handleiding - Katho

Sint-Jozefstraat 1
B-8820 TORHOUT
[t]050 23 10 30
[f] 050 23 10 40
[e] reno@katho.be
Kris Deleu
Bachelor secundair onderwijs
3 BASO – OAR
PAV

Voorwoord:
Mobiliteit is een recht. Het is opgenomen in de Universele Verklaring van de Rechten van
de Mens. Dit recht geldt voor iedereen: zowel voor jongeren als voor ouderen, zowel voor
valide als voor gehandicapte mensen. Een maatschappij heeft dan ook de plicht om
voorzieningen te treffen die dit recht waarmaken.
Voor iedereen behelst dit recht meer dan een zich louter kunnen verplaatsen van punt A
naar punt B. Mobiliteit krijgt een extra dimensie.
° Zich kunnen verplaatsen versterkt, bij alle leeftijdsgroepen, de zelfstandigheid. Men is
niet afhankelijk van anderen of van diensten. Men kan zelf beslissen wanneer men iets wil
ondernemen.
° Mobiel zijn is vaak een springplank naar een rijker en actiever leven. Nieuwe ervaringen
opdoen, eigen mogelijkheden blijven benutten en zelfs uitbreiden, kan gemakkelijker als
men naar buiten treedt.
° Wellicht het belangrijkste kenmerk van mobiliteit is het feit dat het een voorwaarde is voor
de noodzakelijke sociale contacten.
Tenslotte evolueert onze maatschappij dusdanig dat het zich kunnen verplaatsen met een
vervoermiddel noodzakelijk wordt. Winkelcentra bv. worden meer en meer buiten de
woonkernen gebouwd, vaak op de grote verkeersassen. Het sporten in groepsverband
vereist tegenwoordig ook veel ‘afstanden afleggen’.

INLEIDING 7
1 ENQUÊTE 9
1.1 VRAGENLIJST 9
1.2 KRANTENARTIKEL 12
1.3 HET GEMIDDELDE 13
1.3.1 WAARTOE DIENT HET GEMIDDELDE? 13
1.3.2. HOE BEREKEN JE HET GEMIDDELDE? 14
1.4 GEGEVENS VERWERKEN 15
1.4.1 BUNDELEN VAN DE GEGEVENS 15
1.4.2 ANDERE DIAGRAMMEN 18
2 VERKEERSBORDEN 21
2.1 VRT-NIEUWSBERICHT 21
2.2 GEVAARSBORDEN 22
2.2.1 VERKLARING OP OPSOMMING 22
2.2.2 DE DRIEHOEK 24
2.3 BORDEN BETREFFENDE VOORRANG 25
2.4 VERBODSBORDEN 26
2.5 GEBODSBORDEN 27
2.6 BORDEN BETREFFENDE STILSTAAN EN PARKEREN 28
2.7 AANWIJZINGSBORDEN 29
3 WEGMARKERINGEN 31
3.1 EEN KRUISPUNT OPMETEN 31
3.2 DE SCHAAL OP EEN KAART 31
3.2.1. DE BREUKSCHAAL 31
3.2.2 DE LIJNSCHAAL 35
3.3 WEGMARKERINGEN 36
3.3.1 WITTE OF ORANJE STREPEN DIE DE RIJSTROKEN AANGEVEN 37
3.3.2 WITTE OF GELE STREPEN OP DE RAND VAN DE RIJBAAN 37
3.3.3 FIETSPAD EN OPSTELVAK VOOR FIETSERS 38
3.3.4 DWARSE STREPEN 38
3.3.5 OVERSTEEKPLAATSEN 38
3.3.6 VOORSORTERINGSSTROKEN 38
3.3.7 VERKEERSGELEIDERS 39
4 OUD EN JONG 41
4.1 STELLINGENDISCUSSIE 41
5

4.1.1 HET VERKEER IS EEN ECHTE JUNGLE GEWORDEN WAAR HET RECHT VAN DE STERKSTE GELDT 41
4.1.2 ALLES ZOU OPGELOST ZIJN MET WAT MEER HOFFELIJKHEID 42
4.1.3 HET OPENBAAR VERVOER IS NIET AANGEPAST AAN ONZE NODEN EN BEHOEFTEN 42
4.1.4 DE AUTO, MIJN VRIJHEID 43
4.2 OPMAKEN VAN EEN BALANS 43
4.2.1 JONGE BESTUURDERS 44
4.2.2 OUDERE BESTUURDERS 45
4.3 DE GESCHIEDENIS VAN HET VOERTUIG 46
4.3.1 DE UITVINDING VAN HET WIEL 46
4.3.2 TIJDLIJN OF TIJDBALK 49
5 VOORRANG VAN RECHTS 50
5.1 VERPLICHTING VOORRANG TE VERLENEN 51
5.1.1 AAN SPOORVOERTUIGEN 51
5.1.2 VOORRANG VAN RECHTS 52
5.1.3 AAN EEN KRUISPUNT MET HET BORD B17 52
5.1.4 AAN EEN ROTONDE 52
5.1.5 AAN EEN KRUISPUNT MET BORD B1 52
5.1.6 AAN KRUISPUNTEN MET HET BORD B5 ‘STOP’ 53
5.1.7 OP EEN PAD OF EEN AARDEWEG 53
5.1.8 BIJ HET UITVOEREN VAN EEN MANOEUVRE 53
5.1.9 AUTOBUS DIE VAN EEN HALTE WEGRIJDT 54
5.1.10 PRIORITAIRE VOERTUIGEN MET EEN DRINGENDE OPDRACHT 54
5.2 EXAMENVRAGEN 55
5.3 EINDTEST 58
5.4 EXCURSIE 59
RIJSCHOLEN VRAGEN VERPLICHTE BASISOPLEIDING VAN ACHT UUR 59
LITERATUURLIJST 61
BIJLAGEN 63
1 ENQUÊTE 63
2 GESCHIEDENIS VAN HET VOERTUIG 65
6

Inleiding
Het zal al een tijdje geleden zijn dat jullie leerden over het verkeer. Voor de meeste onder
jullie is het al van de lagere school geleden. In de loop van de jaren zijn jullie volwaardige
deelnemers geworden aan het verkeer. Het is daarom goed om de zaken nog eens op een
rij te zetten. Niet de volledige wegcode komt aan bod, deze bundel dient als verduidelijking
voor de meest voorkomende fouten tegen de wegcode. De bundel is zo opgesteld dat jullie
zich kunnen voorbereiden op het theoretische rijexamen.
In de bundel komen een aantal icoontjes voor die wijzen op wat er van jullie verwacht
wordt. Ik stel ze even voor:
staat voor rekenoefeningen
staat voor een oefening met de computer
staat voor een videofragment
staat voor iets dat niet iedereen weet maar wat je wel gemakkelijk kunt
opzoeken
staat voor een opdracht die we klassikaal of in groepjes zullen uitvoeren
staat voor invuloefening
7

1 ENQUÊTE
1.1 vragenlijst
Iedereen; jong of oud, rijk of arm, voetganger of trucker, die zich op de openbare weg
begeeft, moet zich aan de straatcode houden (vroeger was dit de wegcode). Het moet voor
iedereen veilig blijven, vandaar dat er regels opgesteld werden. Maar... kennen we onze
rechten en plichten wel op de weg?
Vul onderstaande meerkeuzevragen in:
1) Ik sta op het punt een rotonde op te rijden. Moet ik mijn richtingsaanwijzers gebruiken?
a. Ja
b. Neen
c. Ja, als er een ander voertuig me volgt
2) Mijn broertje (of zoontje) is 1,30 meter groot. Hij moet vastgemaakt worden met:
a. Een aangepast kinderbeveiligingssysteem of de veiligheidsgordel
b. Een aangepast kinderbeveiligingssysteem
c. Een aangepast kinderbeveiligingssysteem als het voertuig ermee uitgerust is
3) Ik bestuur een bromfiets klasse B op een weg binnen de bebouwde kom waar de
maximumsnelheid 50 km/u bedraagt. Mag ik op het fietspad rijden?
a. Ja
b. Ja, op voorwaarde dat ik andere weggebruikers die er zich op bevinden niet in
gevaar breng
c. Neen, ik moet de rijbaan gebruiken
4) Ik rolschaats sneller dan stapvoets op de openbare weg. Waar moet ik rijden?
a. Op het fietspad
b. Op de rijbaan
c. Op het trottoir
9

