Onafhankelijk magazine van Tilburg University

12. Coverstory
tekst Lieke Meertens fotografie Koen Verheijden
Univers 21 april 2011
Tijdens de meditatie onderzoek ik die
gedachten en zorg ik dat ik er niet door
meegesleept word. En deze bewuste
houding werkt na verloop van tijd ook
door de dag heen.
Een andere reactie, die vaak alleen van
het gezicht af te lezen is, is dat mediteren
zweverig zou zijn. Ja, er zijn ook zweverige
meditatievormen in omloop. Maar
mindfulness bijvoorbeeld draait puur
om in het hier en nu aanwezig te zijn.
Helemaal losgekoppeld van enig geloof,
dus ook geschikt voor, bijvoorbeeld,
atheïsten. Of zoals Ivan zegt: “juist de nietmeditatie-toestand
is zweverig.” Dan ben
je namelijk vaak met je gedachten aan het
zweven bij het verleden of de toekomst.’
Ik bedenk me dat John Lennon het ook al
schreef: ‘Life is what happens to you while
you’re busy making other plans.’ Ook een
gehoorde misvatting: je wordt emotieloos
door meditatie. Ivan weerlegt: “Je bent
minder gevangen door emoties. Dat betekent
niet dat die emoties totaal verdwij-
Meditatie op de universiteit
Zin om tussen je colleges of werk
te mediteren? Dat kan iedere
dinsdagmiddag samen met een
groep in het Zwijsengebouw van
12:45 uur tot 13:15 uur. Ook op
‘In de zomer
word ik
monnik’
nen. Juist niet misschien. Je zit minder in
je eigen cocon en wordt gevoeliger voor
andere mensen.”
Ego in de weg
Of iedereen kan mediteren weet Ivan niet.
Hij wilt nog gaan onderzoeken of bijvoorbeeld
hyperactiviteit voorspelt of mensen
eerder afhaken. “Het hangt denk ik veel af
van motivatie en het vermogen om naar
jezelf te kijken,” zegt hij nadenkend. “Maar
het hangt er misschien ook wel vanaf
hoe sterk je ego is. Hoe hoger je op de
maatschappelijke ladder komt, hoe groter
het gevaar op ego-vorming. En dat ego
kan in de weg zitten. Je komt tijdens het
mediteren misschien denkbeelden tegen
die je niet los kunt laten. Dus het zal zeker
moeilijk zijn voor sommige wetenschappers.”
Moeilijk, dat is het sowieso. Vooral om
iedere keer weer de discipline op te brengen.
Eind vorig jaar begon ik daarom voor
mezelf heel enthousiast een honderd-
maandagavond om 19:30 uur is er
een groep. Op donderdag 9 juni
start Ivan Nyklicek met een eerste
Hervé Tijssen (49), director of studies PhDprogramme
en universitair docent
Methodologie bij de rechtenfaculteit,
mediteert sinds zes jaar.
“Meditatie verhoogt mijn concentratievermogen.
Dat merkte ik vooral bij het
schrijven van mijn proefschrift. Ook krijg
ik meer inzicht in mezelf en de ander. Als
iemand het bloed onder mijn nagels
vandaan haalt en ik boosheid voel
opkomen, denk ik: hé, wat gebeurt er nu?
Voorheen reageerde ik dan heel expressief.
Steeds vaker kan ik rustiger reflecteren,
geduldiger reageren.
In het verleden probeerde ik vaak
iedereen tevreden te stellen, haalde ik
allerlei projecten naar me toe en beantwoordde
ik m’n mails direct. Nu stel ik
beter prioriteiten. Ik laat me minder
opjagen. Ik mediteer vanuit een boeddhistisch
perspectief, vipassana en zen. Maar
alle meditatievormen komen uiteindelijk
op hetzelfde neer: van moment tot
moment aandachtig zijn. Voor mij is het
ontdaan van een religieus gedachtegoed.
Het gaat om hier en nu.
Regelmatig ga ik met mijn vrouw, ook
werkzaam op de universiteit, naar ons
huis in Frankrijk. Daar praktiseren we
onze meditatieoefening binnen de
Soto-zen. Komende zomer word ik er
gewijd tot zenmonnik. Dat is een belofte
aan mezelf om nooit meer te stoppen met
meditatie. En ik wil graag aan mensen
doorgeven hoe heilzaam het werkt:
uiteindelijk wil ik meditatieleraar
worden.”
dagen-meditatie-plan. Iedere dag ging ik
een kwartier mediteren, met als doel dat
het daarna een vaste gewoonte zou worden.
De honderd dagen hield ik wonderlijk
genoeg vol. Zelfs op stedentrip in een
piepklein hotelkamertje zat ik op de grond
te mediteren. Tot de dagen voorbij waren.
Eerst was ik trots dat ik mijn doel bereikt
had, maar vervolgens heb ik drie weken
niet gemediteerd. Missie mislukt.
Confrontatie met jezelf
En dat blijf ik verbazingwekkend vinden.
Ik voel dat het goed voor me is en toch
zijn de alternatieven – voor de tv hangen,
facebooken, muziek luisteren, vaak
aanlokkelijker. En daar ben ik niet de enige
in, blijkt ook uit de deelnemers van de
mindfulnesstraining. Een vrouw zegt: “Ik
word er onrustig van. Het is niet prettig.”
En een man: “Gek, je kunt 24 uur met
van alles bezig zijn en niet een kwartier
ontspannen. Dat is bizar en schokkend.”
Ivan legt uit hoe het komt: “Het is lastig
no-nonsens meditatieavond in het
Zwijsengebouw voorlopig getiteld
Free Your Mind: mindfulness-