dominee Sjouke Rijper - van Sjouke Rijper

Het leven van dominee Sjouke Rijper
Rond 19:00 uur gaat de beruchte Amersfoortse politieagent Diederik
Lutke Schipholt (foto links/ hij zou later door het verzet geliquideerd
worden) samen met rechercheur der Politieke Dienst Willem
Dissevelt in burger op pad. Ze worden vergezeld door de
landwachters (hulpagenten) Piet Frima, Gijsbert van Spankeren,
Willem Vergouwe, Piet van der Zon, die ook allen die avond het
uniform thuisgelaten hebben. De landwachters verklaren na de
oorlog dat bij Lutke Schipholt een tip zou zijn binnengekomen dat de Rijpers een radio bezaten,
zonder vergunning en dat zij daarover “provocerend optraden”. Maar het lijkt er op - gezien de
omvang van de operatie - dat de politie meer wist. Het stel verzamelt die avond bij Van
Spankeren die in de buurt van het huis van de Rijpers woont. Ze laten de fietsen daar staan en
gaan te voet naar het adres dat naar hun zeggen gemakkelijk is te herkennen aan de witte
vlaggenstok in de voortuin. Van Spankeren stelt zich stilletjes op in de achtertuin van het huis
om eventuele vluchters op te vangen.
De Rijpers luisteren op dat moment in de achterkamer naar de
Engelse radio. Rond 20:10 uur wordt er aangebeld. Zachtjes
aangebeld, verklaart Anna, zodat de familie denkt dat het hun
contactpersoon Rudolf Koopmans is van de Groep Max. Frans
Rijper doet open en ziet een groep mannen in burger staan. Hij
denkt dat ze gestuurd zijn door Koopmans en neemt de vijf mannen,
zonder een woord met hen te wisselen, mee de voorkamer in, waar
verder niemand is. Lutke Schipholt speelt het spel mee en spreekt een paar minuten met Frans.
Hij vraagt
of het niet gevaarlijk is om zo maar mensen binnen te laten. Waarop Frans
nietsvermoedend antwoordt: “Als jullie fout waren, waren jullie nu al een lijk geweest”.
Frima zegt later dat hij op dat moment dacht dat hij in de val was gelokt. “Toen ik dat hoorde,
wenste ik dat ik er alvast maar weer levend uit was, temeer daar ik aan het geroezemoes van de
stemmen horen kon dat de achterkamer vol mensen zat”, verklaart hij.
Sjouke, Anna en de kinderen zijn in de achterkamer ook in de veronderstelling
dat Frans met een
contact uit het verzet praat. Frans vertelt de mannen dat in de kamer ernaast naar de Engelse
radio wordt geluisterd. Volgens Frima maakt Lutke Schipholt “een einde aan de komedie” door
zijn wapen te trekken en Frans te sommeren zijn handen omhoog te doen. Frima fouilleert Frans
en ontdekt tot zijn verbazing dat hij geen wapen draagt. Piet van der Zon trekt de schuifdeur naar
de achterkamer open een schreeuwt luidkeels: ‘Handen omhoog!’ Het gezin krijgt de lopen van
pistolen op zich gericht. Volgens Van der Zon is het gezin verbijsterd. Sjouke, Anna en de
kinderen reageren in eerste instantie stomverbaasd, bijna lacherig. Na een tweede bevel
realiseren ze dat het menens is. Frans wordt de achterkamer ingeduwd waar zijn handen met een
stuk touw worden gebonden. Klaas herkent onmiddellijk Piet Frima. Hij heeft bij hem in de klas
gezeten en was destijds notabene met hem bevriend.
Omdat vaststaat dat de Rijpers een radio bezitten en de
onderduiker Henk van Dijk huisvesten,
belt Van Spankeren bij een nabij wonende landwachter met de Feldgendarmerie. De overige
landwachters beginnen het huis te doorzoeken. Ondertussen wordt er gevloekt en getierd tegen
Frans Rijper. Volgens Frima had Lutke Schipholt hem wijsgemaakt dat Frans de moordenaar van
zijn vader was, de hoge NSB-er Joannes Frima. “We zullen jou wel eens krijgen,” schreeuwt
Frima. “Als je de waarheid niet zegt, zal ik je naar De Schothorst brengen.” Hij doelt op de
modelboerderij in Hoogland waar zijn vader enkele weken geleden was geliquideerd. Later blijkt
dat Frans daarmee niets van doen had.
Frima geeft zijn wapen aan Vergouwe die
nu twee pistolen op het gezin richt. Terwijl de familie
met de handen in de nek staat, trekt Frima de bijbels van dominee Rijper uit de boekenkast en
Print van conceptversie d.d. 20 november 2010
© Sj. A. Rijper
27