5) Ik heb 2 jaar mijn rijbewijs B. Ik mag:
a. Met een motor rijden van 125 cc
b. Met een motor rijden van 125cc maar ik moet eerst les volgen in een erkende
rijschool
c. Met een motor rijden van 125 cc maar enkel in België en het vermogen mag niet
meer zijn dan 11Kw
6) Ik wil fietsen in het donker,
a. wit of geel voorlicht én rood achterlicht moeten op de fiets bevestigd worden
b. wit of geel voorlicht moet op de fiets bevestigd zijn, het rode achterlicht mag op
het lichaam
c. wit of geel voorlicht en rode achterlicht mogen op het lichaam mits goede
zichtbaarheid
7) Op een fietssuggestiestrook,
a. mag een auto rijden als er geen fietsers zijn
b. mag de auto nooit rijden
8) Ik skeeler ’s nachts door de stad en op de openbare weg.
a. Ik moet vooraan zichtbaar zijn door een wit of geel licht en achteraan door een
rood licht
b. Ik moet geen lichten dragen
9) Wat wil volgend bord zeggen?
a. Halteplaats voor treinen
b. Tunnel met een lengte van meer dan 500 m
c. Ondergrondse parking
10) Ik ben 17 jaar. Mag ik in auto rijden met een voorlopig rijbewijs?
a. Neen, ik moet minimum 18 jaar zijn.
b. Ja, maar ik moet eerst 6 uur les volgen in een erkende rijschool
c. Ja, maar ik moet rijden met begeleider
10

Zo zie je maar dat het soms niet zo eenvoudig is om te antwoorden. Of dacht je van wel?
Bedenk eerst eens hoeveel vragen je denkt juist te hebben beantwoord.
Ik denk dat mijn score .............. op 10 zal zijn.
Het probleem is dat we nu nog altijd niet de juiste oplossingen weten. We hebben voorlopig
geen boeken of Internet om onze antwoorden na te gaan. Stel daarom een lijst op met vijf
mensen die je wilt raadplegen. Schrijf ook kort op waarom je denkt dat ze goed zullen
antwoorden op de vragen.
Persoonlijk antwoord
persoon
vader
Politie
rijschool
examencentrum
...
Hij doet veel km op een jaar
11
waarom
Ze zijn dagelijks met het verkeer bezig
Zij geven les in wegcode
Zij moeten wel veel weten want ze nemen examen af
...

1.2 krantenartikel
(tdb, Het Laatste Nieuws, 26 september 2007)
Belgen kennen verkeersregels niet
De kennis van het
verkeersreglement kan
beter.
Een onderzoek brengt
enorme lacunes aan het
licht. 3 op 10 Belgen
denken dat ze voorrang
van rechts hebben
wanneer ze een rotonde
oprijden! Slechts 2 op 10
weten dat een kind
voorin in de auto mag
(op voorwaarde dat het
in een aangepast
beveiligingssysteem zit).
4 op 10
ondervraagden
vinden dat de
voorrang-vanrechts-regel
ingewikkelder is
geworden. Dit
zijn enkele van
de lessen die
we kunnen trekken uit de
enquête die bij 931
Belgen gehouden werd
ter gelegenheid van de
verschijning van een
brochure over de
vernieuwingen in het
verkeer.
“Verkeer: wat is
veranderd sinds 2000”: is
de naam van de nieuwe
brochure die het Belgisch
Instituut voor de
12
Verkeersveiligheid
dankzij de steun van
AXA heeft samengesteld.
Deze 32 pagina’s
tellende uitgave is een
samenvatting van de
belangrijkste wijzigingen
die de laatste jaren zijn
doorgevoerd. Dankzij al
deze wijzigingen heeft
België een enorme
vooruitgang geboekt op
het vlak van
verkeersveiligheid en zijn
vele levens gespaard
gebleven. Maar ze zijn
ook een bron van twijfel
en een zekere
verwarring, zoals blijkt uit
de resultaten van een
studie die speciaal voor
de uitgave van de
brochure is uitgevoerd.
Wie geïnteresseerd is in dit geheugensteuntje kan de brochure aanvragen bij het BIVV:
02 244 15 11. De brochure kan ook gedownload worden op de website van het BIVV:
www.bivv.be.
Verzin eerst een treffende titel voor dit artikel en vul die in in het kader boven het artikel.

Zoek de moeilijke woorden op:
Lacune
enquête
BIVV
...
Iets dat ontbreekt
onderzoek door ondervraging van personen naar bestaande
meningen, gewoonten enz.
Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid
...
Na de test mocht je enkele personen opgeven van wie je dacht dat ze een juist antwoord
konden geven. Denk je daar nog zo over? Wellicht niet. De wegcode is blijkbaar door niet
te veel mensen echt gekend. In de volgende hoofdstukken gaan we iets dieper in op de
wegcode zodat jullie alvast een stap voor hebben als jullie het theoretische examen voor
het rijbewijs moeten voorbereiden.
De juiste oplossingen zijn;
1b, 2a, 3b, 4a, 5c, 6c, 7a, 8a, 9b, 10c.
1.3 het gemiddelde
Na verbetering kun je eerst eens kijken of je voorspelde uitkomst wel klopt. Hoeveel punten
zit je ernaast?....................................
1.3.1 waartoe dient het gemiddelde?
Het rekenkundige gemiddelde is een waarde die je gebruikt om te vergelijken. Als we het
rekenkundige gemiddelde berekenen van onze test, dan kun je zien of je beter of slechter
scoorde dan de gemiddelde leerling van de klas.
Geen paniek als je een slecht cijfer behaalde. Het is best mogelijk dat iedereen niet zo
goed scoorde waardoor je uitslag in vergelijking tot het gemiddelde toch goed blijkt.
Maar bedenk hetzelfde als je denkt dat je goed scoort. Het kan zijn dat iedereen zeer goed
scoorde waardoor jij met enkele fouten toch nog slecht scoort in vergelijking tot de rest van
de klas.
13

1.3.2. hoe bereken je het gemiddelde?
1. je verzamelt alle gegevens
2. je telt alle gegevens samen
3. je deelt die som door het aantal gegevens
Leerling 1 /10 Leerling 11 /10
Leerling 2 /10 Leerling 12 /10
Leerling 3 /10 Leerling 13 /10
Leerling 4 /10 Leerling 14 /10
Leerling 5 /10 Leerling 15 /10
Leerling 6 /10 Leerling 16 /10
Leerling 7 /10 Leerling 17 /10
Leerling 8 /10 Leerling 18 /10
Leerling 9 /10 Leerling 19 /10
Leerling 10 /10 Leerling 20 /10
Hoeveel is de som van de gegevens? ....................................
Hoeveel verschillende gegevens heb je? ..................................
Als ik nu de som deel door het aantal gegevens, dan krijg ik het rekenkundige gemiddelde.
In ons geval is dit:...............gedeeld door ...................=.........................op 10.
Noteer hieronder nog enkele voorbeelden waarbij het rekenkundig gemiddelde handig kan
zijn:
Persoonlijk antwoord :
schooluitslagen .................................................................................................................
sportuitslagen ..................................................................................................................
medische fiche .................................................................................................................
verkiezingsuitslagen.........................................................................................................
..........................................................................................................................................
14

1.4 gegevens verwerken
In bijlage vind je dezelfde vragenlijst. Eerst en vooral kruis je aan tot welke groep een
persoon behoort. Daarna kunnen we bijvoorbeeld uitrekenen of een vrouw gemiddeld beter
scoort dan een man. We kunnen ook kijken of de leeftijd een rol speelt.
Per 2 nemen we de enquête af bij 6 personen. Elke categorie moet aan bod komen.
Elk groepje moet dus de enquête laten invullen door; een meisje van de 2 de graad en
een jongen van de 2 de graad, een meisje en een jongen van de 3 de graad en een
volwassen man en vrouw. Vraag vooraf of ze die lijst al eens ingevuld hebben en ga
vooral beleefd te werk. Het is natuurlijk ook niet de bedoeling dat je de antwoorden
influistert.
1.4.1 bundelen van de gegevens
Nu alle enquêtes zijn ingevuld en verbeterd, kunnen we de gegevens bundelen.
1) We maken het rekenkundige gemiddelde voor de jongens van de 2 de graad:
Totale score: /
Aantal jongens 2 de graad:
Rekenkundig gemiddelde: / 10
2) Het rekenkundig gemiddelde voor de jongens van de 3 de graad:
Totale score: /
Aantal jongens 3 de graad:
Rekenkundig gemiddelde: / 10
3) Het rekenkundige gemiddelde voor de volwassen mannen:
Totale score: /
Aantal mannen:
Rekenkundig gemiddelde: / 10
Met die gegevens kunnen we alvast een staafdiagram opmaken voor de scores van de
mannelijke deelnemers.
15

