Non-Hodgkin Lymfoom - UZ Gent

info voor de patiënt
Non-Hodgkin Lymfoom
UZ Gent, Dienst Hematologie - Stamceltransplantatiecentrum

Inhoudsopgave
Inleiding p. 3
Non-Hodgkin Lymfoom p. 4
Symptomen p. 5
Diagnose p. 6
1 Klierpunctie p. 7
2 Beenmergonderzoek p. 7
3 Klierbiopsie p. 8
4 CT-scan (computertomografie)
van hals, borstkas en buik p. 8
5 PET-scan (Positron Emissie Tomografie) p. 9
6 NMR (Nucleaire Magnetische Resonantie) p. 10
7 Echografie p. 11
Behandeling p. 12
1 Chemotherapie p. 13
2 Radiotherapie p. 15
3 Immunotherapie p. 16
4 Stamceltransplantatie p. 17
Na de behandeling p. 19
Inleiding
U wordt onderzocht of behandeld voor een Non–Hodgkin Lymfoom.
U hebt hierover al uitleg gekregen van uw behandelende arts en van de verpleegkundigen.
Toch kan u nog met vragen blijven zitten.
Deze brochure geeft u meer informatie over de ziekte, onderzoeken en behandeling.
We hopen dat u hiermee alles beter zult begrijpen.
Het kan handig zijn als u deze brochure ook door mensen rondom u laat lezen,
zodat ook zij beter geïnformeerd worden over de aandoening.
Wanneer u vragen hebt, kan u altijd terecht bij uw behandelende arts en verpleegkundigen.
Zij staan klaar met de nodige informatie en bieden indien gewenst
emotionele ondersteuning.
Deze mensen zijn altijd bereid u bij te staan in de periode waarin u in ons ziekenhuis
opgenomen bent.
We wensen u alvast veel goede moed en sterkte in deze moeilijke periode.
2 Non-Hodgkin Lymfoon Non-Hodgkin Lymfoon 3

Non-Hodgkin Lymfoom
Non-Hodgkin Lymfoom is een vorm van kwaadaardige kanker ter hoogte van
de lymfeklieren.
Het lymfestelsel (lymfeklieren, lymfevaten en lymfe) vormt een belangrijk onderdeel
van het natuurlijke defensiesysteem van het lichaam tegen allerlei infecties.
In de lymfeklieren bevinden zich de slapende afweercellen, de B- en T-lymfocyten,
die geactiveerd worden als een “boodschappercel” een lichaamsvreemd
antigen presenteert dat de lymfocyten herkennen.
Door de abnormale groei van de lymfocyten (een soort witte bloedcellen) kunnen
deze niet goed meer functioneren. Hierdoor vermindert een deel van de afweer
tegen bacteriën en virussen. Het lichaam wordt dan vatbaarder voor infecties.
Non-Hodgkin Lymfoom ontstaat meestal in de lymfeklieren, maar de ziekte kan
ook ontstaan in het lymfeweefsel van maag– en darmkanaal, de longen, de lever,
de schildklier of ergens anders in het lichaam. Ook in het beenmerg kan de
ziekte aanwezig zijn.
Via de lymfevaten en het bloed kunnen de zieke cellen zich door het hele
lichaam verspreiden. In het beenmerg worden de voorlopers van alle bloedcellen
gevormd (dus ook de lymfocyten).
Er bestaan ongeveer 30 verschillende soorten Non-Hodgkin Lymfoom met elk
een verschillend verloop en een andere behandeling.
Over de oorzaken is weinig met zekerheid gekend. Van erfelijkheid zou geen of in
beperkte mate sprake zijn. Soms kan een infectie aan de oorzaak liggen.
Deze ziekte is niet besmettelijk.
Symptomen
De klachten van patiënten met Non-Hodgkin Lymfoom zijn zeer divers.
