DONOR IN HART EN NIEREN - Biomaatschappij

More documents

Recommendations

Info

,±/,±/,± b i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j 50 2 | 2008 Donor in hart en nieren Het menselijk lichaam heeft een effectief afweermechanisme dat het lichaam beschermt tegen ziekteverwekkers en lichaamsvreemde stoffen. Dit afweermechanisme zorgt ervoor dat een lichaam een ‘vreemd’ orgaan niet zomaar accepteert, maar snel afstoot. Om dat probleem op te lossen, zijn er medicijnen ontwikkeld die de afweer onderdrukken. Pas sinds die medicijnen er zijn, is orgaantransplantatie echt succesvol.
i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j Afstoting voorkomen Anneke Brand en Frans Claas Het lichaam van iemand die een donororgaan ontvangt, herkent het getransplanteerde weefsel als lichaamsvreemd. Het gevolg is een immunologische reactie, met afstoting als resultaat. Eigenlijk is een dergelijke afweerreactie bedoeld om ons te beschermen tegen virussen of bacteriën die ons lichaam binnendringen. Het basisprincipe van het afweersysteem is dat het niet in actie komt tegen lichaamseigen structuren, maar wel tegen lichaamsvreemde structuren – waaronder getransplanteerde organen. Er is één uitzondering: als de donor en de ontvanger een eeneiige tweeling zijn, wordt een getransplanteerd orgaan niet afgestoten. Dat duidt erop dat het afstotingsproces voor een belangrijk deel erfelijk bepaald is. Het afweersysteem herkent vreemde structuren op de buitenkant van bijvoorbeeld virussen en bacteriën. Op dezelfde manier herkent het lichaamsvreemde weefsels en organen aan de hand van de buitenkant van de cellen. Daarbij zijn twee factoren van belang: de bloedgroep, die betrekking heeft op rode bloedcellen, en de weefselgroep. In beide gevallen gaat het om de herkenning van ‘suikerstaartjes’ op de buitenkant van de cel, die specifiek zijn voor elk celtype (figuur 1). De belangrijkste rode bloedgroepen maken deel uit van het zogenaamde AB0-systeem. Deze groepen zijn voor het eerst aangetoond op rode bloedcellen, maar blijken op vrijwel alle weefsels voor te komen, met name op de wand van de bloedvaten. Het AB0systeem kent zogeheten natuurlijke antistoffen, in tegenstelling tot immuunantistoffen die mensen bijvoorbeeld aanmaken na een bloedtransfusie of zwangerschap. De natuurlijke anti-A en/of anti-B antistoffen bij individuen die deze bloedgroep zelf niet bezitten, ontstaan bij iedereen al kort na de geboorte. Veel plantaardige, bacteriële en virale bronnen bevatten namelijk structuren die sterk op die van de bloedgroep A of B lijken. Komt een pasgeborene hier via voeding of infecties mee in aanraking, dan produceert hij of zij anti-A en/of anti-B. Bij transplantatie van organen is het dan ook van belang dat de ontvanger geen antistoffen heeft tegen de bloedgroep van de donor. Ook overeenkomst in weefselgroepen is van belang. Weefselgroepen zijn voor het eerst aangetoond op witte bloedcellen, oftewel leukocyten, en worden daarom humane leukocyten antigenen (HLA) genoemd. Hoe meer de weefselgroepen van donor en ontvanger met elkaar overeenkomen, hoe minder hevig de afweerreactie na transplantatie zal zijn. Wanneer alle weefselgroepen overeenkomen, zoals bij een eeneiige tweeling, zal er geen afweerreactie optreden. De laatste jaren zijn er steeds efficiëntere medicijnen op de markt gekomen die de Donor in hart en nieren 2 | 2008 Prof. dr. A. Brand is manager Onderzoek en Onderwijs bij Stichting Sanquin Bloed- voorziening, Regio Zuid-West. Zij is tevens verbonden aan de afdeling Immunohematologie en Bloedtransfusie van het Leids Universitair Medisch Centrum. Prof. dr. F.H.J. Claas is hoogleraar transplantatie-immunologie bij het Leids Universitair Medisch Centrum. 51
Page 1 and 2: Bio-Wetenschappen en Maatschappij D
Page 3 and 4: Cahier 2 | 2008 Donor in hart en ni
Page 5 and 6: Voorwoord Donor in hart en nieren 2
Page 7 and 8: i o - w e t e n s c h a p p e n e n
Page 9 and 10: g e v e n o m l e v e n : w e l k e
Page 11 and 12: g e v e n o m l e v e n : w e l k e
Page 15 and 16: g e s c h i e d e n i s v a n d e o
Page 19 and 20: o r g a a n d o n a t i e : d e p r
Page 27 and 28: t s u n a m i v a n g e b e u r t e
Page 31 and 32: h e r s e n d o o d : w a t i s h e
Page 33 and 34: h e r s e n d o o d : w a t i s h e
Page 37 and 38: k u n s t o r g a n e n : o p w e g
Page 39 and 40: k u n s t o r g a n e n : o p w e g
Page 41 and 42: x e n o t r a n s p l a n t a t i e
Page 43 and 44: x e n o t r a n s p l a n t a t i e
Page 47 and 48: h e t e m b r y o a l s medicijn? g
Page 49 and 50: h e t e m b r y o a l s medicijn? g
Page 51: i o - w e t e n s c h a p p e n e n
Page 55 and 56: a f s t o t i n g v o o r k o m e n
Page 67 and 68: s b o : ‘g é é n g e e n - b e
Page 69 and 70: s b o : ‘g é é n g e e n - b e
Page 71 and 72: l i j v e n w e r o e i e n m e t d
Page 73 and 74: l i j v e n w e r o e i e n m e t d
Page 77 and 78: d o n a t i e b i j l e v e n h a n
Page 83 and 84: d o n a t i e b i j l e v e n een z
Page 87 and 88: h a n d e l i n o r g a n e n : l o
Page 91 and 92: e e n n i e u w e l o n g : e e n w
Page 99: Donor in hart en nieren Alles over

DONOR IN HART EN NIEREN - Biomaatschappij

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?