Conclusies voor wat betreft de mannelijke deelnemers:
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
16

We doen nu hetzelfde voor de meisjes.
1) meisjes 2 de graad
Totale score: /
Aantal:
Gemiddelde: / 10
2) meisjes 3 de graad
Totale score: /
Aantal:
Gemiddelde: / 10
3) volwassen vrouwen
Totale score: /
Aantal:
Gemiddelde: / 10
Opnieuw maken we een staafdiagram
Conclusies voor wat betreft de vrouwelijke deelnemers:
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
17

Laten we nu eens de totale score van de vrouwen vergelijken met die van de mannen.
Gemiddelde score van de mannen:
Gemiddelde score van de vrouwen:
Welk geslacht scoort gemiddeld beter? ..........................
Is er een duidelijk verschil?.............................................
Kunnen we nu algemeen besluiten dat het ene geslacht beter scoort dan het andere
geslacht? .......................................................................
Verklaar: ........................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
1.4.2 andere diagrammen
Er zijn nog tal van andere soorten diagrammen. Hieronder vind je een beschrijving van die
diagrammen. Vermeld er telkens bij of het diagram in onze enquête kan gebruikt worden
en licht kort toe welke gegevens je zou uitzetten.
1) lijndiagram: een lijndiagram geeft veranderingen weer in de tijd van een meetgegeven.
Dit diagram kunnen we niet gebruiken voor onze
enquête omdat we niets meten in functie van de tijd
........................................................................................
........................................................................................
2) strookdiagram: de volledige strook stelt het geheel voor (100%). De deelgebieden zijn
elk op een andere manier ingekleurd of gearceerd. De kleuren of arceringen verwijzen naar
een legende.
18

procent elke groep vertegenwoordigt
19
het strookdiagram kunnen
we wel gebruiken als we alle
groepen samentellen en dit
gelijkstellen aan 100%,
daarna kijken we hoeveel
3) schijfdiagram: een schijfdiagram is in sectoren verdeeld. Elke sector is een deel van het
geheel. Meestal gaat men de waarden in procenten omrekenen. De volledige schijf is 360°
of 100%. De kleur of de arcering van elke sector kan naar een legende verwijzen.
We gebruiken dezelfde methode als het
strookdiagram maar van de gegevens maken we nu
taartstukken................................................................
......................................................................................
......................................................................................
.................................................................................................................................................

Bejaarde te snel met
rolstoel
AMSTERDAM - Een 81-jarige
rolstoelpatiënt is aangehouden
door de politie omdat hij met
zijn rolstoel drie kilometer te
hard reed. Hij dreigt een boete
te krijgen.
De rolstoel van de
Italiaanse man bereikte in
Venetië een snelheid van
negen kilometer per uur. In
Italië mogen elektronische
rolstoelen sinds 2005 maar
een topsnelheid halen van
zes kilometer per uur.
"Ik voel me net alsof ik huisarrest
heb", aldus de snelheidsduivel.
(De Telegraaf, 28 september 2007)
20

2 VERKEERSBORDEN
2.1 VRT-nieuwsbericht
Na het beluisteren van dit VRT-nieuwsbericht van 3 oktober 2007 los je volgende
vragen op.
Welke 4 maatregelen zullen getroffen worden om het verkeer in ‘betere banen’ te
leiden op de besproken snelweg?
1) waarschuwingsborden voor de file ..........................................................................
2) snelheidsbeperkingen ...............................................................................................
3) ondergrond moet beter ..........................................................................................
4) verkeerslichten moeten langer groen blijven aan de afritten................................
De minister aan het woord is bevoegd voor de infrastructuur op onze Vlaamse wegen. Ze
is minister van:
O openbare werken
O verkeer
O signalisatie
Ken je nog andere beroepen die geen vrouwelijke vorm hebben? (we zeggen voor een
vrouw dat ze minister is en niet dat ze ministeres is)
burgemeester .................................................................................................................................
psychiater ........................................................................................................................................
arts.....................................................................................................................................................
chirurg ...............................................................................................................................................
Zo zie je maar dat verkeersborden een belangrijk gegeven in ons verkeersnet zijn. Zonder
verkeersborden zou België één grote chaos worden. Die verkeersborden hebben allemaal
21

een specifieke betekenis en dienen ALTIJD om een verkeerssituatie te verduidelijken. Je
kunt er ook zwaar voor beboet worden als je de betekenis van de verkeersborden niet
naleeft. Je bespaart dus heel veel geld als je de verkeersborden opvolgt maar je zult ook
veel ongevallen vermijden. Het is natuurlijk van groot belang dat je de betekenis van de
verkeersborden goed kent.
Er zijn 6 categorieën van verkeersborden:
1. Gevaarsborden
2. Borden betreffende de voorrang
3. Verbodsborden
4. Gebodsborden
5. Borden betreffende het stilstaan en parkeren
6. Aanwijzingsborden
2.2 gevaarsborden
2.2.1 verklaring op opsomming
Gevaarsborden zijn driehoekig met een rode rand. Bij het zien van een gevarendriehoek
moet je snelheid verminderen omdat, zoals de naam het zegt, je een gevaarlijke situatie
nadert. Het niet naleven van zulke borden kan dramatische gevolgen hebben.
Zulke borden worden op ongeveer 150 m voor het gevaar geplaatst. Zo is er voldoende
plaats om de snelheid aan te passen. De borden worden rechts of boven de weg geplaatst.
Een onderbord kan de afstand aanduiden
De lengte van het gevaar wordt als volgt aangegeven:
In de rooster vinden jullie alle verklaringen voor mogelijke gevaarssituaties. In de tabel
die erop volgt staan de borden afgebeeld. Het is aan jullie om in de vakken naast de
verkeersborden de juiste gevaarssituatie te plaatsen. Om gemakkelijk te werken kruis
je best aan voor welke gevaarlijke situatie je het bord al hebt gevonden.
Gevaarlijke bocht
naar links
zijwind Oversteekplaats
voor voetgangers
verkeerslichten Overweg met twee
of meer sporen
22
Uitweg op een kaai
of een oever
Steile helling Overtocht van
vliegtuigen op

ijbaanversmalling Overdwarse
uitholling of ezelsrug
Overweg met één
enkel spoor
Oversteekplaats
voor fietsers en
bestuurders van
tweewielige
bromfietsen
Beweegbare brug Kruising van een
openbare weg door
een of meer in de
rijbaan aangelegde
sporen.
Doortocht van groot
wild
Plaats waar speciaal
veel kinderen komen
Verhoogde inrichting Verkeer toegelaten
in twee richtingen na
een gedeelte van de
rijbaan met
eenrichtingsverkeer.
Gevaarlijke bocht
naar rechts
Vallende stenen werken
23
geringe hoogte
Gevaarlijke bochten,
de eerste naar
rechts
Overweg met
slagbomen
Doortocht van vee Overweg zonder
slagbomen
Glibberige rijbaan Gevaarlijke daling kiezelprojectie
Gevaarlijke bocht naar links
Gevaarlijke bochten, de
eerste naar rechts
Steile helling
Beweegbare brug
Overdwarse uitholling of
ezelsrug
Glibberige rijbaan
Gevaarlijke bocht naar
rechts
Gevaarlijke daling
rijbaanversmalling
Uitweg op een kaai of een
oever
Verhoogde inrichting
kiezelprojectie

Vallende stenen
Plaats waar speciaal veel
kinderen komen
Doortocht van groot wild
werken
Overtocht van vliegtuigen
op geringe hoogte
Verkeer toegelaten in twee
richtingen na een gedeelte
van de rijbaan met
eenrichtingsverkeer.
Overweg zonder slagbomen
Overweg met twee of meer
sporen
2.2.2 de driehoek
24
Oversteekplaats voor
voetgangers
Oversteekplaats voor
fietsers en bestuurders van
tweewielige bromfietsen
Doortocht van vee
verkeerslichten
zijwind
Overweg met slagbomen
Overweg met één enkel
spoor
Kruising van een openbare
weg door een of meer in de
rijbaan aangelegde sporen.
Je weet het of je weet het niet, maar verf om verkeersborden te schilderen is erg
duur. De reflecterende witte verf bijvoorbeeld kost ongeveer €15 /m², de rode verf;
€12 / m². Stel dat we een gevaarsbord moeten schilderen en wij moeten de verf
betalen. Van het volledig bord zijn de afmetingen: basis = 65 cm en hoogte = 50.5
cm. Van de centrale, witte driehoek zijn de afmetingen: basis = 40 cm en hoogte = 35 cm.
Oplossing:
1) de oppervlakte van de volledige driehoek:
formule:basis x hoogte / 2 ..........................................................................................