Kliervergroting is meestal het eerste symptoom. De meest voorkomende plaatsen
zijn de hals, de oksel of een van de liezen. De zwellingen zijn over het algemeen
niet pijnlijk, maar kunnen wel gevoelig zijn als erop gedrukt wordt.
Een Non-Hodgkin Lymfoom dat elders in het lichaam ontstaat geeft klachten
door beschadiging of zwelling van het orgaan waarin het lymfoom ontstaat.
Zo kan er maaglast optreden bij een maaglymfoom.
Behalve lokale verschijnselen kunnen er ook algemene symptomen aanwezig zijn:
• koorts
• vermagering en gebrek aan eetlust
• sterke vermoeidheid zonder aanwijsbare reden
• hevige transpiratie (vooral ’s nachts)
• veelvuldige infecties (ten gevolge van een verminderde weerstand)
4 Non-Hodgkin Lymfoon Non-Hodgkin Lymfoon 5

Diagnose
De arts verricht een algemeen lichamelijk onderzoek waarbij hij controleert
of de milt en de lever al dan niet vergroot zijn. Uw bloed wordt onderzocht.
Deze onderzoeken kunnen aanwijzingen geven over mogelijke oorzaken van de
klachten. Op basis van de uitslag van het bloedonderzoek kan verder onderzoek
nodig zijn en wordt er doorverwezen naar een hematoloog (= een specialist in
bloedziekten). Die zal dan verder onderzoek verrichten om de juiste diagnose te
stellen.
De diverse onderzoeken kunnen omvatten:
• klierpunctie
• beenmergonderzoek
• klierbiopsie
• CT-scan van hals, borstkas en buik
• PET-scan
• NMR
• echografie
1 Klierpunctie
Als u een gezwollen lymfeklier heeft, kan een punctie worden uitgevoerd.
Hierbij worden, met behulp van een dunne naald, weefselcellen en/of –vocht uit
een gezwollen lymfeklier opgezogen. Een punctie kan poliklinisch en meestal
zonder verdoving plaatsvinden. Het onderzoek kan worden uitgevoerd door een
hematoloog, chirurg, radioloog of patholoog.
Nadat de punctie is uitgevoerd, worden de cellen en/of het vocht onder de
microscoop bekeken en beoordeeld. Dit cytologisch onderzoek kan duidelijkheid
geven of de klachten al dan niet door iets anders dan kanker worden veroorzaakt,
bijvoorbeeld door een infectie.
Het duurt meestal enkele dagen voor de uitslag van het onderzoek bekend is.
2 Beenmergonderzoek
Gezien lymfoomcellen zich vaak nestelen in het beenmerg, is het nodig dat niet
alleen een punctie van beenmerg gebeurt, maar ook een stukje bot wordt genomen
(biopsie). Beide onderzoeken gebeuren op hetzelfde moment.
Eerst wordt de prikplaats op de bekkenkam (crista) of op het sternum (borstbeen)
met een injectie lokaal verdoofd. Daarna prikt de specialist met een speciale
holle naald tot in de beenmergholte om een kleine hoeveelheid beenmerg
op te zuigen. Dit veroorzaakt even een stekende pijn en meestal ook een eigenaardig,
trekkerig gevoel, zoals het stoten van de elleboog. De meeste patiënten
omschrijven deze pijn als een elektrische schok.
Het beenmerg ziet er bloederig uit. Dat is normaal.
6 Non-Hodgkin Lymfoon Echogeleide punctie van een halsklier
Non-Hodgkin Lymfoon 7

Dan wordt de naald geherpositioneerd en wordt een stukje bot losgemaakt.
Dat stukje bot moet losgewrikt worden, wat kort een onaangenaam gevoel geeft.
Het beenmerg en het stukje bot worden verder onderzocht.
3 Klierbiopsie
Om uit te maken of er sprake is van een Non-Hodgkin Lymfoom en om het type
te bepalen, is altijd een biopsie nodig. Dit houdt in dat een lymfeklier, al dan
niet volledig, verwijderd wordt, of dat er een stukje weggenomen wordt van het
aangetaste orgaan. Afhankelijk van de plaats waar de biopsie wordt genomen,
gebeurt dit onder plaatselijke of algemene narcose.
