DONOR IN HART EN NIEREN - Biomaatschappij

d a n i ë l l e nijkamp
r u t g e r p l o e g
b i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j
systeem, zie pag. 51). Verder zijn voor hart-, long- en levertransplantaties de factoren
lengte, longvolume of gewicht van de donor van belang voor de matching. Longen van
een donor met een lengte van 1,90 meter zijn bijvoorbeeld niet geschikt voor iemand
van 1,60 meter.
Een ander belangrijk criterium is weefselovereenkomst. Hoe beter de weefselstructuren
van donor en ontvanger met elkaar overeenkomen, hoe kleiner de kans dat het orgaan
wordt afgestoten. Daarom voeren de artsen een zogenaamde weefseltypering uit (zie
pag. 51). Bij niertransplantatie gebeurt deze typering voorafgaand aan de transplantatie.
Bij andere organen kan men daar niet altijd op wachten en gebeurt dit tijdens of na de
transplantatie.
Bij orgaandonatie in Nederland heeft de Nederlandse wachtlijst prioriteiten boven
de wachtlijsten van de andere landen die zijn aangesloten bij Eurotransplant. Ook de
uitwisselingsbalans tussen de landen van Eurotransplant is van belang. Als een land
organen afstaat aan ontvangers in andere landen, krijgt het in principe een zelfde aantal
organen terug.
Voorwaarden voor de ontvanger
Een patiënt die een nieuw orgaan nodig heeft, wordt zorgvuldig gescreend voordat
hij op de wachtlijst komt. De screening bestaat uit een serie onderzoeken die moeten
uitwijzen of de patiënt in aanmerking komt voor transplantatie. Dat is het geval als de
patiënt zonder transplantatie zou komen te overlijden of geen menswaardig bestaan
meer zou hebben. Ook kijkt men naar conditie en functioneren van de patiënt, en
onderzoekt men of de patiënt de transplantatie geestelijk aankan. Bij een dergelijke
screening is een groot aantal specialisten betrokken.
Als de patiënt aan alle criteria voldoet, wordt hij of zij op de wachtlijst geplaatst. Het
beheer van de wachtlijst gebeurt door de Nederlandse Transplantatie Stichting. Een
patiënt die zo’n slechte orgaanfunctie heeft dat hij of zij direct levensgevaar loopt, komt
als hoog-urgent op de wachtlijst te staan. Bij iedere donormelding van Eurotransplant
krijgt zo’n patiënt voorrang op andere wachtenden.
Experiment met een varkensnier
De transplantatieoperatie
Zodra een transplantatiecentrum een orgaan heeft geaccepteerd, wordt de ontvangende
patiënt direct opgeroepen. De meeste patiënten op de wachtlijst dragen een semafoon of
mobiele telefoon bij zich om altijd bereikbaar te zijn. Sommigen zijn al opgenomen in
De Franse arts Mathieu Jaboulay experi- het ziekenhuis. Internist, anesthesist en transplantatiechirurg zullen de patiënt opvangen
menteert met een varkensnier, die hij en voorbereiden op de operatie. Zij zullen ook controleren of de conditie van de patiënt
koppelt aan de bloedvaten in de arm op dat moment goed genoeg is voor een operatie.
van een nierpatiënte. Ze blijft een uur Bij een hart-, long- of levertransplantatie is relatief veel haast geboden. Daarom begint
in leven.
1906 >
men al met bepaalde handelingen voor de transplantatieoperatie, zoals het losprepareren
van het zieke orgaan, terwijl elders de donatieoperatie nog in gang is. Dit gebeurt om de
ischemietijd – de tijd waarin het orgaan schade oploopt door zuurstofgebrek – zo kort
mogelijk te houden. Als het orgaan het transplantatieziekenhuis heeft bereikt, begint de
transplantatiechirurg met inspectie van het orgaan. Als het zieke orgaan is verwijderd,
20
2 | 2008 Donor in hart en nieren