erekening:65 x 50.5 / 2 = 1641.25 cm² ....................................................................
2) de oppervlakte van de kleine, centrale driehoek:
formule:basis x hoogte / 2 ..........................................................................................
berekening:40 x 35 / 2 = 700 cm² .............................................................................
3) Wat is de kostprijs van de witte verf:
berekening:15 x 0.07 = € 1.05 voor 1 laag verf ...........................................................
4) Wat is de kostprijs van de rode verf:
berekening:1641.25 – 700 = 941.25. ............................................................................
Dus .0941 x 12 = €1.13 voor 1 laag verf ...................................................................................
2.3 borden betreffende voorrang
Als we van huis naar school rijden, komen we zeker deze borden tegen langs onze weg.
Door de huidige drukte op de weg is het natuurlijk uitermate belangrijk dat we weten wie
voorrang heeft op een kruispunt. Niet alleen om de weggebruiker te beschermen maar ook
om het verkeer vlot te laten verlopen. Als iedereen zich houdt aan de voorrangsregels
zouden er een pak minder files zijn.
(SVD, Het Laatste Nieuws, 3 oktober 2007)
25

De voorrangsborden staan rechts van de weg.
Laten we nu eens klassikaal de betekenis achterhalen van de belangrijkste
voorrangsborden.
Voorrang verlenen maar je moet niet stoppen
Voorrang verlenen en je moet stoppen
Voorrangsweg
Einde van de voorrangsweg
Voorrangskruispunt met aansluiting links en rechts
Kruispunt waar de regel ‘rechts heeft voorrang’ geldt
Smalle doorgang, gebod voorrang te verlenen aan de bestuurders die uit
de tegenovergestelde richting komen
2.4 verbodsborden
De meeste verbodsborden verbieden alle of sommige bestuurders van voertuigen de
toegang tot een weg. Andere verbieden het uitvoeren van een bepaalde handeling, zoals
afslaan, keren, inhalen, te hoge snelheid. Nog andere hebben betrekking op afmetingen of
gewicht.
Ze staan rechts van de weg of in speciale gevallen boven de rijbaan.
26

Maak een duidelijk onderscheid tussen volgende 2 borden.
Verboden richting voor iedere bestuurder
Verboden toegang, in beide richtingen,
voor iedere bestuurder.
Als ruiters verbiedt, hoe verbied je dan fietsers?
Als dit bord de toegang verbiedt voor voertuigen waarvan de
hoogte, lading inbegrepen, hoger is dan de aangegeven
hoogte, hoe verbied je dan voertuigen waarvan de breedte,
lading inbegrepen, meer is dan 2 meter?
Vanaf dit bord tot het volgende kruispunt is het verboden sneller te rijden
dan 50 ............................. km/h
2.5 gebodsborden
Zoals de naam het zegt zullen die borden ons iets verplichten. Ze staan op plaatsen die het
best zichtbaar zijn.
Deze borden verplichten ons de richting te volgen door
de pijl aangegeven.
Waar komen we dit bord altijd tegen? rotonde ............................................................
Wat is hier nu de verplichting?verplicht rondgaand verkeer .......................................
27

Dit bord verplicht op zijn beurt dat fietsers het fietspad moeten
volgen. Het spreekt voor zich dat in het rechtse geval er een
verplichte weg is voor voetgangers.
Maak nu eens het onderscheid tussen volgende borden:
Deel van de openbare weg voorbehouden voor het verkeer van
voetgangers, fietsers en tweewielige bromfietsen klasse A (verplicht
fietspad links, voetgangers rechts)
Deel van de openbare weg voorbehouden voor het verkeer van
voetgangers en fietsers.
2.6 borden betreffende stilstaan en parkeren
Het verschil tussen beide borden is; één streep = parkeerverbod, twee strepen =
parkeerverbod en ook stilstaan is verboden.
Het beurtelings parkeren wordt als volgt aangegeven:
1) 2)
Op de datum van vandaag, mag ik dan parkeren als bord 1) er staat?
28

2.7 aanwijzingsborden
Kleur volgende aanwijzingsborden in de juiste kleur nadat je ze hebt opgezocht op
het internet. Elk verkeersbord heeft een nummer, jij vult verder de betekenis aan.
F45: doodlopende weg
F1: begin van de bebouwde kom
F55: hulppost
F43: plaatsnaambord
F12b: einde van een woonerf
F23c: nummer van een internationale weg
F75: jeugdherberg
F81: voorwegwijzer die een uitwijking aankondigt
F9: begin van een autoweg
29

3 WEGMARKERINGEN
3.1 een kruispunt opmeten
We meten een kruispunt op dicht bij de school. Het is niet de bedoeling dat we op de cm
na de juiste afmetingen kennen. Je mag dit doen aan de hand van schattingen. Om juiste
schattingen te bekomen, ga je als volgt te werk.
Een boordsteen van het trottoir meet 1 meter, de grijze tegels van een voetpad meten 30
cm. Je bepaalt op voorhand een afstand van 10 meter. Daarna stap je die 10 meter af op
normaal tempo. Zo kun je berekenen hoeveel cm één stap ongeveer is.
Nu we dit weten kunnen we het kruispunt volledig afstappen en telkens tekenen we de
afmetingen op ons (geruit) papier.
1) Meet het kruispunt op
2) Teken zo goed mogelijk alle geschilderde lijnen op de weg na.
3.2 de schaal op een kaart
We kunnen de werkelijkheid vergroten of verkleinen. Een kaart is een verkleinde weergave
van de werkelijke afmetingen. Een dergelijke kaart is getekend op schaal. Om de juiste
afstand te weten in de werkelijkheid moeten we weten hoeveel maal de werkelijkheid werd
verkleind op de kaart. Dat kun je afleiden uit de breukschaal of met de lijnschaal.
3.2.1. de breukschaal
De breukschaal geeft aan hoeveel maal de werkelijkheid verkleind wordt weergegeven.
Om de breukschaal te kennen, moet je de afstand op de kaart vermenigvuldigen met de
noemer van de breuk.
Teken op de volgende pagina het kruispunt dat we hebben opgemeten. Zorg dat elke
afmeting 200 maal kleiner is. Zorg ervoor dat je ook de wegmarkeringen tekent.
31

Het kruispunt: Atheneum Kortrijk
32

1 cm op de tekening is in werkelijkheid:2 meter ................................................................
We hebben de werkelijkheid dus 100 maal verkleind. De breukschaal is: 1 : 200 ............
Als we nu de werkelijkheid 500 maal verkleinen dan is de breukschaal: 1 : 500 ................
Hoeveel zou dan 1 cm op de tekening in werkelijkheid zijn? 5 meter ................................
We kunnen ook stellen dat de breukschaal de verhouding is van de afstand op de kaart
tegenover de afstand in de werkelijkheid.
Afstanden bepalen met de breukschaal. De kaarten staan op de volgende bladzijde.
Op kaart 1, wat is de werkelijke afstand tussen de punten A (kruispunt Mol) en B
(Koutermolen)?
Schaal op de kaart:1 : 20.000 ............................................................................................
1 cm op de kaart = 200 meter ...........................................................................................
Gemeten afstand:6,2 cm ....................................................................................................
Werkelijke afstand = meting x noemer = 124.000....................cm = 1,24 ...................... km
km hm dam m dm cm mm
1 2 4 0 0 0
Op kaart 2, wat is de werkelijke afstand tussen de punten A (kruispunt Mol) en B
(Koutermolen)?
Schaal op de kaart:1 : 50.000 ............................................................................................
1 cm op de kaart = 500 meter ...........................................................................................
Gemeten afstand:2,5 cm ....................................................................................................
Werkelijke afstand = meting x noemer = 125.000....................cm = 1,25 ...................... km
km hm dam m dm cm mm
1 2 5 0 0 0
Op kaart 3, wat is de werkelijke afstand tussen de punten A (kruispunt Mol) en B
(Koutermolen)?
Schaal op de kaart:1 : 100.000 ..........................................................................................
1 cm op de kaart = 1000 meter = 1 km ..............................................................................
Gemeten afstand:1,2 cm ....................................................................................................
Werkelijke afstand = meting x noemer = 120.000....................cm = 1,2 ........................ km
km hm dam m dm cm mm
1 2 0 0 0 0
33