Bij een goed bereikbare klier wordt een naaldbiopsie gedaan: na een plaatselijke
verdoving maakt de chirurg of radioloog een klein sneetje vlakbij het aangetaste
orgaan en zuigt langs een holle naald een stukje weefsel weg om het te onderzoeken.
Met dit onderzoek is een definitieve diagnose mogelijk. Als wordt vastgesteld dat
de afwijking kwaadaardig is, is verdere behandeling nodig.
Een biopsie kan pijnlijk zijn, ook als die onder plaatselijke verdoving plaatsvindt.
De uitslag van het onderzoek is meestal binnen een week bekend.
4 CT-scan (computertomografie)
van hals, borstkas en buik
Een computertomograaf of CT-scan is een apparaat waarmee organen en/of
weefsels zeer gedetailleerd in beeld kunnen gebracht worden. Er wordt gelijktijdig
gebruikgemaakt van röntgenstraling en een computer.
Het apparaat heeft een ronde opening waar u, liggend op een beweegbare
tafel, doorheen wordt geschoven. Terwijl de tafel verschuift, maakt het apparaat
een serie foto’s (‘dwarsdoorsneden’) waarop telkens een ander deeltje van het
orgaan of weefsel staat afgebeeld. Die beelden kunnen aantonen of er sprake
is van een zwelling van de lymfeklieren en waar ze zich bevinden. Ook kan de
CT-scan informatie opleveren over de toestand van bijvoorbeeld de milt en de
lever.
Om duidelijke foto’s te kunnen maken, is het vaak nodig om een contrastvloeistof
in te spuiten.
Vóór het onderzoek krijgt u hiervoor middelen mee naar huis of ze worden toegediend
op de afdeling. Tijdens het onderzoek worden de contrastvloeistoffen
via een infuus in een bloedvat gespoten. Contrastvloeistof kan een warm en
weeïg gevoel veroorzaken. Sommige mensen worden er een beetje misselijk
van. Om ervoor te zorgen dat u hier zo min mogelijk last van heeft, kan het in
sommige situaties helpen om enkele uren vóór het onderzoek niet te eten en te
drinken. Dit is ook van belang voor de kwaliteit van het onderzoek.
5 PET-scan (Positron Emissie Tomografie)
De meeste kankercellen hebben een verhoogde stofwisseling, waarbij veel
suiker wordt verbruikt. Door aan suikermoleculen een radioactieve stof te koppelen
is het mogelijk om kankercellen via een PET-scan zichtbaar te maken.
Bij een Non-Hodgkin Lymfoom kan met de PET-scan worden aangetoond of
er op een verdachte plaats al dan niet een verhoogde stofwisseling is. Een verhoogde
stofwisseling duidt erop dat de ziekte op de verdachte plaats actief is.
Een PET-scan wordt ook ingezet om te bepalen in welk stadium de ziekte zich
bevindt en om na te gaan of de CT-scan niets ‘gemist’ heeft.
Als voorbereiding op de PET-scan is het belangrijk dat u minimum zes uur vóór
het onderzoek nuchter bent. Drinken is wel toegestaan, zolang de dranken geen
suiker bevatten.
8 Non-Hodgkin Lymfoon CT-scan
Non-Hodgkin Lymfoon 9

Meestal wordt de radioactieve stof via een ader in uw arm langs een infuus toegediend,
net zoals bij de CT-scan. Daarna wordt van u verwacht dat u enige tijd
stilligt. Deze voorbereiding vindt plaats in een aparte kamer.
Na ongeveer 30 minuten hebben de weefsels voldoende radioactieve stof opgenomen
om visualiseerbaar te zijn. Sneldelende kankercellen hebben meer radioactieve
stof opgenomen. De scanner kan dit in beeld brengen. Het scanonderzoek
duurt ongeveer 30 à 45 minuten. De camera wordt om u heen geplaatst.
