politiekorpsen bijstaan op zowel het strategische, tactische als operationele
niveau om daarmee politiekorpsen te ontwikkelen die volgens de wet en democratische principes
opereren waarbij verantwoordelijkheid (‘accountability’) en responsiviteit belangrijke waarden zijn. Om
dergelijke activiteiten te kunnen ontplooien, heeft de OVSE een speciaal organisatieonderdeel
opgericht, te weten de ‘strategic police matters unit’. Doel van dit politiebeleid is ‘to improve the
protection of participating States from risks and challenges posed by transnational and organized
crime, by trafficking in drugs, arms and human beings, failure to uphold the rule of law and by human
rights violations.’ 69 Landen waar de OVSE missies uitvoert danwel heeft uitgevoerd, zijn onder andere
Kroatië, Kosovo, Servië en Georgië. 70
3.2 Nederlandse beleid aangaande politieopbouw en hervorming
In bovenstaande paragrafen is beschreven hoe de Nederlandse krijgsmacht zich, sinds eind jaren ’80,
in toenemende mate is gaan toeleggen op het uitvoeren van vredesmissies alsmede de institutionele
kaders waarin dit plaatsvindt. De reden voor deze beschrijving is dat vredesmissies en de
internationale samenwerkingsverbanden, uitzonderingen daargelaten, de context vormen waarin
inheemse politieopbouwactiviteiten uitgevoerd worden. In deze paragraaf zal beschreven worden
welke strategie door de Nederlandse krijgsmacht gehanteerd wordt met betrekking tot inheemse
66 Zo is Nederland in NAVO-verband een ‘lead nation’ in de Afghaanse provincie Uruzgan, waar het ‘provincial reconstruction
team’ bijdraagt aan de opbouw van het Afghaanse politiekorps (zie: http://www.nato.int/ issues/isaf/index.html).
67 In: NAVO kroniek, no. winter 2006 (http://www.nato.int/docu/review/2006/issue4/dutch/contents.html).
68 Deze organisatie is in 1995 ontstaan als opvolger van de Conferentie over Veiligheid en Samenwerking in Europa (CVSE)
welke is opgericht in 1975. De OVSE bestaat uit 56 lidstaten uit Europa, Centraal Azië en Noord-Amerika en is daarmee de
grootste regionale veiligheidsorganisatie in de wereld (www.osce.org).
69 Bron: website OVSE: http://www.osce.org/activities/13046.html.
70 De Nederlandse bijdrage aan de OVSE bedraagt, zowel financieel als personeel, tussen de 3,5 en 4,5 procent van het totaal
(Decision no. 704, The scales of contributions for 2005-2007, november 2005).
____________________________________________________ Opbouw en hervorming van inheemse politiekorpsen
Ervaringen van de Nederlandse krijgsmacht na 1989 54