Kaart 2: 1/50.000
kaart 1 : 1/20.000
34
Kaart 3 : 1/100.000

Op kaart 1 ......... kunnen we de meeste details aflezen. Dit is de kaart met schaal1/20.000
Op kaart 3 ......... staat het grootste gebied. Dit is de kaart met schaal1:100.000 ................
Vul nu volgende tabel in:
kaart met GROTE schaal kaart met KLEINE schaal
…………VEEL……………DETAIL …………WEINIG……..DETAIL
…………KLEIN...….. GEBIED …………GROOT………..GEBIED
VOORBEELD: 1/20.000 VOORBEELD: 1/100.000
3.2.2 de lijnschaal
Onderstaande lijn met getallen is de lijnschaal. Cijfers en eenheid geven aan met welke
afstand het lijnstuk overeenstemt in werkelijkheid.
Welke afstand lees je af op deze lijnschaal?250 km ..........................................................
We zien dat afstand B groter is dan de lijnschaal. Het stuk langer dan de lijnschaal noemen
we hier A. Dit stuk is in werkelijkheid....150..............................km.
We kunnen nu de volledige lengte van B bepalen.
B = ......600................km + .........150..............km = .......750...............km
35

3.3 wegmarkeringen
(HVC, Kortrijks Handelsblad, 26 oktober 2007)
Een tragisch verhaal als dit krijgen we dagelijks in onze kranten te lezen. Het is vreselijk
iemand te verliezen in een verkeersongeval. Elk land doet enorme moeite om die drama’s
te voorkomen. Helaas zijn regels opstellen niet voldoende om het aantal slachtoffers te
verminderen. Ze moeten namelijk door iedereen gerespecteerd worden. Dan pas zal het
dodencijfer op onze wegen verminderen.
Als je kijkt op de foto van het fatale ongeval kun je zien dat een volle witte lijn de beide
rijstroken scheidt. Het was de auto VERBODEN die witte lijn te overschrijden. Als de
automobilist hier de regels had gevolgd, was dit dodelijke ongeval niet gebeurd.
36

3.3.1 witte of oranje strepen die de rijstroken aangeven
Een doorlopende witte streep op de rijbaan: het is iedere bestuurder
verboden deze streep te overschrijden. Het is verboden links van een
doorlopende streep te rijden wanneer deze de twee rijrichtingen scheidt.
Een onderbroken witte streep op de rijbaan: het is iedere bestuurder
verboden deze streep te overschrijden, behalve om in te halen, om
links af te slaan, om te keren of om van rijstrook te veranderen.
Als de strepen van de onderbroken streep korter zijn en dichter bij elkaar
getrokken, kondigen zij het naderen van een doorlopende streep aan.
Als een doorlopende en een onderbroken streep naast elkaar zijn
getrokken, moet de bestuurder alleen rekening houden met de streep die
zich het dichtst aan zijn zijde bevindt.
Video: Hopelijk trekken ze de lijnen beter in België.
3.3.2 witte of gele strepen op de rand van de rijbaan
Een witte doorlopende streep op de werkelijke rand van de rijbaan
verbiedt niets. Ze wordt aangebracht om de rand beter zichtbaar te
maken.
Een gele onderbroken streep op de werkelijke rand van de weg betekent dat het langs
deze streep verboden is op de rijbaan te parkeren.
Een brede witte doorlopende streep mag op de rijbaan aangebracht
worden om de denkbeeldige rand van die rijbaan aan te duiden.
Het aan de andere kant van deze streep gelegen deel van de openbare
weg is voorbehouden voor het stilstaan en parkeren, behalve op autosnelwegen en
autowegen.
37

3.3.3 fietspad en opstelvak voor fietsers
Fietspad: het deel van de openbare weg dat afgebakend is door twee
evenwijdige witte onderbroken strepen en dat niet breed genoeg is voor
het autoverkeer, is een fietspad.
Opstelvak voor fietsers en bromfietsers: die plaats sluit aan op een fietspad en is
afgebakend door twee stopstrepen. Middenin staat een fiets geschilderd. Fietsers en
bromfietsers mogen zich hierin enkel bij rood licht opstellen.
3.3.4 dwarse strepen
3.3.5 oversteekplaatsen
De stopstreep is een witte doorlopende streep, haaks op de rijbaan. Het
duidt de plaats aan waar de bestuurders moeten stoppen wegens het
stopbord of een verkeerslicht. De bestuurder moet ook voorrang
verlenen.
De haaientanden staan ook dwars op de weg. De omgekeerde driehoek
laat bestuurders indien nodig stoppen. De bestuurders moeten
voorrang verlenen.
Oversteekplaatsen voor voetgangers zijn de brede witte banden over de
rijbaan. Stilstaan, parkeren en zelfs stoppen is verboden.
Oversteekplaatsen die fietsers en bromfietsers moeten volgen om de rijbaan
over te steken.
3.3.6 voorsorteringsstroken
Witte voorsorteringspijlen geven de rijstrook aan die de bestuurders
moeten volgen om in de door de pijlen aangegeven richting te rijden. Op
het kruispunt moeten bestuurders bijgevolg één van de richtingen volgen
die zijn aangegeven op de rijstrook waarop zij zich bevinden.
38

3.3.7 verkeersgeleiders
De bestuurders moeten deze geleiders rechts voorbijrijden. Ze mogen
niet rijden, stilstaan of parkeren op deze markeringen.
Nu we alle wegmarkeringen hebben geleerd kun je op de tekening van het kruispunt
alle wegmarkeringen benoemen.
Herhaling:
K V L Y F U U P H R Y F U O Q J S U C P
P T E R X P D Q W O X G I I I C T J O Z
B K U R G D W G Q L R Y K O G T V C H T
R P I E K E G R K P O Z A O W Z Q E A R
E B B E D E V I N R L G L H W P W N T O
U X W J Z Y E A L Q I C R A R S C Q I K
K B I V V E M R A I R B A A T G N U L U
S R P I D K L O S R J Q F T G P L Ê X N
C P N O B X Q P J G S N G O I M O T A C
H A J P P B F L R D E B D P L M X E T Z
A I X K D O X O O O A L O I P O M P B V
A K A J K Z I Q D G J H E R A P C G Z U
L P Q N J U Q B F A T E K I D G O H M Y
T S H L U Z S U Z X Q B C N D E R L S D
O B F I E T S P A D H K A T E E N A M K
E U Q B O O X Z B K I Y J B I B R V M S
I U K U R X V O N F Q L I R V E D S P A
F B X C R A K V X B E C V J I R F K Z P
I O D T C X T H L V Y X F Y O L X N H A
N V H Q R R Z C R P O K C R O A M C U Z
1) dit diagram geeft de veranderingen weer in de tijd van een meeteenheid lijndiagram
2) driehoekige borden met een rode rand gevaarsborden
3) kiezelprojectie 4) verkeersgeleiders
5) geeft aan hoeveel maal de werkelijkheid verkleind wordt weergegeven breukschaal
6) het gedeelte van de weg, dat afgebakend is door 2 evenwijdige onderbroken strepen
fietspad
7) onderzoek door ondervraging van een aantal personen enquête
8) Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid BIVV
39

4 OUD EN JONG
4.1 stellingendiscussie
Telkens krijgen jullie een stelling voorgeschoteld. De klasgroep wordt telkens in twee
groepen verdeeld; de pro’s en de contra’s. Jullie krijgen de kans om over de stelling van
gedachten te wisselen in jullie gekozen groep. Het is niet de bedoeling dat je je gelijk haalt
maar wel dat je kunt uitleggen waarom je tot dit besluit bent gekomen. Dit heet
argumenteren.
4.1.1 het verkeer is een echte jungle geworden waar het recht van de
sterkste geldt
41

4.1.2 alles zou opgelost zijn met wat meer hoffelijkheid
4.1.3 het openbaar vervoer is niet aangepast aan onze noden en
behoeften
42

4.1.4 de auto, mijn vrijheid
4.2 opmaken van een balans
Zowel in de krant als op de radio en televisie horen mensen vaak over weekendongevallen.
Het zijn vooral jongere bestuurders die het slachtoffer worden. Daaraan wordt eveneens
het feit gekoppeld dat er in het verkeer meer jonge mensen verongelukken. Hoe zou dit
komen? Wat maakt dat jongere bestuurders vaker het slachtoffer zijn in het verkeer?
Laten we eens een balans opmaken:
Welke zijn de positieve (sterke, goede) kanten van jonge mensen en welke zijn hun
zwakke kanten als men ze bekijkt binnen het verkeersgebeuren? Daarna doen we
hetzelfde voor de senioren.
(LSI, Het Laatste Nieuws, 5 november 2007)
43