Vlak voor het maken van de foto’s wordt u gevraagd te plassen omdat de hoeveelheid
radioactiviteit in de blaas het onderzoek zou kunnen verstoren.
Na het onderzoek is de radioactiviteit grotendeels uit uw lichaam verdwenen,
er is geen gevaar voor u of uw omgeving.
Tegenwoordig gebeurt vaak een PET/CT-scan waarbij PET en CT worden
gecom bineerd.
6 NMR (Nucleaire Magnetische Resonantie)
Hierbij wordt gebruik gemaakt van een sterk magneetveld, gecombineerd
met radiogolven en een computer. Er komt hier geen straling aan te pas.
De techniek maakt ‘dwars- of lengtedoorsneden’ van het lichaam zichtbaar,
waardoor organen nauwkeurig in beeld komen.
Tijdens dit onderzoek wordt u in een soort koker gelegd. Sommige mensen
ervaren het onderzoek daardoor als benauwend. Bij angst of problemen kan u
altijd op het belletje drukken dat we u meegeven.
Een NMR-apparaat maakt nogal wat lawaai. Om daar minder last van te hebben,
krijgt u een hoofdtelefoon. Via de intercom blijft er altijd contact bestaan
tussen u en de technieker/verpleegkundige, die tijdens het onderzoek in een
andere ruimte is. Een aantal patiënten krijgt tijdens het onderzoek via een infuus
in de arm een contrastvloeistof toegediend.
7 Echografie
Een echografie is een onderzoek met behulp van geluidsgolven.
Deze golven zijn niet hoorbaar, een computer zet de weerkaatsing (echo) van de
golven om en maakt organen en/of weefsels zichtbaar op een beeldscherm.
De echografie wordt soms gebruikt als aanvullend onderzoek om de grootte van
de lymfeklieren vast te stellen en om een nog beter beeld te krijgen van afwijkingen
in de lever en de milt, die met de CT-scan of NMR zijn gevonden.
Tijdens het onderzoek ligt u op een onderzoektafel. Nadat op uw huid een gel is
aangebracht, wordt daarover een klein apparaat bewogen dat geluidsgolven uitzendt
en de terugkaatsing ervan opvangt. De afbeeldingen op het beeldscherm
kunnen op foto’s worden vastgelegd.
Voor de patiënt is een echografie een niet-belastend, eenvoudig onderzoek.
10 Non-Hodgkin Lymfoon Non-Hodgkin Lymfoon 11

Behandeling
De meest toegepaste behandelingen bij Non-Hodgkin Lymfomen zijn:
• chemotherapie (behandeling met medicijnen die de celdeling van alle sneldelende
cellen remmen)
• radiotherapie (bestraling)
• immunotherapie (behandeling die gebruik maakt van de eigen afweer)
• stamceltransplantatie
Vaak krijgt u een combinatie van enkele van deze behandelingsmethoden.
De artsen stellen u een bepaalde behandeling voor op basis van:
• het stadium van de ziekte
• het type cellen waaruit het lymfoom bestaat
• de groeisnelheid van het lymfoom
• uw leeftijd en conditie
• uw persoonlijke wensen en omstandigheden
Doel van de behandeling
Wanneer een behandeling bedoeld is om genezing te bereiken, dan wordt dit
een curatieve behandeling genoemd.
Als de ziekte niet (meer) curatief kan behandeld worden, is een palliatieve behandeling
mogelijk. Deze behandeling is gericht op het remmen van de ziekte en/of
een vermindering van de klachten.
1 Chemotherapie
Chemotherapie is de behandeling van kanker met cytostatica. Dat zijn medicijnen
die schade toebrengen aan het genetisch materiaal (DNA) van sneldelende
cellen, waardoor de celdeling geremd wordt. Er zijn verschillende soorten
cytostatica die elk een eigen invloed hebben op het genetisch materiaal.
