DONOR IN HART EN NIEREN - Biomaatschappij

g e r l o d e w i c k
* Noot van het NIGZ: Hier is geen sprake
geweest van het in leven houden van
iemand, maar de condities scheppen dat
er nog leven gered kon worden, dit wil
zeggen het nog ongeboren kind.
64
b i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j
Hersendood is een ondeugdelijk en levensbeschouwelijk criterium
‘Wil je na je dood orgaandonor zijn?’, is een vraag die je met je ratio niet kunt pakken,
want wat behelst deze vraag? Een struikelpunt zit al in ‘na je dood’. De overheid heeft erg
haar best gedaan om ons te doen geloven dat je als donor eerst dood moet zijn. Daarbij
wordt het hersendoodcriterium gehanteerd.
Tegen dit criterium blijken grote weerstanden te bestaan: velen zijn er niet van overtuigd
dat een hersendode dood is. Waarom niet? Allereerst vanwege het leven dat zich nog
duidelijk lichamelijk laat waarnemen. Het hart moet zelfs nog goed functioneren in combinatie
met kunstmatige ademhaling. Een hersendode vertoont nog zeer veel tekenen van
leven die alleen bij levende systemen optreden.
Een hersendode is niet dood, maar stervend. De voorbeelden van twaalf hersendood
verklaarde zwangere vrouwen die na een aantal weken toch nog een levend kind baarden,
spreken boekdelen.*
Hersendood is een gelegenheidscriterium voor zeer speciale gevallen. Deze verschuiving
van het doodscriterium is niet ingegeven door nieuwe wetenschappelijke inzichten over
het moment waarop iemand echt dood is, maar door de mogelijkheid die dit nieuwe
criterium biedt om organen te kunnen transplanteren.
Volgens sommigen luidt het niet meer kloppen van het hart het proces in dat lichaam en
ziel/geest elkaar gaan loslaten. Dit proces kan onzichtbaar voor het fysieke oog een paar
dagen duren. Het gaat hier niet om de vraag wie gelijk heeft, maar om verschillende,
eeuwenoude levensovertuigingen over leven, sterven en dood, zowel in onze cultuur als
die van anderen.
Wat is leven, wat is dood?
Een belangrijke blinde vlek van overheid en medici is dat zij niet kunnen aangeven wat
leven is en wat dood, wat sterven in wezen is en wanneer een stervensproces is afgerond.
Zij kunnen alleen maar praten in termen van meetapparatuur en allerlei testen zonder de
validiteit hiervan ter discussie te stellen. Geen enkele test kan naar onze mening uitsluitsel
geven over de begrippen sterven en dood, omdat deze sterk verweven zijn met persoonlijke
overtuigingen.
Het zou van meer inzicht getuigen als de deskundigen zich realiseren dat alle oordelen
over leven, sterven en dood waardeoordelen zijn. Dat voor veel mensen het hersendoodcriterium
een fout criterium is, heeft daarom niet zozeer met hun onwetendheid te maken,
maar veeleer met intuïtie waarop ze in meerdere of mindere mate durven vertrouwen.
Intuïtie wordt in onze maatschappij niet gewaardeerd en telt niet mee in enquêtes.
Geen-bezwaar-systeem is diefstal
Een mens dient de vrijheid hebben zich níet te laten registreren, omdat dit bij zijn
onzekerheid over dit thema of bij zijn overtuiging past. Daar moeten we ons bij neerleggen.
In een geen-bezwaar-systeem zouden echter in voorkomende gevallen de
organen van deze persoon worden weggehaald. Hij is dan geen donor meer, want
‘donor’ betekent ‘gever’. Nee, zijn organen worden afgepakt. Het is absurd dat wie
niet wil dat bij hem wordt ‘ingebroken’, dit eerst kenbaar moet maken.
2 | 2008 Donor in hart en nieren