4.2.1 jonge bestuurders
VOORDELEN NADELEN
° Betere reactiesnelheid
° Gewoon aan verkeersdrukte (nooit
anders gekend, van jongs af aan ermee
opgegroeid)
° fysiek meestal in optimale conditie
° minder last van stress
(CMW, Het Laatste Nieuws, 2 november 2007)
° nemen meer risico’s, beseffen niet
altijd het gevaar
° minder ervaring
° rijden vaak in gevaarlijke
omstandigheden zonder dat ze het
beseffen (nacht na feestjes, met veel
vrienden, autoradio heel luid
° sneller afgeleid
° soms erg kick-gericht
° kopen vaak goedkope en gevaarlijke
auto’s
° denken minder vaak aan de andere
weggebruikers
° minder geduldig
° rijden met een wagen is vaak voor hen
een manier om zich te bevestigen en
daardoor gaan ze ook gemakkelijker
roekeloze dingen doen
44

4.2.2 oudere bestuurders
VOORDELEN NADELEN
° meer ervaring
° meer geduld, zullen anderen niet
opjutten
° rijden minder snel
° zullen minder snel risico’s nemen
° rijden vaak op minder drukke momenten
(EPA, Het Laatste Nieuws, 5 november 2007)
° zijn soms te voorzichtig of bang: durven
te weinig en rijden daardoor te traag
° hebben het vaak moeilijker om veel
dingen tegelijk te overzien
° langere reactietijd
° het drukke verkeer is iets dat ze pas op
latere leeftijd hebben leren kennen
° bepaalde vaardigheden zoals
waarnemen, aandacht geven...
verminderen duidelijk
45

4.3 de geschiedenis van het voertuig
4.3.1 de uitvinding van het wiel
De ontdekking
46
Het wiel dat om een as draait lijkt
een eenvoudige uitvinding, maar
toch is het één van de vernuftigste
die de mens ooit heeft gedaan.
Meer dan dat: het wiel
veroorzaakte een ware revolutie.
Wie de uitvinder van het wiel was is onbekend. Het is een uitvinding die geleidelijk tot stand
kwam. Stap voor stap, in een heel lange periode werd zij gedaan. Het was het resultaat
van het werk van vele mensen en beschavingen.
De echte wielen verschenen zo'n 5000 jaar geleden in de landen rond de Middellandse
Zee. De eerste, primitieve wielen zijn gevonden in de overblijfselen van Assyrische,
Babylonische en Egyptische beschavingen. Het is mogelijk dat het wiel tegelijkertijd in deze
drie gebieden is uitgevonden.
De eerste stappen in de ontwikkeling van het wiel
De eerste stap kwam met de uitvinding van de om een spil draaiende deur. Men had in die
tijd nog geen scharnieren. De deuren draaiden door middel van pennen aan de boven- en
onderkant die in gaten in de omlijsting en de vloer draaiden. Het idee - een pen die in een
gat draait - lag niet ver van het idee van het wiel zelf.
Het gebruik van deze deuren leidde tot de uitvinding van het pottenbakkerswiel. Het was
een stenen schijf met een ronde bult aan de onderkant die in een komvormige uitholling
van een tweede steen rustte. Hoewel dit geen echt wiel was - het draaide nog niet vrij om
een as - was het de laatste stap voordat het wiel werd uitgevonden.
Het echte wiel verscheen zo'n 3000 jaar v. Chr. Ze waren vervaardigd uit hout en
bestonden niet uit één stuk. Het was moeilijk om een ronde schijf uit te zagen. Daarom
spijkerde men houten 'taartpunten' aan elkaar die samen een cirkel vormden. Omdat het
hout snel afsleet, was er een 'band' nodig die om de omtrek van het wiel paste. De eerste
banden werden gemaakt van leer, later van koper.

De eerste voertuigen met wielen
Historische vondsten vertellen ons dat de eerste voertuigen met wielen strijdwagens
waren. Later werd de primitieve slede van de boer vervangen door wagens met wielen die
door de ossen veel gemakkelijker getrokken konden worden. Dank zij deze uitvinding werd
de mens veel mobieler. Het werd gemakkelijker om van de ene plaats naar de andere te
trekken. Dit had niet alleen militaire maar ook economische gevolgen.
We kunnen gerust stellen dat de hele techniek of zich uit het wiel ontwikkeld heeft, of van
het wiel in de een of andere vorm afhankelijk is. We hoeven alleen maar te denken aan de
vele machines en machineonderdelen waarbij wielen of wieltjes gebruikt worden. Het
aantal manieren waarop men wielen kan gebruiken lijkt onbeperkt.
Lees de uitleg over de gebieden waarvan er sprake is in de tekst;
1. Zoek die gebieden op in de atlas
2. Vul de vragen in
3. Teken de gebieden op de kaart
4. Teken de noordpijl en de evenaar
Babyloniê: Dit koninkrijk, 1800 v. Chr. tot 539 v. Chr., lag tussen Tigris en Eufraat, in het
zuiden van modern Bagdad.
Tigris en Eufraat zijn twee rivieren .................................................
Bagdad is de hoofdstad van Irak ...................................................
Egypte: Het oude Egypte zoals we het kennen van de Farao’s en de piramiden, bestond
van 3000 v. Chr. tot 332 v. Chr.
Wat is de hoofdstad van Egypte?Caïro ...........................................
Assyrië: Het was een rijk dat bestond tussen 2000 v. Chr. tot 612 v. Chr.. Op het
hoogtepunt van hun macht besloeg het rijk Mesopotamië, Palestina en Syrië.
Kleur nu die gebieden op de kaart:
LAND KLEUR
Babylonië
Egypte
Assyrië
47

wereldkaart
Midden-Oosten
48

4.3.2 tijdlijn of tijdbalk
. Een tijdlijn is een enkele streep, een tijdbalk bestaat uit twee strepen die een balk vormen.
. Om zelf een tijdlijn te maken moet je eerst weten wat de uiterste jaartallen zijn. De
prehistorie is een periode van voor 3000 voor Christus, onze tijd loopt tot op vandaag;
2008. Dat wil dus zeggen dat we een periode behandelen van meer dan 5000 jaar. Als we
nu per cm een periode van 100 jaar nemen, hoe lang wordt onze tijdlijn dan?50 cm.............
. Je merkt dat dit niet op een lengte van een blad kan. Leg daarom twee bladen in de
lengte naast elkaar.
. Trek nu met een lat een horizontale lijn over de volledige lengte en bovenaan de twee
aaneengeplakte bladen.
. Zo krijgen we een lange lijn die we kunnen verdelen als volgt:
PREHISTORIE Voor 3000 voor Christus
OUDHEID Van 3000 v. Chr. tot 500 n. Chr.
MIDDELEEUWEN Van 500 n. Chr. tot 1500 n. Chr.
NIEUWE TIJD Van 1500 n. Chr. tot 1945 n. Chr.
ONZE TIJD Van 1945 n. Chr. tot nu
. Maak van de prehistorie maar 2 à 3 cm, de volgende periodes kunnen nu opgetekend
worden.
. Werk net en verzorgd. Tijdlijnen zijn immers een goede hulp bij het studeren van je
leerinhoud.
. Duid de delen duidelijk aan met loodrechte verticale strepen en plaats er de data bij.
. De data plaats je altijd boven de tijdslijn, de uitleg eronder.
. Ter herinnering: alle data voor het jaar 1 tellen af, vanaf het jaar 1 tellen op. Let op: het
jaar 0 bestaat niet!
In de bijlage vind je een reeks foto’s en tekeningen van voertuigen. Knip die uit en
leg ze onder jullie tijdlijn ongeveer op de plaats waar ze thuishoren. Kleef ze nog niet
op. Nadat we ze op de tijdlijn in de klas hebben geplaatst kan je nagaan of je gelijk
had.Dan pas mag je ze inkleven. Noteer ook telkens het jaartal of de periode.
49