De medicijnen kunnen op verschillende manieren toegediend worden. Via het
bloed verspreiden zij zich door het lichaam en kunnen ze op vrijwel alle plaatsen
in uw lichaam kankercellen bereiken.
Bij de behandeling van een Non-Hodgkin Lymfoom zijn verschillende cytostaticakuren
mogelijk. De duur van de totale kuur kan variëren. Bij een intraveneuze
toediening wordt u voor de duur van de kuur opgenomen op de afdeling of komt
u naar de dagkliniek.
De behandeling is in de eerste plaats gericht op het bereiken van complete remissie.
Met ‘remissie’ bedoelen we dat er geen kankercellen meer aantoonbaar zijn.
Normaal worden de cytostatica gedurende een aantal dagen toegediend volgens
een vooraf vastgesteld schema.
Na deze periode volgt een rustperiode van een aantal dagen tot weken waarin
u geen cytostatica toegediend krijgt. Zo’n kuur wordt een paar keer herhaald.
De exacte kuur die bij u wordt toegepast, wordt uiteraard met u besproken door
uw arts.
Bijwerkingen
Cytostatica tasten alle sneldelende cellen aan, dus naast kankercellen worden
ook gezonde cellen aangevallen.
Hierdoor kunnen onaangename bijwerkingen optreden zoals verminderde eetlust,
misselijkheid, braken, haaruitval, darmklachten, vermoeidheid (door het
verminderd aantal rode bloedcellen) en een verhoogde kans op infecties (door
het verminderd aantal witte bloedcellen) en/of bloedingen (door het verminderd
aantal bloedplaatjes).
Een deel van de bijwerkingen kan bestreden worden met medicijnen. De bijwerkingen
verminderen meestal geleidelijk nadat de cytostaticatoediening is beëindigd.
Vermoeidheid en verminderde eetlust kunnen na de behandeling echter
nog lang aanhouden.
12 Non-Hodgkin Lymfoon Non-Hodgkin Lymfoon 13

Chemotherapie kan ook de vruchtbaarheid aantasten. Vooral voor vrouwen
schept dit problemen. Dit risico neemt toe naarmate een vrouw ouder wordt.
Voor de man
Chemotherapie kan het aantal zaadcellen en hun beweeglijkheid verminderen.
Dit kan leiden tot tijdelijke of blijvende onvruchtbaarheid. Bespreek mogelijke
gevolgen met uw behandelende arts. Wanneer u een kinderwens zou hebben,
kan u vooraf sperma laten invriezen.
Chemotherapie kan moeilijkheden geven bij het ontwikkelen van een erectie
en kan ook schade toebrengen aan de chromosomen. Daarom is het aan te
raden om voorbehoedmiddelen te gebruiken zodat een zwangerschap vermeden
wordt.
Voor de vrouw
Chemotherapie heeft een invloed op de eierstokken en kan de hormoonproductie
beïnvloeden. Dit kan leiden tot tijdelijke of blijvende onvruchtbaarheid.
Bespreek mogelijke gevolgen met uw behandelende arts. Of onvruchtbaarheid
optreedt en hoe lang de onvruchtbaarheid duurt, hangt van vele factoren af (type
en dosis van de chemotherapie en de leeftijd van de patiënt).
Chemotherapie kan menopauzale klachten geven zoals warmte-opwellingen
(‘vapeurs’) en vaginale slijmvliezen die veel droger zijn. Dit geeft op zijn beurt
een verhoogd risico op het ontwikkelen van blaasinfecties. Dergelijke infecties
moeten onmiddellijk behandeld worden. Ook kan de kans op osteoporose (botontkalking)
toenemen.
Afhankelijk van de toegediende cytostatica kan de menstruatie onregelmatiger
worden of geheel verdwijnen. Ook kunnen de bloedingen heviger worden.
