slachtoffers / daders - Unie Vrijzinnige Verenigingen

Antenne
Beelden in
het welzijnswerk
bevraagd
14 september 2008
Rudi Roose en
Maria Bouverne-De Bie
Vakgroep Sociale Agogiek
Universiteit Gent
Emancipatorisch welzijnswerk
Welzijnswerk stelt emancipatorisch te zijn. Emancipatorische
zorg veronderstelt dat we niet enkel gericht zijn op het
bewerkstelligen van de emancipatie van de cliënt, maar
tevens dat we ons afvragen wat wordt verstaan onder
emancipatie, wie dat beslist ten aanzien van wie en wat
daarvan de gevolgen zijn. Zo kan bijvoorbeeld het beeld van
de geëmancipeerde cliënt het beeld zijn van een cliënt die
zijn/haar situatie onderkent, beseft er zonder hulp niet adequaat
aan tegemoet te kunnen komen, zijn/haar rechten op
hulpverlening kent en adequaat kan effectueren. Met dit
beeld kan de ‘geëmancipeerde’ cliënt ook een nieuwe norm
worden, waarbij nieuwe breuklijnen ontstaan met die mensen
die niet aan dit ideaalbeeld voldoen. De erkenning van
een recht op maatschappelijke dienstverlening -hoe belangrijk
ook op zich- is aldus geen garantie voor een emancipatorische
hulpverlening, omdat emancipatie ook louter kan
ingevuld worden als het competenter maken van mensen in
het omgaan met de bestaande context waarin ze verkeren.
In deze bijdrage gaan we dieper in op het belang van het
bevragen van de beelden waar in het welzijnswerk mee
wordt gewerkt.
Beelden in het welzijnswerk
Welzijnswerk werkt met beelden: beelden van cliënten en
beelden van wat een goede hulpverlening is. Het lijkt een evidente
(vast)stelling, maar dit betekent niet dat per definitie
het besef aanwezig is dat welzijnswerk berust op lezingen, op
interpretaties van de sociale werkelijkheid. Het idee leeft vaak
dat de problemen waarmee het welzijnswerk wordt geconfronteerd
ook inherent en per definitie die problemen zijn
waarvoor het welzijnswerk een ‘oplossing’ moet bieden: de
jeugdzorg heeft te maken met een toename van opvoedingsproblemen,
het forensisch welzijnswerk met een toename en
verzwaring van problemen van criminaliteit en onveiligheid,
de geestelijke gezondheidszorg met een toename van psychische
problemen enzovoort. Nochtans worden we in de concrete
praktijk van het welzijnswerk voortdurend geconfronteerd
met elementen die ons aanmanen die gedachte te relativeren.
Welzijnswerkers zitten bijvoorbeeld voortdurend in overleg
met collega’s van binnen of buiten de eigen organisatie of
sector die mogelijk een andere kijk hebben op de situaties die
ter tafel liggen. Zo kan een medewerker van een Centrum