slachtoffers / daders - Unie Vrijzinnige Verenigingen

Antenne
Contextuele factoren
Toestanden die een adequaat beoordelingsvermogen belemmeren,
zoals het misbruik van legale of illegale drugs of het
ervaren van een intense seksuele opwinding vallen onder
deze noemer. Het respect voor individuele grenzen vervaagt of
gedragingen van een kind worden verkeerdelijk als uitlokkend
of instemmend geïnterpreteerd. Ook plots optredende, hevige
emoties -zowel negatieve (angst, woede, wrevel, depressie)
als positieve (uitbundig, blij, ontroerd, macht)- kunnen het risico
op het stellen van een ondoordachte handeling verhogen.
Voorafgaand aan een delict is het typerend voor pedoseksuelen
dat zij een reeks gedachten ervaren waarbij alle mogelijke
negatieve gevolgen worden gerelativeerd of ontkend (in
de literatuur beschreven als ‘cognitieve deconstructie’).
Voorbeelden hiervan zijn ‘het zal geen gevolgen hebben voor
het kind’, ‘het is enkel een manier om affectie te tonen’, ‘niemand
komt het te weten’… Zo verlaagt de drempel om het
gedrag daadwerkelijk te stellen.
Omdat er zoveel verschillende oorzaken zijn die elkaar onderling
beïnvloeden, is het aangewezen om het probleemgedrag
van elke pleger grondig te reconstrueren. Dit gebeurt aan de
hand van gestructureerde interviews, diagnostische instrumenten,
kennisname van de verklaringen van slachtoffers en
gesprekken met partners of ouders. Wanneer voldoende
inzicht bestaat over de oorsprong en de dynamiek van het
delictgedrag, kan een therapie starten om de kans op nieuwe
feiten te verlagen.
Behandeling
Vele (internationale) programma’s zijn gestoeld op het terugvalpreventiemodel
en hanteren daarnaast meer algemene,
welzijnsbevorderende interventies. Het eerste verwijst naar
alle mogelijke tussenkomsten die de kans op een herhaling
van het misbruik tot een minimum trachten te herleiden.
Enerzijds wordt de context waarin een pleger zich beweegt
aangepast waar mogelijk, anderzijds zal die zelf vaardigheden
verwerven om ‘gevaarlijke’ situaties te vermijden en
adequaat te reageren wanneer ze zich toch zouden voordoen.
Indien het risico op herval te groot of heel acuut is, kan
de externe controle opgevoerd worden door middel van een
verscherpt toezicht in de leefomgeving, een opname binnen
de psychiatrie, het toedienen van medicatie of in een uiterst
geval een collocatie of wederopsluiting. Het tweede luik van
de begeleiding legt meer de nadruk op het helpen bereiken
van bepaalde doelen die een persoon zich in het leven stelt.
Voorbeelden hiervan zijn het vinden van gepast werk, het
opbouwen van een relatie, het verhogen van sociale
vaardigheden enzovoort. Onderzoeks bevin ding en tonen aan
dat gestructureerde interventies op basis van cognitief
gedragstherapeutische principes, aangevuld met een medische
begeleiding, een beduidend positief effect hebben op
recidivecijfers. Heel wat menselijk leed wordt zo vermeden,
wat uiteindelijk ten goede komt van de gehele samenleving.
24 september 2008
Dadertherapie bewijst onmiskenbaar zijn nut, maar vormt
slechts één schakel binnen een ketting van andere initiatieven
zoals het informeren en sensibiliseren van mensen, tijdige
detectie van en tussenkomst bij problematische opvoedingssituaties,
en preventief optreden door politiediensten.
Zo is en blijft het terugdringen van pedoseksualiteit of misbruik
van minderjarigen in het algemeen een kwestie die
best vanuit de verschillende maatschappelijke voorzieningen
bewaakt wordt.
Literatuur
• De Doncker, D.A.M., Koeck, S., Huys, W., & Winter, J. (2006). Classificatie van
extrafamiliale pedoseksuelen, Deel I: Het MTC:CM3 systeem toegepast binnen
een ambulante setting. Tijdschrift voor Seksuologie, 30 (1), 16-26.
• de Ruiter, C., & Veen, V. (2004). Terugdringen van recidive bij drie typen
geweldsdelinquenten: Werkzame interventies bij relationeel geweld, seksueel
geweld en algemeen geweld. Trimbos-instituut, Utrecht.
• Hanson, R. K., Gordon, A., Harris, A. J. R., Marques, J. K., Murphy, W., Quinsey,
V. L., & Seto, M. C. (2002). First report of the Collaborative Outcome Data Project
on the effectiveness of psychological treatment of sex offenders. Sexual Abuse:
A Journal of Research and Treatment, 14, 169-194.
• Koeck S., De Doncker, D.A.M., Huys, W., & Winter, J. (2006). Classificatie van
extrafamiliale pedoseksuelen, Deel II: SCEP-1: Het MTC:CM3 systeem herbekeken.
Tijdschrift voor Seksuologie, 30 (2), 75-90.
• Lievore, D. (2004). Recidivism of Sexual Assault Offenders: Rates, Risk Factors
and Treatment Efficacy. A report prepared for the Office of the Status of
Women, Australian Institute of Criminology.
• Lösel, F., & Schmucker, M. (2005). The effectiveness of treatment for sexual
offenders: A comprehensive meta-analysis. Journal of Experimental
Criminology, 1, 117–146.
• Marshall, W.L., Anderson, D., & Fernandez, Y. (1999). Cognitive Behavioral
Treatment of Sexual Offenders. Chichester: John Wiley & Sons.
• Seksueel delinquenten: Een overzicht omtrent theorie, diagnostiek en behandeling
(2002). Dubbel themanummer Tijdschrift voor Seksuologie (26, 1) en
Tijdschrift Klinische Psychologie (32, 1-2).
• Staffeleu, J. (1992). Incestplegers in perspectief. Houten: Bohn Stafleu Van
Loghum.
• Van Beek, D., De Doncker, D., & Frenken, J. (2004). Plegers van seksueel
geweld. In L. Gijs, W. Gianotten, I. Vanwesenbeeck, & Ph. Weijenborg.
• (Red.), Seksuologie (pp. 481-504). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
• Vermeulen, G., Ponsaers, P., & Verlinden, A. (2003). Het profiel van de pedoseksueel.
Antwerpen: Maklu.