Zonodig kan uw arts een anticonceptie voorschrijven om die bloedingen tegen
te gaan. Bij jonge vrouwen komt de menstruatie meestal terug op gang na de
behandeling, bij oudere vrouwen kan dit leiden tot een vervroegde menopauze.
Voor vrouwen die nog een kinderwens hebben, bestaat ondermeer de mogelijkheid
om de eierstokken hormonaal te beschermen door maandelijkse of driemaandelijkse
inspuitingen van hormonen die de eierstok “stilleggen”. Verder is
het mogelijk om eierstokweefsel in te vriezen vóór de chemotherapie start.
2 Radiotherapie
Radiotherapie of bestraling is een plaatselijke behandeling met als doel de
kanker cellen op die plaats te vernietigen.
Men kan de toestellen steeds beter afstellen, zodat vooral de kwaadaardige cellen
worden bestraald, maar er blijft toch ook steeds schade aan de omringende
gezonde cellen.
Kankercellen verdragen straling slechter dan gezonde cellen en herstellen er
minder goed van. Gezonde cellen herstellen zich over het algemeen wel goed.
Als radiotherapie bij een Non-Hodgkin Lymfoom wordt gegeven, gebeurt dat
gericht op de plaatsen waar het lymfoom actief is. Dit betekent dat het bestralingsgebied
van patiënt tot patiënt verschilt.
De totale bestralingsbehandeling duurt meestal drie tot vier weken. Meestal vindt
de bestraling vijf keer per week plaats. Dit aantal kan uiteraard verschillen en is
dus afhankelijk van het behandelingsschema dat de arts opgesteld heeft.
Bijwerkingen
Zoals gezegd, beschadigt de bestraling niet alleen kankercellen, maar ook
gezonde cellen. Daardoor kan u geconfronteerd worden met een aantal bijwerkingen.
Over het algemeen hebben patiënten tijdens de bestralingsperiode last van vermoeidheid.
Een ander veelvoorkomend probleem is een plaatselijke reactie van
de huid. Op de bestraalde plaats kan de huid er donker of roodverkleurd uitzien
en soms ontstaan blaren.
De meeste klachten die tijdens de behandelperiode ontstaan, verdwijnen meestal
enkele weken na de behandeling. De vermoeidheid kan echter nog een tijdje na
het beëindigen van de behandeling blijven.
Op de bestralingsafdeling krijgt u gerichte adviezen om zo weinig mogelijk last
te hebben van de bijwerkingen. Bestraling leidt tot onvruchtbaarheid, maar
enkel als de eierstokken of de teelballen in het gebied liggen dat bestraald moet
worden.
14 Non-Hodgkin Lymfoon Non-Hodgkin Lymfoon 15

3 Immunotherapie
Immunotherapie is een behandeling met medicijnen die gebruik maakt van het
eigen afweersysteem (immuunsysteem) om kankercellen te herkennen, aan te
vallen en te vernietigen. Het immuunsysteem is een verdedigingssysteem, dat
voornamelijk bestaat uit zeven soorten witte bloedcellen. Het verzet zich tegen
bacteriën, virussen en andere organismen die ons ziek kunnen maken.
Soms kan het immuunsysteem kankercellen onderscheiden van gewone,
gezon de cellen. Hierdoor zullen de kankercellen aangevallen worden en mogelijks
worden uitgeschakeld. Het komt helaas vaak voor dat kankercellen niet als
‘vreemd’ worden herkend, waardoor er geen afweerreacties opgeroepen worden.
Deze kankercellen ontsnappen dan aan het immuunsysteem.
Immunotherapie bij Non-Hodgkin Lymfoom bestaat uit het toedienen van
antilichamen die de bepaalde lymfeklierkankercellen herkennen. Die antilichamen
binden zich aan de kankercellen, die daarna worden gedood.
Aan antilichamen kunnen ook chemotherapeutische of radioactieve stoffen
gekoppeld worden, die het celdodend effect kunnen versterken.
De toediening gebeurt meestal via een infuus en neemt enkele uren in beslag.