5 VOORRANG VAN RECHTS
Sinds 1 maart 2007 is er wat veranderd aan de Belgische wetgeving over het
verkeer. Als we terug kijken in de tijd zijn het de Romeinen geweest die de eerste
wetten in verband met verkeer gemaakt hebben. Aanvankelijk werd er links van de
weg gereden of gestapt. Het zal duren tot de 20 ste eeuw vooraleer we dit aangepast
hebben. Nu rijden we in de meeste landen van de wereld aan de rechterkant van de weg.
We volgen daarbij de voorrang aan rechts.
(JR, Het Laatste Nieuws, 7 november 2007)
5.1 verplichting voorrang te verlenen
51
Bij het lezen van dit artikel en het
bekijken van het videofragment zal het
wel duidelijk worden hoe belangrijk die
verkeersregels zijn. We bekijken die
regels dus eens van dichtbij. Ze zijn
niet alleen levensbelangrijk, ze zullen
je ook helpen als je het theoretische
examen moet afleggen voor het
rijbewijs. We overlopen eerst de regels
en daarna volgt een test met vragen
zoals die gesteld worden in het
theorie-examen.
Voorrang verlenen wil zeggen: een andere weggebruiker ongehinderd laten voorgaan. 10
gevallen waarin je voorrang moet verlenen.
5.1.1 aan spoorvoertuigen
Je moet altijd voorrang verlenen aan alle spoorvoertuigen, trams
zowel als treinen, of ze nu van links komen of van rechts.
(ook als ze stilstonden maar weer vertrokken zijn, moet je ze
voorrang verlenen.)

5.1.2 voorrang van rechts
Als er op een kruispunt geen bevoegd agent, geen verkeerslichten of geen voorrangsteken
aanwezig is, geldt de algemene voorrangsregel of ‘voorrang van rechts’, d.w.z. dat je
voorrang moet verlenen aan elke bestuurder die van rechts komt. Aan elke bestuurder, dus
ook aan bv. motorrijders, bromfietsers, fietsers, ruiters…
Deze algemene voorrangsregel geldt overal, bv. ook op een plein waar het verkeer in alle
richtingen toegelaten is, op parkings, enz..
5.1.3 aan een kruispunt met het bord B17
Het bord B17 duidt nog eens extra aan dat hier de voorrang van rechts geldt!
5.1.4 aan een rotonde
5.1.5 aan een kruispunt met bord B1
Aan een rotonde, moet je voorrang verlenen aan het
verkeer dat zich al op de rotonde bevindt; dat wordt
aangeduid door een bord B1 en D5.
Aan een kruispunt met een bord B1 moet je voorrang verlenen aan alle bestuurders,
zowel aan die van links als aan die van rechts komen; een lijn gevormd door witte
omgekeerde driehoeken, de zgn. ‘haaientanden’, duidt aan waar je dan moet stoppen.
52

5.1.6 aan kruispunten met het bord B5 ‘STOP’
5.1.7 op een pad of een aardeweg
Als je van een pad of een aardeweg een
rijbaan wil oprijden, moet je voorrang
verlenen aan alle bestuurders op die
rijbaan, zowel van links als van rechts.
5.1.8 bij het uitvoeren van een manoeuvre
Aan een kruispunt met een bord B5 ‘STOP’ moet je
voorrang verlenen aan alle bestuurders, zowel van links
als van rechts, en je moet er bovendien altijd stoppen –
ook als er geen verkeer is op de andere weg -, ofwel aan
de witte stopstreep ofwel aan de rand van de andere weg,
waar je een goed uitzicht hebt op het verkeer op die weg.
Een manoeuvre is een abnormale beweging waardoor het gewone verloop van het andere
verkeer verstoord wordt, bv.: omkeren, achteruitrijden, uit een garage komen, de rijbaan
oversteken, vertrekken uit stilstand,…
Wordt eveneens als een manoeuvre beschouwd: het oversteken van de gedeeltes van de
openbare weg die niet voor de bestuurders zijn voorbehouden, zoals een uitritconstructie of
53

een fietspad. Daardoor ben je als automobilist verplicht op die plaatsen altijd voorrang te
verlenen aan de voetgangers en/of de fietsers die daar aanwezig zijn.
Als je een manoeuvre wil uitvoeren moet je eerst voorrang verlenen aan de andere
weggebruikers.
5.1.9 autobus die van een halte wegrijdt
In de bebouwde kom moet je voorrang verlenen
aan een autobus die van een halte of stopplaats
wegrijdt of wil wegrijden en de
richtingaanwijzers heeft aangestoken.
5.1.10 prioritaire voertuigen met een dringende opdracht
Politievoertuigen, ambulances, brandweerwagens… met tegelijk een blauwe
zwaailamp en een geluidsignaal in werking, zijn prioritaire voertuigen met een
dringende opdracht. Zodra je het geluidsignaal hoort, moet je onmiddellijk plaats
ruimen en voorrang verlenen; desnoods moet je stoppen.
Het volgende videofragment toont een mooie samenvatting van de vernieuwde
voorrangsregel van rechts.
54

5.2 examenvragen
Als je het examen aflegt voor het theoretische examen, zal je bemerken dat de vragen op
een bepaalde manier worden opgesteld. Het zijn multiple choicevragen. Je krijgt telkens
meerdere antwoorden, slechts één antwoord is juist. Bekijk daarom eerst goed de tekening
of de foto en lees daarna ALLE antwoorden. Op het theorie-examen heb je een beperkte
tijd om te antwoorden. Om te wennen aan de vragen los je volgende vragen op.
3) Een autobus die zijn halteplaats verlaat heeft voorrang
0 alleen binnen de bebouwde kom
0 alleen buiten de bebouwde kom
0 zowel binnen als buiten de bebouwde kom
1) Bij het oprijden van de rotonde
0 heb ik voorrang
0 moet ik voorrang verlenen
0 moet ik stoppen voor de dwarsstreep
2) Bebouwde kom, ik moet voorrang
verlenen aan de bus
0 en stoppen
0 als deze de halte wil verlaten en dit aangeeft
door de linker richtingaanwijzer te gebruiken.
0 als ik minder dan 50 km/uur rijd.
4) Ik nader een kruispunt waar ik moet
0 voorrang verlenen aan rechts
0 voorrang verlenen
0 stoppen en voorrang verlenen
55

5) De auto rijdt op een verharde weg, ik kom
van rechts uit een aardeweg
0 ik moet voorrang verlenen aan rechts
0 ik heb voorrang omdat ik van rechts kom
0 ik moet voorrang verlenen aan links en rechts
6) Ik wil links afslaan
0 ik heb voorrang omdat ik rechtdoor rij en van
rechts kom
0 ik moet voorrang verlenen aan links en rechts
0 ik moet stoppen en voorrang verlenen aan
links en rechts
7) Als ik rechts wil afslaan
0 moet ik voorrang verlenen aan links en rechts
0 moet ik voorrang verlenen aan de auto die van links komt maar ik heb voorrang op de
auto die van rechts komt.
0 hebben geen van beiden voorrang; ik mag dus voorzichtig afslaan.
8) Ik wil links afslaan
0 ik heb voorrang op de tegenligger
0 ik moet voorrang verlenen aan de tegenligger
0 dat is nu verboden
9) Op het kruispunt moet ik
0 alleen voorrang verlenen aan auto’s en
fietsers
0 voorrang verlenen aan alle verkeer dat van
links en van rechts komt
0 alleen voorrang verlenen aan de fietsers.
56

10) Voertuig B is gestopt. Geef de volgorde van de voorrang
0 A B C
0 B C A
0 B A C
11) Alle voertuigen zijn in beweging. Wie heeft hier
voorrang?
0 fietser B
0 auto A, omdat hij van rechts komt
0 auto A, omdat hij rechts afslaat.
12) Alle voertuigen zijn in beweging. Geef de volgorde van
voorrang.
0 B C A
0 C B A
0 A B C
13) Alle voertuigen zijn in beweging. Geef de volgorde van de
voorrang.
0 auto A – auto C – fietser A
0 fietser A –auto B – auto C
0 fietser A – auto C – auto B
57

