dominee Sjouke Rijper - van Sjouke Rijper

Het leven van dominee Sjouke Rijper
gooit die op de grond. Sjouke vraagt hem er wat behoorlijker mee om te gaan omdat ze hem
heilig zijn. Frima reageert met hoongelach. “Als jullie Christenen waren, dan moesten jullie
allang aan het Oostfront zitten.”
Drie kwartier na het begin van de inval, omstreeks 21:00 uur, arriveert de gealarmeerde
Feldgendarmerie (Duitse militaire politie). Zij horen het verhaal van de landwachters aan en
nemen Frans, Klaas en onderduiker Henk van Dijk per auto mee voor verhoor naar de
Ortkommandantur aan de Regentesselaan te Amersfoort. Stabsfeldwebel Jonas ondervraagt hen.
Ook landwachter Lutke Schipholt is daar aanwezig. Hij slaat bij dit verhoor één van de jongens
in het gezicht.
De daaropvolgende uren wordt het huis verder overhoop gehaald. Al die tijd staan de Rijpers,
inclusief de ziekelijke
Sjouke, die slecht ter been is en kampt met een liesbreuk, met de handen
in hun nek. In een schuilplaats in een kledingkast van Sjouke worden een helm, een bajonet, een
handgranaat en twee koppelriemen gevonden. Ook treffen de landwachters in de woning kaarten
van het spoor aan, volgens hen bedoeld om te bepalen waar springlading moet worden
aangebracht om spoorwissels op te blazen. Verder vinden ze illegale pamfletten. Na drie uur
worden de overigen van het gezin afgevoerd .
In de koude, donkere novemberavond lopen Sjouke (60) en Anna (58) met zes van hun nog
thuiswonende kinderen onder begeleiding van drie
landwachters in een rij door Amersfoort: (op
de foto v.l.n.r.) Theo (16), Mien (20), Jo (23),
[Frans (18) was al afgevoerd], Henk (15),
Trijntje (21) [Klaas (22) was al afgevoerd] en
Johan (17). Het wordt een wandeling van de
Bosboomstraat naar het voormalige
politiebureau aan de Utrechtsestraat 53 dat
dienstdoet als W.A. Bankwartier, het
hoofdkwartier van de Landwacht. Ze brengen
met z’n allen de nacht door in een grote
afgesloten ruimte onder bewaking van
Amsterdamse landwachters.
Op basis van wat namen en adressen
uit een gevonden notitieboekje van Klaas Rijper doet de
landwacht
die nacht invallen op meerdere adressen. Deze actie loopt uit op een fiasco, want geen
van die personen is via de Rijpers in verband te brengen met illegaliteit.
Omstreeks 04:00 uur in de nacht komt Frima de ruimte van het politiebureau
binnen met een
lantaarn
in z’n ene hand en een pistool in z’n andere. Het gezin wordt in een open vrachtauto met
enkele andere arrestanten naar concentratiekamp Amersfoort gebracht. Op die vrachtauto, in de
vrieskou, worden ze herenigd met Klaas, Frans en onderduiker Henk van Dijk, die alle drie
geboeid zijn. Klaas had de avond ervoor in de gauwigheid geen jas kunnen aantrekken en maar
één schoen. Een van de dochters geeft hem een sjaal. Anna spreekt kort met hen. De jongens
zeggen dat Frima hen verdenkt van de moord op zijn vader. Ze staan doodsangsten uit, net als de
overige gezinsleden. In Kamp Amersfoort worden ze, gescheiden naar sekse, over de
bunkercellen verdeeld. Het zijn 22 betonnen cellen in een gebouw dat er vanaf de buitenkant
uitziet als een gewone barak.
De dag na de overval, vrijdag 17 november, in de schemering van omstreeks 17:00 uur, gaan Piet
Frima
en Piet van der Zon terug naar het huis van de Rijpers, naar eigen zeggen om de radio op
te halen. Ze besluiten Bosboomstraat 15 aan een nog grondiger onderzoek te onderwerpen.
Onder het bed van de dochters Jo en Mien vinden ze diverse wapens; volgens Frima twee
stenguns en een karabijn. De dochters hadden er geen weet van.
Print van conceptversie d.d. 20 november 2010
© Sj. A. Rijper
28