Deze behandeling vindt normaal plaats in de dagkliniek.
Bijwerkingen
De belangrijkste bijwerkingen van immunotherapie treden op tijdens de toediening,
ten gevolge van een, al dan niet allergische, reactie op het antilichaam:
een algemeen verzwakt gevoel, koorts en een gedaalde of gestegen hartslag of
bloeddruk.
Allergische reacties kunnen optreden. Dit blijkt dan meestal bij de eerste of
tweede toediening. De allergie uit zich vooral in een lage bloeddruk en klachten
van kortademigheid.
Vóór elke toediening wordt een combinatie van drie producten gegeven om een
allergische reactie te vermijden. Van een van deze producten kan u slaperig
worden.
Mocht u toch nog allergisch reageren, wordt een bijkomend product toegediend.
Bij elke volgende behandeling krijgt u deze medicatie vooraf om te voorkomen
dat u nog allergisch zou reageren.
4 Stamceltransplantatie
Wanneer een gewone behandeling voor Non-Hodgkin Lymfoom niet voldoende
effect heeft of de kanker na verloop van tijd terugkomt, wordt aan bepaalde
patiënten een stamceltransplantatie aangeraden. Hierbij wordt vooraf een
bepaalde hoeveelheid stamcellen (moedercellen) bij de patiënt afgenomen,
en bewaard tot op het moment van de stamceltransplantatie.
Stamcellen worden meestal verkregen uit het bloed, soms moeten zij uit het
beenmerg worden gehaald. Om stamcellen vanuit het beenmerg naar het bloed
te brengen, kan eerst een medicijn toegediend worden, een zgn. groeifactor.
Door de groeifactor gaan stamcellen tijdelijk meer delen en worden ze ook losgelaten,
zodat ze in de bloedbaan terecht komen. Vervolgens worden de stamcellen
met een speciaal centrifugeapparaat uit het bloed gehaald.
Het afnemen van de stamcellen duurt twee tot vier uur en wordt meestal de
volgende dag herhaald totdat er voldoende stamcellen zijn verkregen. Indien
u hierover meer informatie wenst, zal de verpleegkundige u graag een aparte
brochure aanbieden.
De stamcellen worden bij u afgenomen op het moment dat u reeds een
behan deling hebt gehad en in remissie bent (geen meetbare ziekte meer).
Soms volgt dan eerst nog een behandeling vooraleer de transplantatie wordt
gepland.
Voor de transplantatie wordt u opgenomen op de isolatie-eenheid. U krijgt een
intensieve behandeling met cytostatica om zo veel mogelijk kankercellen te
vernietigen. U bent door deze behandeling tijdelijk erg vatbaar voor infecties.
Daarom is een zorgvuldige verpleging met maatregelen ter isolatie en ter voorkoming
van infecties noodzakelijk (bv. toedienen van antibiotica).
De stamceltransplantatie is nodig, omdat de vóór de transplantatie toegediende
zware cytostaticakuur ook het gezonde beenmerg voor een deel vernietigt, waardoor
er geen stamcellen meer zijn waaruit zich bloedcellen kunnen ontwikkelen.
Deze behandeling wordt hoofdzakelijk aangeboden aan patiënten met een
agressieve vorm van Non-Hodgkin Lymfoom. Niet iedereen komt dus voor deze
behandeling in aanmerking.
Na de cytostaticabehandeling krijgt u de eerder afgenomen stamcellen via een
infuus toegediend. Dit neemt ongeveer een half uur tot een uur in beslag. Het
duurt ongeveer twee weken totdat er zekerheid is of het beenmerg weer voldoende
bloedcellen aanmaakt. In die periode blijft u vatbaar voor infecties. Spe-
16 Non-Hodgkin Lymfoon Non-Hodgkin Lymfoon 17

ciale zorg blijft dan ook noodzakelijk. Om de patiënten te beschermen, verblijven
ze in een isolatiekamer zodat het infectiegevaar minimaal is. Er gebeuren ook
frequent transfusies van bloed en bloedplaatjes.