5.3 eindtest
14) Alle voertuigen zijn in beweging. Wie moet als laatste het
kruispunt oprijden?
0 bromfietser C
0 auto A
0 auto B
15) Ik nader een kruispunt waarop
0 ik moet stoppen en voorrang verlenen
0 de voorrangsweg naar links afbuigt
0 de voorrangsweg eindigt
Jullie zien nu een videofragment uit de film “Taxi”. In het lachwekkende fragment zal
de bestuurder enkele zware overtredingen begaan. Ook de passagier gaat niet vrijuit.
Achterhaal welke fouten ze begaan tegen de wegcode. Let wel dat er meer
overtredingen kunnen zijn dan deze die we hebben besproken in de bundel.
De test bestaat erin dat jij als getuige een volwaardige tekst schrijft over wat er gebeurd is.
Je maakt geen droge opsomming van de feiten maar je verzint een aangename tekst. Een
hulp daarbij is dat je bedenkt dat je die brief zou schrijven naar een vriend of vriendin
waarin je beschrijft welke fouten je hebt gezien, zogezegd in werkelijkheid.
Je kunt 15 punten verdienen met de test. Per gevonden fout verdien je 3 punten en je zou
er toch 5 moeten vinden. Hier kan je dus 15 punten verdienen. Let er wel op dat je punten
verliest door spellingsfouten. Je spellingsfouten worden op 5 gequoteerd. Maak je geen
spellingsfouten? Dan krijg je 5 op 5 maar per spellingsfout gaat er 0.5 punten af.
58

5.4 excursie
We bezoeken klassikaal een rijschool. Zoals je weet rommelt het wat in de rijscholen.
Daarom gaan we op bezoek in een rijschool en vragen de rijschooldirecteur zijn mening
waarom het beter moet en hoe het beter kan met de verkeersveiligheid.
Elke erkende rijschool heeft een klaslokaal om theoretische lessen te kunnen geven. Dit
lokaal is uitgerust met een computer waarop een modelexamen staat. We lossen dit
examen op. Op die manier krijg je een goed beeld van wat je moet kennen voor het
examen en leer je omgaan met de vragen die gesteld kunnen worden.
(AVB, De Standaard, 1 oktober 2007)
Rijscholen vragen verplichte basisopleiding van acht uur
BRUSSEL - Elke kandidaat-chauffeur zou een verplichte basisopleiding van minstens acht uur moeten
volgen. Dat blijkt althans uit een onderzoek van www.gratisrijbewijsonline.be bij 145 Vlaamse rijscholen.
Veel kandidaat-bestuurders kloppen niet meer aan bij de rijschool, maar oefenen met één of meer begeleiders.
Vlak voor hun praktijkexamen, komen sommige kandidaat-bestuurders wel nog even bij de rijschool aankloppen
voor een evaluatieles.
Die jonge chauffeurs gebruiken vaak een verkeerde rem- en schakeltechniek. Andere probleempunten zijn de
kennis van de voorrangsregels (en de wegcode in het algemeen), het gebruik van de richtingsaanwijzers,
kijktechnieken, defensief en ecologisch rijgedrag, enz.
De rijscholen vragen een hervorming van de theoretische en praktische rijopleiding. Wat de theorie betreft, zijn
veel rijscholen gewonnen voor het idee van Vlaams minister Kathleen Van Brempt om de theorieopleiding te
integreren in het secundair onderwijs. Wie tweemaal faalt op het theorie-examen, zou ook weer zoals vroeger
verplicht moeten worden een theorieopleiding in een rijschool te volgen.
Op praktijkvlak, pleiten de rijscholen voor een verplichte basisopleiding van minstens acht uur door professionele
lesgevers. Zo zouden de jonge bestuurders geen verkeerde rijtechnieken meer aangeleerd krijgen. Dat een
verplichte basisopleiding de kostprijs van de rijopleiding zal doen toenemen, mag volgens de rijscholen geen
overheersend argument zijn.
'Vaak wordt te veel over de kostprijs gediscussieerd en wordt te weinig de nadruk gelegd op het aspect van
veiligheid', luidt het.
59

Literatuurlijst
Boeken en naslagwerken
- C. VAN DEN MEERSSCHAUT, Verkeer: wat is veranderd sinds 2000, BIVV , 2008, 31 p.
- E. GILTE, K. VERSTRAETE, Wegwijzer wiskunde, uitgeverij Pelckmans, 1999, 104 p.
- Verkeerscode, UGA, 2008, p.1051
- Verkeerswetgeving, BIVV, 2008, p. 188
- Wees wegwijs rijbewijs B, Wees wegwijs N.V., 2007, p. 133
- GOYVAERTS, VERSPAGEN, Meridiaan 1, uitgeverij NOVUM, 2005, p.176
- VANDENHOUTE L., cartografie, cursus aardrijkskunde opleidingsonderdeel
aardrijkskunde, Torhout, Reno, 2005-2006, p. 121
- Topografische kaart 29 1-2 (1:20.000), NGI
- Topografische kaart 29 (1:50.000), NGI
- Provinciekaart West-Vlaanderen, Geocart
- C. DEBARRE, Joe Bar Team Deel 1, Casterman, 1997, p. 46
- Veilig met de auto, BIVV, 1997, p. 70
Artikels
- TDB, “Belgen kennen verkeersregels niet”, Het Laatste Nieuws, 26 september 2007
- “Bejaarde te snel met rolstoel”, De Telegraaf, 28 september 2007
- SVD, “Rotonde verhoogt nog steeds verkeersveiligheid”, Het Laatste Nieuws, 3 oktober
2007
- HVC, “Motorrijder op slag dood”, Kortrijks Handelsblad, 26 oktober 2007
- LSI, “Weekendverkeer eist vier doden”, Het Laatste Nieuws, 5 november 2007
- CMW, “Twintiger sterft na klap tegen boom”, Het Laatste Nieuws, 2 november 2007
- EPA, “Fiat-topman rijdt Ferrari in de prak”, Het Laatste Nieuws, 5 november 2007
- JR, “Helft weggebruikers kent voorrangsregels onvoldoende”, Het Laatste Nieuws, 7
november 2007
- AVB, “Rijscholen vragen verplichte basisopleiding van acht uur”, De Standaard, 1 oktober
2007
Webpagina’s
- http://www.creasynth.nl
- http://www.leerkracht.nl
- http://www.mobielvlaanderen.be
- http://www.wegcode.be
- http://www.goca.be
- http://www.auto-banden.nl
- http://www.bivv.be
61

Bijlagen
1 enquête
2 de graad
3 de graad
volwassene
1) Ik sta op het punt een rotonde op te rijden. Moet ik mijn richtingsaanwijzers gebruiken?
a. Ja
b. Neen
c. Ja, als er een ander voertuig me volgt
2) Mijn broertje (of zoontje) is 1,30 meter groot. Hij moet vastgemaakt worden met:
a. Een aangepast kinderbeveiligingssysteem of de veiligheidsgordel
b. Een aangepast kinderbeveiligingssysteem
c. Een aangepast kinderbeveiligingssysteem als het voertuig ermee uitgerust is
3) Ik bestuur een bromfiets klasse B op een weg binnen de bebouwde kom waar de
maximumsnelheid 50 km/u bedraagt. Mag ik op het fietspad rijden?
a. Ja
b. Ja, op voorwaarde dat ik andere weggebruikers die er zich op bevinden niet in
gevaar breng
c. Neen, ik moet de rijbaan gebruiken
4) Ik rolschaats sneller dan stapvoets op de openbare weg. Waar moet ik rijden?
a. Op het fietspad
b. Op de rijbaan
c. Op het trottoir
5) Ik heb 2 jaar mijn rijbewijs B. Ik mag,
a. met een motor rijden van 125 cc
b. met een motor rijden van 125cc maar ik moet eerst les volgen in een erkende
rijschool
63

c. met een motor rijden van 125 cc maar enkel in België en het vermogen mag niet
meer zijn dan 11Kw
6) Ik wil fietsen in het donker,
a. wit of geel voorlicht en rood achterlicht moet op de fiets bevestigd worden
b. wit of geel voorlicht moet op de fiets bevestigd zijn, het rode achterlicht mag op
het lichaam
c. wit of geel voorlicht en rode achterlicht mogen op het lichaam mits goede
zichtbaarheid
7) Op een fietssuggestiestrook,
a. mag een auto rijden als er geen fietsers zijn
b. mag de auto nooit rijden
8) Ik skeeler ’s nachts door de stad en op de openbare weg.
a. Ik moet vooraan zichtbaar zijn door een wit of geel licht en achteraan door een
rood licht
b. Ik moet geen lichten dragen
9) Wat wil volgend bord zeggen?
a. Halteplaats voor treinen
b. Tunnel met een lengte van meer dan 500 m
c. Ondergrondse parking
10) Ik ben 17 jaar. Mag ik in auto rijden met een voorlopig rijbewijs?
a. Neen, ik moet minimum 18 jaar zijn.
b. Ja, maar ik moet eerst 6 uur les volgen in een erkende rijschool
c. Ja, maar ik moet rijden met begeleider
score /10
64

2 geschiedenis van het voertuig
65