Detector Magazine 77 - De Detector Amateur

De Pingsdorfer tuitkan
Vaak hoor je verhalen van oudere mensen over spullen die in de
oorlog in de grond verstopt zijn en niet meer teruggevonden zijn.
Ook hoor je wel eens verhalen van oude kruiken en potten die op
een akker of bongerd gevonden zouden zijn. Bij ons werd er
verteld dat er na de oorlog Romeinse potten in een bongerd
gevonden waren, en dat er vermoedelijk een grafveld zou
liggen. In november 1978 was ik op die plaats gaten aan
het boren voor een kassencomplex, daarbij werden
op verschillende plaatsen wat vondsten gedaan,
zoals ijzeren pijlpunten.
In 2001 werden de kassen weer afgebroken, en
zou er een nieuwe woonwijk verrijzen. Door het
ARC uit Groningen werden vervolgens wat proefsleuven
gegraven. Zelf mocht ik het ARC helpen met
het afzoeken van de bodem in de sleuven naar metalen
voorwerpen met mijn detector. Bij deze opgravingen
kwamen er verschillende potten te voorschijn, waaronder
een Pingsdorfer tuitkan en enkele blauwgrijze potten. Zelf
vond ik veel ijzeren spijkers, een paar pijlpunten, een hoefijzer,
en veel stukjes ijzer.
Nadat het ARC vertrokken was werd er begonnen met het
bouwrijp maken van het gebied. Zelf was ik er van overtuigd dat
er nog meer gevonden zou kunnen worden, want een paar
proefsleuven op zo’n groot terrein, dan kun je nooit alles vinden.
Elke dag ging ik kijken, en toen er begonnen werd met de
riolering was ik er niet meer bij weg te slaan.
Bij een buurtbewoner dronk ik ’s morgens en ’s middags een
potje koffie, een beetje kletsen, en de zaak een beetje in de
gaten houden. Met Henk en Gerrit die het rioolwerk uitvoerden
had ik afgesproken dat, bij een eventuele vondst van bijv. een
pot, ze deze aan de kant zouden leggen.
Op 18 november was het zover, de kraan trok driekwart van een
Pingsdorfer tuitkan uit de klei naast een bouwstraat. Maar waar
was nu de rest van de pot? Na intensief speuren vond ik in een
bak klei een scherf, en na de gehele bak nagezocht te hebben
bleek het resultaat geweldig mee te vallen. De tuitkan was op
het tuitje na nu geheel compleet.
’s Avonds heb ik de sectieleider van de Hist. Kring Huessen,
Cor Neijenhuis, gebeld of hij eventjes langs wou komen om een
Pingsdorfer tuitkan in elkaar te lijmen. Nou dat wilde hij wel en
in een mum van tijd zat hij in elkaar. De kan heeft een hoogte
van 30 cm, en is prachtig beschilderd met
een papje van ijzerhoudende grond. Dit
wordt er met de vinger op aangebracht
en is een kenmerk van Pingsdorfer
aardewerk.
Het aardewerk is gemaakt op een
draaischijf in de Middeleeuwen,
en te dateren tussen 900-1200.
Kenmerkend is ook de hardheid
en de kleur van het aardewerk. De
kleur varieert van geelwit, grijs tot
paars. Het werd op veel plaatsen
geproduceerd, ondermeer in Duingen,
Beauvais, Brunsum, Schinveld en
natuurlijk in Pingsdorf bij Bruhl.
Omdat de tuitkan niet meer beschikte over een
schenktuitje moet hij gebruikt zijn als muizenval.
(Het tuitje is inmiddels gerestaureerd). Een stukje onder de
bodem van de graanopslag (spijker genaamd, dit was een hutje
op vier palen) werd de kan ingegraven, en er werden wat graankorrels
ingedaan, de muisjes die daar op afkwamen vielen in de
kan en kwamen er niet meer uit. In een kan die door het ARC
hier gevonden is, zaten nog de skeletjes van de muizen. Uit dit
verhaal blijkt dat er in de verhalen van oudere mensen vaak een
kern van waarheid zit. Dus op feestjes goed luisteren wat
mensen vertellen. De Pingsdorfer tuitkan heb ik geschonken
aan de Hist. Kring Huessen, en staat nu te pronken in het
museum Hof van Hessen te Huissen.
Ton van Bon
39