Er bestaan 2 vormen van stamceltransplantatie:
• autologe stamceltransplantatie
• allogene stamceltransplantatie
Bij een autologe stamceltransplantatie worden de stamcellen uit het bloed van
de patiënt zelf gebruikt. De eigen stamcellen worden afgenomen op het moment
dat de ziekte zo ver mogelijk is teruggedrongen. De afgenomen stamcellen worden
nadien intraveneus bij de patiënt toegediend.
Bij een allogene stamceltransplantatie worden de stamcellen uit het bloed of
het beenmerg van een geschikte donor gehaald. Meestal wordt daarvoor een
beroep gedaan op familieleden.
Een allogene stamceltransplantatie wordt zelden overwogen bij een patiënt met
Non-Hodgkin Lymfoom.
Herstel na stamceltransplantatie
De totale opname duurt doorgaans drie tot vijf weken. Na de eerste periode van
herstel van de bloedvorming is nog een langere periode nodig voor herstel van
de afweer.
Meestal zult u een aantal maanden na de transplantatie weer een redelijk normale
activiteit kunnen ontplooien en soms zelfs opnieuw aan het werk kunnen
gaan. Bij sommige patiënten duurt het herstel wat langer.
U zult gedurende het eerste jaar nogal wat beperkingen ondervinden in het
dagelijkse leven. Zo zal u ondervinden dat uw uithoudingsvermogen een stuk
gedaald is, dat u vlugger moe bent,…
Zowel in lichamelijk als in emotioneel opzicht vraagt de totale behandeling
vaak veel van patiënten. Voor ondersteuning kan in het ziekenhuis een beroep
gedaan worden op een psycholoog, een sociaal verpleegkundige of een pastoraal
mede werker. Ook uw huisarts kan adviseren over verdere ondersteuning en
begelei ding buiten het ziekenhuis.
Na de behandeling
Na de behandeling van een Non-Hodgkin Lymfoom is het belangrijk goed bij uw
arts onder controle te blijven gaan.
U kan nog een hele periode last hebben van sneloptredende vermoeidheid.
Uw huid kan gevoeliger zijn, waardoor u bijvoorbeeld makkelijker verbrandt in
de zon.
Het is niet van zelfsprekend snel de draad van uw gewoon leven
terug op te nemen. Samen met uw partner, kinderen, familieleden en vrienden
krijgt u veel te verwerken. Emoties zoals machteloosheid, verdriet,
onzekerheid, kwaadheid, wisselende stemmingen en toch weer hoop en
doorzettingsvermogen wisselen elkaar af. Vaak vindt u steun door goede
informatie te vragen en openlijk te communiceren. Belevenissen uitwisselen
met lotgenoten kan helpen om een moeilijke periode door te komen.
Situaties vergelijken, is echter niet zinvol. U kan steeds een beroep doen op
professionele hulp en begeleiding, onder andere in zelfhulpgroepen.
Vergeet ook niet dat er veel kracht in uzelf zit en dat een positieve benadering
van de dingen de beste ondersteuning biedt.
18 Non-Hodgkin Lymfoon Non-Hodgkin Lymfoon 19

Dienst Hematologie - Stamceltransplantatiecentrum
De Pintelaan 185
9000 Gent
K12IB - 9 de verdieping
Tel. +32 (0)9 332 33 00
Deze brochure werd enkel ontwikkeld voor gebruik binnen het UZ Gent. Alle rechten voorbehouden.
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand
of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming
van het UZ Gent.
Universitair Ziekenhuis Gent
De Pintelaan 185 - 9000 Gent
Tel. +32 (0)9 332 21 11 - Fax +32 (0)9 332 38 00
info@uzgent.be - www.uzgent.be
v.u.: F. Colardyn, afgevaardigd bestuurder UZ Gent, De Pintelaan 185, 9000 Gent
MODULO.be 118111 - 08/2008