Henk Sollie - Boekje Pienter

De veiligheidssector speelt een belangrijke rol in het wederopbouwproces van fragiele staten. Immers,
zo stellen de beleidsnotities ‘Aan elkaar verplicht’ (2003), ‘Sterke mensen, zwakke staten’ (2003) en
‘Wederopbouw na gewapend conflict’ (2005), vrede, veiligheid en stabiliteit zijn noodzakelijke
voorwaarden voor duurzame ontwikkeling. Door de veiligheidsinstituties in een dergelijke staat te
professionaliseren en daarmee een stabiele omgeving te creëren, hebben
ontwikkelingswerkzaamheden een betere kans van slagen. 75 In het licht van deze ontwikkelingen is de
inzet van de Nederlandse krijgsmacht verbreed. Zo worden militairen, naast hun bijdrage in militaire
operaties, steeds meer ingezet in het kader van de opbouw danwel hervorming van lokale
veiligheidssectoren (al dan niet) onder de noemer ‘Security Sector Reform’. 76
Security Sector Reform (SSR) 77
‘Onder Security Sector Reform wordt verstaan de ontwikkeling van democratische,
professionele en effectieve veiligheidsstructuren opdat burgers hun leven in veiligheid en
vrijheid kunnen doorbrengen en interne conflicten op geweldloze manier binnen het
staatsbestel worden opgelost. Het gaat om het tot stand brengen van een goed
functionerende veiligheidssector onder politieke controle. De hervorming van de
veiligheidssector moet worden bezien in samenhang met de hervorming van andere
sectoren in een maatschappij. Hierbij kan worden gedacht aan de hervorming van
openbare bestuursorganen, het parlementaire systeem, de rechterlijke macht, maar ook
het belastingssysteem en het banksysteem.’
In het kader van inheemse politieopbouw en -hervorming betekent dit dat Nederland het betreffende
land voorziet van financiële en materiële middelen en/of dat zij menselijke capaciteit ter beschikking
stelt, zoals trainers en deskundigen, voor de begeleiding en uitvoering van opbouw/hervormingstaken.
Zodoende nemen Nederlandse militairen deel aan politiemissies, welke van een civiel-militair karakter
zijn, om lokale politiekorpsen te adviseren, op te leiden en te trainen middels mentoring en monitoring.
Vooral militairen van de Koninklijke Marechaussee worden uitgezonden om dergelijke taken uit te
voeren. 78 De reden waarom dit onderdeel van de Nederlandse krijgsmacht deze taken uitvoert, is
omdat zij een politieorganisatie met een militaire status is, wat inhoudt dat zij binnenlandse
politietaken uitvoert en de rechtspositionele mogelijkheid tot uitzending heeft. 79 Om bij te dragen aan
dergelijke politiemissies is onder andere de Brigade Buitenland Missies opgericht welke bestaat uit
302 functionarissen van de Koninklijke Marechaussee, en maakt Nederland deel uit van de European
Gendarmerie Force (EGF) – dit samenwerkingsverband tussen verschillende Europese landen levert
75 Daarbij wordt overigens opgemerkt dat zonder sociaal-economische ontwikkelingen dergelijke inspanningen vruchteloos zijn.
Veiligheid en ontwikkeling worden namelijk als wederzijds beïnvloedende aspecten gezien: ‘wederopbouw [kan] niet effectief
plaatsvinden en duurzaam zijn in een situatie van voortdurende onveiligheid. Aan de andere kant kunnen politieke stabiliteit en
veiligheid ook niet gerealiseerd worden zonder merkbare vooruitgang in de levensomstandigheden van de plaatselijke
bevolking.’ (Wederopbouw na gewapend conflict, 2005:21).
76 Om uitvoering aan SSR-beleid te geven is onder andere een SSR-pool opgericht, welke uit deskundigen op het gebied van
de veiligheidssector bestaat. Zie Sonius (2007) voor een uitvoerige beschrijving over zowel het SSR-beleid als de SSR-pool.
77 Bron: Notitie ‘Wereldwijd dienstbaar’ (2007:8).
78 Bron: Notitie ‘Inzet politie en Koninklijke Marechaussee bij internationale civiele politieoperaties’ (2000).
79 De wettelijke taken van de KMar zijn vastgelegd in artikel 6 van de Politiewet, namelijk a) het waken voor de veiligheid van de
leden van het Koninklijk Huis, b) de uitvoering van de politietaak ten behoeve van Nederlandse en andere strijdkrachten, c) de
uitvoering van de politietaak op luchthaven Schiphol en andere luchthavens en de beveiliging van de burgerluchtvaart, d) de
verlening van bijstand en samenwerking met de politie, e) de uitvoering van de politietaak op plaatsen onder beheer van de
Minister van Defensie, alsmede de beveiliging van de ambtswoning van de Minister-President, f) uitvoering van de bij of
krachtens de Vreemdelingenwet 2000 opgedragen taken (Mobiel Toezicht Vreemdelingen), g) de bestrijding van
mensensmokkel en van fraude met reis- en indentiteitsdocumenten, h) het verrichten van veiligheidswerkzaamheden ten
behoeve van de Nederlandse Bank N.V.
____________________________________________________ Opbouw en hervorming van inheemse politiekorpsen
Ervaringen van de Nederlandse krijgsmacht na 1989 56