DONOR IN HART EN NIEREN - Biomaatschappij

i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j
Donatie bij leven
Hans de Fijter en Leonieke Kranenburg
Het belangrijkste probleem rond orgaantransplantatie is het nijpende tekort aan donor-
organen. Momenteel wachten er in Nederland ongeveer 1.300 mensen op een nieuw
orgaan. De gemiddelde wachttijd voor een nier van een overleden donor bedraagt
ongeveer 4,5 jaar. Mede daardoor sterven jaarlijks gemiddeld ruim honderd nierpatiënten
op de wachtlijst.
De verwachting is dat de wachtlijsten voor de meeste organen de komende jaren alleen
maar langer zullen worden. Ten eerste zullen er steeds meer mensen een orgaan nodig
hebben. Zo is het aantal nieuwe patiënten met nierfalen de afgelopen twintig jaar meer
dan verdubbeld. Dat komt voornamelijk doordat steeds meer mensen last krijgen van de
vorm van diabetes (suikerziekte) die samenhangt met ongezonde eet- en leefgewoonten.
Het aantal diabetespatiënten zal naar verwachting in de komende twintig jaar met ruim
30% stijgen, en het aantal hartpatiënten met zo’n 10%. Ook zal de vraag naar levertransplantaties
blijven toenemen, omdat steeds meer mensen besmet raken met hepatitis
C: een virus dat de leverfunctie aantast. Daarnaast zullen door de medische vooruitgang
de acceptatiecriteria voor plaatsing op de wachtlijst geleidelijk ruimer worden. Met
andere woorden, er zullen meer en oudere patiënten in aanmerking komen voor een
operatie.
De vraag naar organen groeit dus sterk, maar het aanbod blijft beperkt. Het beschik-
baar komen van organen is nog altijd sterk afhankelijk van patiënten die overlijden aan
ernstig hersenletsel, bijvoorbeeld door een hersenbloeding of een verkeersongeval.
Door de verbeterde verkeersveiligheid neemt het aantal verkeersdoden nog jaarlijks af.
Bovendien is het lang niet altijd zo dat de organen van overleden hersenletselpatiënten
ook werkelijk beschikbaar komen. Slechts 40% van de Nederlandse bevolking van achttien
jaar of ouder heeft zich laten registreren in het Donorregister. Als er geen registratie
is en de nabestaanden zelf een beslissing moeten nemen, stemmen zij in 70% van de
gevallen niet in met donatie.
Levende donatie als oplossing
Al met al is het tekort aan donororganen zo nijpend, dat het steeds duidelijker wordt
dat er andere oplossingen nodig zijn dan alleen donatie na overlijden. Een van de
mogelijkheden is donatie door een levende donor.
Patiënten die wachten op een nieuw hart, zijn volledig afhankelijk van een overleden
donor. Niemand kan immers bij leven zijn hart afstaan, of zelfs maar een deel daarvan.
Voor veel andere organen is dat echter anders. Mensen kunnen bijvoorbeeld prima leven
Donor in hart en nieren 2 | 2008
Prof. dr. J.W. de Fijter is hoogleraar
nierziekten bij het Leids Universitair
Medisch Centrum.
Dr. L. Kranenburg is onderzoeker en docent
bij de afdeling Medische Psychologie en
Psychotherapie van het Erasmus Medisch
Centrum in Rotterdam.
73