Fulltext - BTNG · RBHC

Het ABVV-standpunt met betrekking tot migratie en 'gastarbeiders'
onderging een duidelijke radicalisering onder invloed van de verslechterende
economische conjunctuur vanaf het einde van de jaren I960. 18 De vertraging
in de kapitalistische groei vanaf 1968 en bovenal de recessie van het begin
van de jaren 1970, ging gepaard met een degradatie van de exploitatievoorwaarden
en met een toenemende dualisering van de arbeidsmarkt,
waarvan vooral de kneedbare en goedkope buitenlandse arbeidskrachten de
gevolgen droegen (Meynen, 1991, 323). Er valt trouwens een verband te
onderkennen tussen conjuncturele economische moeilijkheden enerzijds en
het definiëren van de 'gastarbeider' als 'lastarbeider' anderzijds; selectiemechanismen
werken in periodes van crisis doorgaans scherper voor sociaal
zwakke groepen (De Moffarts, 1989,24). Zo kwamen de vakbonden ook tijdens
de crisis van de jaren 1930 op voor een beperking van het aantal migranten:
deze mochten geen "konkurrentie voor de Belgische werknemers" vormen (Aerts
en Martens, 1976, 54-55; Caestecker, 1984, 32-41; Ducoli en Panceira, 1977,
617-628). In mei 1968 al kantte het ABVV zich onder druk van de groeiende
werkloosheid
"tegen elke spontane immigratie vanuit landen die traditioneel arbeidskrachten aan
België leverden ten gevolge van de conjunctuurwerkloosheid en de structurele
moeilijkheden in sommige sectoren".
Voor het eerst eiste de vakbond dat de kosten van de migratie volledig zouden
gedragen worden door de patroons die vreemdelingen in dienst namen. 19
Maar het was vooral vanaf einde 1968 dat er binnen het ABW geopteerd
werd voor een drastische afremming van de immigratie. De Centrale voor de
Mijnwerkers wilde de migratie van 'gastarbeiders' voor de mijnen zelfs heie-
diensten in de immigratielanden, om de kandidaat-'gastarbeiders' in staat te stellen met
"kennis van zaken" een beslissing in verband met hun migratie te nemen, de bedrijvigheid
van "ronselaars van arbeidskrachten" te stoppen en een selectie van arbeiders door te voeren
(Nota aan de leden van het Bureau, 27 mei 1966: adviserende Raad voor de Immigratie
bespreekt immigratiepolitiek, 367; Nota aan de leden van het Bureau, 9 mei 1968; Verslagen
Nationaal Bureau, 14 mei 1968). Het ACV stond een combinatie van georganiseerde migratie
(via centra) met spontane migratie (voor specifieke sectoren) voor (Verslagen Nationaal
Bureau, 7 juni 1966).
18
S.Vanermen deed een gelijkaardige vaststelling voor de crisisperiode vanaf 1974 (Vanermen,
1996,11).
19
- Het ACV was voorstander van financiering via een paritair fonds, waarin zowel het
patronaat als de migrerende arbeiders een bijdrage zouden storten. Nota aan de leden van
het Bureau, 9 mei 1968. Het Bureau sprak zich uit voor een afremming van de immigratie
en voor het controleren van de rekruteringscentra door patroons en vakbonden. Verslagen
Nationaal Bureau, 14 mei 1968.
[438] K. PITTOMVILS